تاریخچه شهر استانبول+ معرفی جاهای دیدنی

تاریخچه شهر استانبول فراز و نشیب‌های زیادی به خود دیده و در طول تاریخ سه نام متفاوت داشته است. در گذشته به عنوان بیزانس به عنوان مستعمره یونان شناخته می‌شد. پس از استقرار امپراتوران روم در این شهر، نام آن قسطنطنیه شد. نام استانبول نیز از همین اواخر به نام رسمی این شهر تبدیل شده‌است. در این مقاله می‌توانید حقایقی در مورد تاریخ استانبول بیابید.

همین حالا قیمت بلیط هواپیما استانبول را چک کنید!

کمی درباره تاریخچه شهر استانبول

استانبول امروزه یکی از مهمترین مقاصد گردشگری در جهان است. بناهایی مانند هیپودروم، ایاصوفیه، کاخ توپکاپی، مسجد آبی و برج گالاتا از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر هستند..با این حال، هر یک از این سازه‌ها در دوره متفاوتی از شهر ساخته شده‌اند.

از آنجایی که در تاریخ استانبول لایه‌های مختلفی وجود دارد، تشخیص پیشینه فرهنگی ساختمان‌ها دشوار است. برای مثال، هیپودروم در دوره روم، ایاصوفیه در دوره بیزانس و کاخ توپکاپی در دوره عثمانی ساخته شده‌اند.

در واقع، تاریخچه شهر استانبول به عنوان یک شهر یونان باستان آغاز شد و نام آن بیزانس بود. این شهر که در دوره روم و بیزانس به عنوان قسطنطنیه شناخته می شد، در نهایت به استانبول تبدیل شد. حالا می‌خواهیم به طور خلاصه از داستان این سه شهر برایتان بگوییم.

بیزانس یونان باستان

برای اینکه در مورد تأسیس استانبول به عنوان یک دولت شهر یونان باستان با نام بیزانس (یا بیزانس) صحبت کنیم، باید به سال 660 قبل از میلاد برگردیم. داستان ما از آنجا شروع می‌شود که پادشاهی به نام بیزاس تصمیم گرفت از شهر مگارا در یونان مهاجرت کند و مانند آن روزها از یک اوراکل در معبد آپولو مشاوره بگیرد.

اوراکل به او توصیه کرد که به شرق رفته و شهر خود را «در مقابل شهر نابینایان» بسازد. البته نه بیزاس و نه شرکت او اصلاً چیزی نمی‌فهمیدند. در حالی که دستورالعمل های مرموز اوراکل را دنبال می‌کردند، خودشان مناسب‌ترین مکان را پیدا کردند.

تاریخچه شهر استانبول؛ ورود به بسفر

در نتیجه سفر خود از یونان به شرق، امروز به یک نقطه مستحکم معروف به Sarayburnu رسیدند. اینجا جایی است که شبه جزیره تاریخی استانبول با تنگه بسفر در شرق ملاقات می‌کند.

در حالی که بیزاس و کارکنانش در حال لذت بردن از مناظر زیبای بسفر بر روی این تپه بودند، سکونتگاهی را در سمت آسیایی بسفر مشاهده کردند که امروزه به نام کادیکوی معروف است. آن مردم کسی نبودند جز مستعمره یونانی که قبل از آنها مهاجرت کرده بودند. آن‌ها سمت آسیایی را انتخاب کردند. بنابراین، بیزاس تصمیم گرفت در مقابل کلسدون مستقر شود. نام این شهر به نام بیزانس به نام بنیانگذار آن بیزاس آغاز شد.

 تاریخچه شهر استانبول؛ قسطنطنیه رومی

در ادامه تاریخچه شهر استانبول گذری به تاریخ رم در آن زمان و حکمرانی‌اش می‌اندازیم. در قرن چهارم، یک دوره طولانی جنگ داخلی در رم رخ داد. کنستانتین، یکی از چهار امپراتور تحت تترارشی، موفق شد تمام رقبای خود را از بین ببرد و تنها حاکم شود. به گفته کنستانتین، پایتخت، رم، اکنون از اهمیت استراتژیک سابق خود دور بود. به همین دلیل، امپراتور کنستانتین، در جستجوی پایتختی جدید خود، بیزانس، یک مکان قدیمی یونانی را انتخاب کرد.

