تاریخچه شهر استانبول+ معرفی جاهای دیدنی

تاریخچه شهر استانبول فراز و نشیب‌های زیادی به خود دیده و در طول تاریخ سه نام متفاوت داشته است. در گذشته به عنوان بیزانس به عنوان مستعمره یونان شناخته می‌شد. پس از استقرار امپراتوران روم در این شهر، نام آن قسطنطنیه شد. نام استانبول نیز از همین اواخر به نام رسمی این شهر تبدیل شده‌است. در این مقاله می‌توانید حقایقی در مورد تاریخ استانبول بیابید.

همین حالا قیمت بلیط هواپیما استانبول را چک کنید!

کمی درباره تاریخچه شهر استانبول

استانبول امروزه یکی از مهمترین مقاصد گردشگری در جهان است. بناهایی مانند هیپودروم، ایاصوفیه، کاخ توپکاپی، مسجد آبی و برج گالاتا از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر هستند..با این حال، هر یک از این سازه‌ها در دوره متفاوتی از شهر ساخته شده‌اند.

از آنجایی که در تاریخ استانبول لایه‌های مختلفی وجود دارد، تشخیص پیشینه فرهنگی ساختمان‌ها دشوار است. برای مثال، هیپودروم در دوره روم، ایاصوفیه در دوره بیزانس و کاخ توپکاپی در دوره عثمانی ساخته شده‌اند.

در واقع، تاریخچه شهر استانبول به عنوان یک شهر یونان باستان آغاز شد و نام آن بیزانس بود. این شهر که در دوره روم و بیزانس به عنوان قسطنطنیه شناخته می شد، در نهایت به استانبول تبدیل شد. حالا می‌خواهیم به طور خلاصه از داستان این سه شهر برایتان بگوییم.

بیزانس یونان باستان

برای اینکه در مورد تأسیس استانبول به عنوان یک دولت شهر یونان باستان با نام بیزانس (یا بیزانس) صحبت کنیم، باید به سال 660 قبل از میلاد برگردیم. داستان ما از آنجا شروع می‌شود که پادشاهی به نام بیزاس تصمیم گرفت از شهر مگارا در یونان مهاجرت کند و مانند آن روزها از یک اوراکل در معبد آپولو مشاوره بگیرد.

اوراکل به او توصیه کرد که به شرق رفته و شهر خود را «در مقابل شهر نابینایان» بسازد. البته نه بیزاس و نه شرکت او اصلاً چیزی نمی‌فهمیدند. در حالی که دستورالعمل های مرموز اوراکل را دنبال می‌کردند، خودشان مناسب‌ترین مکان را پیدا کردند.

ورود به بسفر

در نتیجه سفر خود از یونان به شرق، امروز به یک نقطه مستحکم معروف به Sarayburnu رسیدند. اینجا جایی است که شبه جزیره تاریخی استانبول با تنگه بسفر در شرق ملاقات می‌کند.

در حالی که بیزاس و کارکنانش در حال لذت بردن از مناظر زیبای بسفر بر روی این تپه بودند، سکونتگاهی را در سمت آسیایی بسفر مشاهده کردند که امروزه به نام کادیکوی معروف است. آن مردم کسی نبودند جز مستعمره یونانی که قبل از آنها مهاجرت کرده بودند. آن‌ها سمت آسیایی را انتخاب کردند. بنابراین، بیزاس تصمیم گرفت در مقابل کلسدون مستقر شود. نام این شهر به نام بیزانس به نام بنیانگذار آن بیزاس آغاز شد.

 قسطنطنیه رومی

در ادامه تاریخچه شهر استانبول گذری به تاریخ رم در آن زمان و حکمرانی‌اش می‌اندازیم. در قرن چهارم، یک دوره طولانی جنگ داخلی در رم رخ داد. کنستانتین، یکی از چهار امپراتور تحت تترارشی، موفق شد تمام رقبای خود را از بین ببرد و تنها حاکم شود. به گفته کنستانتین، پایتخت، رم، اکنون از اهمیت استراتژیک سابق خود دور بود. به همین دلیل، امپراتور کنستانتین، در جستجوی پایتختی جدید خود، بیزانس، یک مکان قدیمی یونانی را انتخاب کرد.

قسطنطنیه، به عنوان پایتخت جدید رم، بر روی هفت تپه ایجاد شد. نام این شهر به موسس جدید آن اختصاص یافته است. دیوارهای شهر بزرگ شده و به ساختمان های رومی مجهز شدند.