قسطنطنیه، به عنوان پایتخت جدید رم، بر روی هفت تپه ایجاد شد. نام این شهر به موسس جدید آن اختصاص یافته است. دیوارهای شهر بزرگ شده و به ساختمان های رومی مجهز شدند.

در دوره تئودوسیوس اول، قسطنطنیه به عنوان پایتخت روم اهمیت یافت. با این حال، به دلیل مرگ نابهنگام امپراتور، امپراتوری رم به دو بخش تقسیم شد. بنابراین، در حالی که رم پایتخت امپراتوری غرب شد، قسطنطنیه به طور رسمی پایتخت امپراتوری روم شرقی شد.

اگر می‌خواهید به این شهر تاریخی و جذاب سفر کنید هم، همین حالا وقت رزرو تور استانبول است.

قسطنطنیه بیزانس

صبور باشید به تاریخچه شهر استانبول و چگونگی تغییر نام بیزانس هم می‌رسیم. 

در این دوره از تاریخ، رم غربی اهمیت استراتژیک خود را از دست داد و با حملات بربرها به هرج و مرج کشیده شد. رم شرقی، برعکس، در حال افزایش بود. امپراتوری بیزانس و پایتخت آن، قسطنطنیه، در مرکز تجارت شرق مدیترانه قرار داشت و نویدبخش آینده‌ای سعادتمند بود. 

امپراتوری رم شرقی با نام مستعار امپراتوری بیزانس

رم شرقی خواهر خود را از دست داده بود و در صحنه تاریخ تنها ماند. پادشاهان امپراتوری روم شرقی خود را سزار تصور می‌کردند، در حالی که مردم عادی خود را رومی معرفی می‌کردند. دلیل اینکه این تمدن در تاریخ مدرن به عنوان امپراتوری بیزانس شناخته می‌شود؛ این است که تاریخ نویسان امروزی آن را از نام اول شهر «بیزانس» گرفته‌اند.

تاریخچه شهر استانبول؛ بیزانس تحت حکومت ژوستینیان

امپراتوری بیزانس دارای فرهنگ یونان باستان و سازمان اداری رومی بود. این دو رمز قدرتمند، یکی فرهنگی و دیگری اداری، برای قرن‌ها نیروی محرکه بیزانس بوده است. نقطه اوج امپراتوری دوران امپراتور ژوستینیان بود که ایاصوفیه را ساخت.

پس از ژوستینیان، امپراتوری در شرق وارد نبردی چند قرنی شد، ابتدا با ایرانیان و سپس با اعراب. در جبهه غرب ابتدا با گوت‌ها و سپس با بلغارها جنگید.

طاعون بوبونیک و شکاف بزرگ

طاعون بوبونیک جمعیت قسطنطنیه، پرجمعیت‌ترین شهر جهان در آن زمان را به نصف کاهش داده بود. همچنین، کلیساهای غربی و شرقی در نفاق بزرگ (1054) در نتیجه درگیری‌های مداوم با روم از یکدیگر جدا شدند.

چهارمین جنگ صلیبی و غارت قسطنطنیه

امپراتوری بیزانس در طول تاریخ هزاره خود با دشمنان زیادی روبرو بوده است. از جمله آتیلا هون‌ها، آوارها، پارس‌ها، اعراب و بلغارها بودند. با این حال، مبارزه با ترکان آخرین دوره بیزانس را رقم زد. ترکان سلجوقی آسیایی در نبرد مانزیکرت (1071) پیروز شدند و وارد آناتولی، قلب بیزانس شدند.

تصرف آسیای صغیر توسط امپراتوری سلجوقیان باعث آغاز جنگ‌های صلیبی شد. پیش از این، این لشکرکشی‌ها بیزانس را قادر می‌ساخت تا سرزمین‌های از دست رفته خود را پس بگیرد. بیزانسی‌ها بیشتر آناتولی را از ترک‌ها پس گرفتند. با این حال، جنگ صلیبی چهارم، قسطنطنیه، قلب امپراتوری بیزانس را هدف قرار داد. در جریان غارت قسطنطنیه در سال 1204، پایتخت 1000 ساله روم ویران شد.

قسطنطنیه، پرجمعیت‌ترین و مرفه‌ترین شهر جهان در اواخر دوران باستان و قرون وسطی، همه چیز را از دست داده بود. اگرچه بیزانسی‌ها شهر را از مهاجمان پس گرفتند، اما امکان بازگشت به دوران قدیم وجود نداشت. 

در ادامه تاریخچه شهر استانبول به تغییر نام جدید این شهر نزدیک می‌شویم. 

تاریخچه شهر استانبول؛ سقوط قسطنطنیه

امپراتوری بیزانس وارد دوره افول شده بود. شاهزادگان ترک که پس از فروپاشی ترکان سلجوقی پدید آمدند، بیزانس را تکه تکه تصرف کردند. قدرتمندترین آن‌ها حکومت عثمانی بود. دولت عثمانی به یک امپراتوری تبدیل شد و قسطنطنیه را از هر طرف محاصره کرد. اکنون سقوط قسطنطنیه فقط موضوع زمان بود. در نتیجه در 29 می 1453 استانبول توسط عثمانی‌ها فتح شد.

کنستانتینیه عثمانی

قسطنطنیه گوهری بود که بسیاری از تمدن‌ها برای قرن‌ها می خواستند آن را تصرف کنند. سلطان محمد دوم این مکان را به نام کنستانتینیه پایتخت امپراتوری عثمانی اعلام کرد.

با این حال، ساختمان‌های پایتخت باستانی بیزانس وضعیت خوبی نداشتند. دلیل اصلی این امر غارت و ویرانگری بود که در جریان غارت 57 ساله قسطنطنیه (1204-1261) روی داد. بسیاری از بناهای تاریخی در دوران افول بیزانس ویران شده بودند.

ایاصوفیه: از کلیسا تا مسجد

سلطان دستور مرمت فوری ایاصوفیه و تبدیل آن به مسجد را صادر کرد. سپس شروع به ساختن قصری برای خود کرد. این کاخ نوساز کاخ توپکاپی بوده که امروزه موزه است. تپه‌ای که کاخ توپکاپی بر روی آن ساخته شد، همچنین محلی بود که تاریخ استانبول از آنجا شروع شد. این تپه‌ای است که بیزاس مکان یونان باستان بیزانس را در آن بنیان نهاد.

تاریخچه شهر استانبول؛ ظهور امپراتوری عثمانی

امپراتوری عثمانی از سال 1453 تا 1700 از دوره رشد زیادی برخوردار بود، به طوری که مرزهای امپراتوری به سه قاره گسترش یافت و او به بزرگ‌ترین و قدرتمندترین ایالت زمان خود تبدیل شد.

در تاریخچه شهر استانبول باید اضافه کنیم که در این زمان نام شهر بلافاصله تغییر نکرد. از قدیم الایام به آن کنستانتینیه (به معنی قسطنطنیه) می‌گفتند. لازم به ذکر است که عثمانی‌ها نیز از نام هایی مانند درسادت (شهر خوشبختی) یا پاییتهت (شهر سلطنتی) برای توصیف این شهر استفاده می کردند.

از استانپولی تا استانبول

اگرچه منشا نام استانبول هنوز بحث برانگیز است، قوی‌ترین ادعا این است که این نام مربوط به دوره یونان باستان است. در بیزانس باستان، نام مرکز شهر استانپولی بود. اعتقاد بر این است که این نام تکامل یافته و به استانبول تبدیل شده‌است.

استانبول مدرن

بلافاصله پس از معاهده کارلوویتز در سال 1699، امپراتوری عثمانی وارد روند انحطاطی شد که بیش از دو قرن ادامه داشت. برخی از حاکمان عثمانی اصلاحاتی را برای معکوس کردن این زوال انجام دادند. تلاش‌های مدرن‌سازی و غربی‌سازی در امپراتوری عثمانی به‌ویژه در قرن 19 به اوج خود رسید. این دوره تاریخ استانبول را رقم زد. چون تحول بزرگی در معماری ایجاد شد.

کاخ دولما باغچه و کاخ بیلربی در این دوره ساخته شدند که نشان دهنده سبک های معماری مانند نئو کلاسیک و باروک است. تغییرات معماری با اصلاحات نظامی دنبال شد. با این حال، همه این تلاش ها نتوانست جلوی فروپاشی اقتصادی امپراتوری را بگیرد.

سقوط امپراتوری عثمانی

از آنجایی که امپراتوری عثمانی از نظر فناوری عقب نشینی کرد، او افراد و سهام بیشتری را برای حفظ زمین‌های خود از دست داد. در قرن نوزدهم، امپراتوری از نظر اقتصادی وارد روند سقوط شد و جنگ جهانی اول (1914-1918) امپراتوری را که از قبل خسته شده بود، به طور کامل از بین برد.