در دوره تئودوسیوس اول، قسطنطنیه به عنوان پایتخت روم اهمیت یافت. با این حال، به دلیل مرگ نابهنگام امپراتور، امپراتوری رم به دو بخش تقسیم شد. بنابراین، در حالی که رم پایتخت امپراتوری غرب شد، قسطنطنیه به طور رسمی پایتخت امپراتوری روم شرقی شد.

اگر می‌خواهید به این شهر تاریخی و جذاب سفر کنید هم، همین حالا وقت رزرو تور استانبول است.

قسطنطنیه بیزانس

صبور باشید به تاریخچه شهر استانبول و چگونگی تغییر نام بیزانس هم می‌رسیم. 

در این دوره از تاریخ، رم غربی اهمیت استراتژیک خود را از دست داد و با حملات بربرها به هرج و مرج کشیده شد. رم شرقی، برعکس، در حال افزایش بود. امپراتوری بیزانس و پایتخت آن، قسطنطنیه، در مرکز تجارت شرق مدیترانه قرار داشت و نویدبخش آینده‌ای سعادتمند بود. 

بخوانید: استانبول در ادبیات

امپراتوری رم شرقی با نام مستعار امپراتوری بیزانس

رم شرقی خواهر خود را از دست داده بود و در صحنه تاریخ تنها ماند. پادشاهان امپراتوری روم شرقی خود را سزار تصور می‌کردند، در حالی که مردم عادی خود را رومی معرفی می‌کردند. دلیل اینکه این تمدن در تاریخ مدرن به عنوان امپراتوری بیزانس شناخته می‌شود؛ این است که تاریخ نویسان امروزی آن را از نام اول شهر «بیزانس» گرفته‌اند.

بیزانس تحت حکومت ژوستینیان

امپراتوری بیزانس دارای فرهنگ یونان باستان و سازمان اداری رومی بود. این دو رمز قدرتمند، یکی فرهنگی و دیگری اداری، برای قرن‌ها نیروی محرکه بیزانس بوده است. نقطه اوج امپراتوری دوران امپراتور ژوستینیان بود که ایاصوفیه را ساخت.

پس از ژوستینیان، امپراتوری در شرق وارد نبردی چند قرنی شد، ابتدا با ایرانیان و سپس با اعراب. در جبهه غرب ابتدا با گوت‌ها و سپس با بلغارها جنگید.

طاعون بوبونیک و شکاف بزرگ

طاعون بوبونیک جمعیت قسطنطنیه، پرجمعیت‌ترین شهر جهان در آن زمان را به نصف کاهش داده بود. همچنین، کلیساهای غربی و شرقی در نفاق بزرگ (1054) در نتیجه درگیری‌های مداوم با روم از یکدیگر جدا شدند.

چهارمین جنگ صلیبی و غارت قسطنطنیه

امپراتوری بیزانس در طول تاریخ هزاره خود با دشمنان زیادی روبرو بوده است. از جمله آتیلا هون‌ها، آوارها، پارس‌ها، اعراب و بلغارها بودند. با این حال، مبارزه با ترکان آخرین دوره بیزانس را رقم زد. ترکان سلجوقی آسیایی در نبرد مانزیکرت (1071) پیروز شدند و وارد آناتولی، قلب بیزانس شدند.

تصرف آسیای صغیر توسط امپراتوری سلجوقیان باعث آغاز جنگ‌های صلیبی شد. پیش از این، این لشکرکشی‌ها بیزانس را قادر می‌ساخت تا سرزمین‌های از دست رفته خود را پس بگیرد. بیزانسی‌ها بیشتر آناتولی را از ترک‌ها پس گرفتند. با این حال، جنگ صلیبی چهارم، قسطنطنیه، قلب امپراتوری بیزانس را هدف قرار داد. در جریان غارت قسطنطنیه در سال 1204، پایتخت 1000 ساله روم ویران شد.

قسطنطنیه، پرجمعیت‌ترین و مرفه‌ترین شهر جهان در اواخر دوران باستان و قرون وسطی، همه چیز را از دست داده بود. اگرچه بیزانسی‌ها شهر را از مهاجمان پس گرفتند، اما امکان بازگشت به دوران قدیم وجود نداشت. 

بخوانید: افسانه های استانبول

در ادامه تاریخچه شهر استانبول به تغییر نام جدید این شهر نزدیک می‌شویم. 