تاریخچه شهر استانبول؛ جنگ استقلال

در طول جنگ جهانی اول، امپراتوری عثمانی با امپراتوری آلمان و اتریش-مجارستان متحد شد و شکست خورد. پس از جنگ جهانی اول، تمام سرزمین‌ها توسط نیروهای متفقین اشغال شد. در چنین فضایی مصطفی کمال آتاتورک به عنوان یک رهبر درخشید. آتاتورک که نبوغ نظامی خود را در نبرد گالیپولی در سال 1915 نشان داده بود، جنگ استقلال را آغاز کرد.

بنیاد ترکیه مدرن

در نتیجه مبارزات چهار ساله بین سالهای 1919 تا 1923، آناتولی از اشغالگران آزاد شد و جمهوری ترکیه تأسیس شد. مجلس ملی بزرگ ترکیه در طول جنگ در آنکارا تأسیس شد. به همین دلیل آنکارا پایتخت شد. ترکیه در سال 1923 استقلال خود را به عنوان یک جمهوری سکولار و دموکراتیک اعلام کرد. استانبول دیگر پایتخت نبود، اما همچنان مهمترین شهر ترکیه مدرن بود.

چه کسی استانبول را فتح کرد؟

سلطان محمد دوم، شناخته شده با لقب محمد فاتح، در سال ۱۴۵۳ میلادی رهبری ارتش عثمانی را در فتح استانبول بر عهده داشت. این فتح تاریخی، که نقطه عطفی در تاریخ امپراتوری عثمانی و جهان اسلام محسوب می‌شود، با برنامه‌ریزی‌های دقیق و استراتژی‌های نظامی پیشرفته از دوران جوانی سلطان محمد آغاز شده بود. طبق اطلاعاتی که توسط آژانس آنادولو جمع‌آوری شده، سلطان محمد دوم از زمانی که تنها شاهزاده‌ای جوان بود، آرزوی فتح قسطنطنیه را در سر پرورانده بود. این تصمیم، که در نهایت به فتح استانبول انجامید، نه تنها تحولی بزرگ در مرزهای جغرافیایی و سیاسی آن دوران ایجاد کرد، بلکه به معنای تحقق پیشگویی‌های پیامبر اسلام (ص) در مورد فتح این شهر توسط یک سلطان مسلمان بود.

نقش آتاتورک در تاریخچه شهر استانبول

مصطفی کمال آتاتورک، بنیان‌گذار جمهوری ترکیه، نقش محوری در شکل‌گیری هویت مدرن استانبول داشته است. پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، آتاتورک با بکارگیری ایده‌های نوین و اصلاحات جذری، پایه‌های استانبول را به عنوان مرکز فرهنگی و سیاسی ترکیه نوین استوار ساخت.

در دوران رهبری او، استانبول از یک شهر سنتی عثمانی به مرکزی نوگرا مبدل شد که در آن سنت‌ها با مدرنیته غربی تلفیق یافت. آتاتورک از تغییراتی چون جدایی دین از دولت، ترویج آموزش‌های مدرن، و استفاده از خط لاتین به جای خط عربی حمایت کرد که این تغییرات مستقیماً بر تحول فضای فرهنگی و اجتماعی استانبول تأثیر گذاشت.

او همچنین در ترویج دموکراسی و حقوق مدنی پیشرو بود، و این امر به تقویت جایگاه استانبول به عنوان یک شهر جهانی کمک کرد. آتاتورک نه تنها میراثی دائمی در استانبول بر جای گذاشت، بلکه موجب شد تا این شهر به نمادی از تجدد و ترقی در سراسر منطقه تبدیل شود. امروزه، تأثیرات آتاتورک همچنان در سراسر استانبول، از معماری و نهادهای آموزشی گرفته تا سیاست‌های عمومی و فرهنگی، قابل مشاهده است.

حقایق جالب درباره تاریخچه شهر استانبول

1. چندین نام در طول تاریخ: استانبول در طول تاریخ خود چندین نام داشته است، از جمله بیزانتیوم، قسطنطنیه، و در نهایت استانبول. نام “استانبول” احتمالاً از عبارت یونانی “εἰς τὴν Πόλιν” (eis tin Polin) به معنای “به شهر” گرفته شده است.
2. پایتخت سه امپراتوری عظیم: استانبول تنها شهری در جهان است که به عنوان پایتخت سه امپراتوری بزرگ تاریخی – روم، بیزانس، و عثمانی – خدمت کرده است.
3. قرار گرفتن در دو قاره: استانبول بر روی دو قاره، اروپا و آسیا، واقع شده است و توسط تنگه بسفر از هم جدا می‌شوند. این موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد، استانبول را به یکی از بین‌المللی‌ترین شهرهای دنیا تبدیل کرده است.
4. تاریخچه معماری: استانبول خانه برخی از شاهکارهای معماری دنیا است، از جمله کلیسای آیاصوفیا که در قرن 6 میلادی ساخته شد و بعدها به مسجد تبدیل گردید و اکنون به عنوان موزه فعالیت می‌کند.
5. تونل زیرزمینی دومین قدیمی‌تر در جهان: تونل کاراکوی-گالاتا، که در سال 1875 ساخته شد، دومین سیستم حمل و نقل زیرزمینی قدیمی جهان پس از لندن است.
6. بازار بزرگ استانبول: بازار بزرگ استانبول یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بازارهای پوشیده در جهان است، با بیش از 3000 مغازه در 61 خیابان و بیش از 250,000 بازدیدکننده روزانه.

این حقایق تنها بخشی از داستان پیچیده و جذاب استانبول هستند، شهری که همواره به عنوان مرکزی مهم در تاریخ و فرهنگ جهانی شناخته شده است.

جاهای دیدنی استانبول 

تاریخچه شهر استانبول نمایانگر شهری تاریخی و با فراز و نشیب‌های زیادی است. از چنین گذشته‌ای باید انتظار مکان‌های تاریخی مهم زیر را داشته باشید. 

نام مکان	تاریخ احداث	ویژگی‌های اساسی و تاریخی	آدرس
برج گالاتا	۱۳۴۸	برج مشاهده با معماری ژنوی، ارائه چشم‌اندازهای ۳۶۰ درجه‌ای از استانبول	Bereketzade, 34421 Beyoğlu/İstanbul, Turkey
کلیسای چورا	اصلی ساخت چهارم، بازسازی‌های متعدد	معروف به موزه کاریه، دارای موزائیک‌ها و نقاشی‌های دیواری بیزانسی فوق‌العاده	Dervişali, 34087 Fatih/İstanbul, Turkey
قصر بیلربیی	۱۸۴۳	قصر ساحلی با معماری باروک و نئوکلاسیک، مورد استفاده به عنوان محل اقامت تابستانی سلاطین عثمانی	Yıldız, 34349 Beşiktaş/İstanbul, Turkey
دیوارهای قسطنطنیه	اصلی ۴۱۳، بازسازی‌های متعدد	دیوارهای دفاعی باستانی که شهر بیزانس قسطنطنیه (استانبول امروزی) را احاطه کرده بودند	Fatih, İstanbul, Turkey
ستون کنستانتین	۳۳۰	ستون سنگی که برای جشن‌های تأسیس قسطنطنیه به عنوان پایتخت روم شرقی بنا شده است	Cemberlitas, 34122 Fatih/İstanbul, Turkey
ستون سرپانتین	۳۲۰	ستون باستانی با سه سر اژدها، سمبل‌های بازمانده از هیپودروم کنستانتین	Sultanahmet, 34122 Fatih/İstanbul, Turkey
کاخ روملی حصار	۱۴۵۲	قلعه‌ای استراتژیک بر روی تنگه بسفر برای کنترل و محافظت از تنگه، محل مهمی در محاصره قسطنطنیه توسط عثمانی‌ها	Rumeli Hisarı, 34470 Sarıyer/İstanbul, Turkey

برای رزرو هتل در استانبول و اقامت در محله‌های تاریخی و زیبای این شهر کلیک کنید.

حرف آخر

در این مقاله سعی کردیم حقایقی را در مورد تاریخچه شهر استانبول یکی از مهمترین پایتخت‌های جهان بیان کنیم. البته جنبه‌های زیادی از داستان وجود دارد که به آن‌ها پرداخته نشد. با این حال، گنجاندن داستان شهری با چنین تاریخی عمیق در یک مقاله دشوار است.

سوالات متداول