سقوط قسطنطنیه

امپراتوری بیزانس وارد دوره افول شده بود. شاهزادگان ترک که پس از فروپاشی ترکان سلجوقی پدید آمدند، بیزانس را تکه تکه تصرف کردند. قدرتمندترین آن‌ها حکومت عثمانی بود. دولت عثمانی به یک امپراتوری تبدیل شد و قسطنطنیه را از هر طرف محاصره کرد. اکنون سقوط قسطنطنیه فقط موضوع زمان بود. در نتیجه در 29 می 1453 استانبول توسط عثمانی‌ها فتح شد.

کنستانتینیه عثمانی

قسطنطنیه گوهری بود که بسیاری از تمدن‌ها برای قرن‌ها می خواستند آن را تصرف کنند. سلطان محمد دوم این مکان را به نام کنستانتینیه پایتخت امپراتوری عثمانی اعلام کرد.

با این حال، ساختمان‌های پایتخت باستانی بیزانس وضعیت خوبی نداشتند. دلیل اصلی این امر غارت و ویرانگری بود که در جریان غارت 57 ساله قسطنطنیه (1204-1261) روی داد. بسیاری از بناهای تاریخی در دوران افول بیزانس ویران شده بودند.

بخوانید: حقایق جالب استانبول

ایاصوفیه: از کلیسا تا مسجد

سلطان دستور مرمت فوری ایاصوفیه و تبدیل آن به مسجد را صادر کرد. سپس شروع به ساختن قصری برای خود کرد. این کاخ نوساز کاخ توپکاپی بوده که امروزه موزه است. تپه‌ای که کاخ توپکاپی بر روی آن ساخته شد، همچنین محلی بود که تاریخ استانبول از آنجا شروع شد. این تپه‌ای است که بیزاس مکان یونان باستان بیزانس را در آن بنیان نهاد.

ظهور امپراتوری عثمانی

امپراتوری عثمانی از سال 1453 تا 1700 از دوره رشد زیادی برخوردار بود، به طوری که مرزهای امپراتوری به سه قاره گسترش یافت و او به بزرگ‌ترین و قدرتمندترین ایالت زمان خود تبدیل شد.

در تاریخچه شهر استانبول باید اضافه کنیم که در این زمان نام شهر بلافاصله تغییر نکرد. از قدیم الایام به آن کنستانتینیه (به معنی قسطنطنیه) می‌گفتند. لازم به ذکر است که عثمانی‌ها نیز از نام هایی مانند درسادت (شهر خوشبختی) یا پاییتهت (شهر سلطنتی) برای توصیف این شهر استفاده می کردند.

از استانپولی تا استانبول

اگرچه منشا نام استانبول هنوز بحث برانگیز است، قوی‌ترین ادعا این است که این نام مربوط به دوره یونان باستان است. در بیزانس باستان، نام مرکز شهر استانپولی بود. اعتقاد بر این است که این نام تکامل یافته و به استانبول تبدیل شده‌است.

بخوانید: استانبول در قرون وسطی؛ جادو، افسانه و تاریخ!

استانبول مدرن

بلافاصله پس از معاهده کارلوویتز در سال 1699، امپراتوری عثمانی وارد روند انحطاطی شد که بیش از دو قرن ادامه داشت. برخی از حاکمان عثمانی اصلاحاتی را برای معکوس کردن این زوال انجام دادند. تلاش‌های مدرن‌سازی و غربی‌سازی در امپراتوری عثمانی به‌ویژه در قرن 19 به اوج خود رسید. این دوره تاریخ استانبول را رقم زد. چون تحول بزرگی در معماری ایجاد شد.

کاخ دولما باغچه و کاخ بیلربی در این دوره ساخته شدند که نشان دهنده سبک های معماری مانند نئو کلاسیک و باروک است. تغییرات معماری با اصلاحات نظامی دنبال شد. با این حال، همه این تلاش ها نتوانست جلوی فروپاشی اقتصادی امپراتوری را بگیرد.

سقوط امپراتوری عثمانی

از آنجایی که امپراتوری عثمانی از نظر فناوری عقب نشینی کرد، او افراد و سهام بیشتری را برای حفظ زمین‌های خود از دست داد. در قرن نوزدهم، امپراتوری از نظر اقتصادی وارد روند سقوط شد و جنگ جهانی اول (1914-1918) امپراتوری را که از قبل خسته شده بود، به طور کامل از بین برد.

جنگ استقلال

در طول جنگ جهانی اول، امپراتوری عثمانی با امپراتوری آلمان و اتریش-مجارستان متحد شد و شکست خورد. پس از جنگ جهانی اول، تمام سرزمین‌ها توسط نیروهای متفقین اشغال شد. در چنین فضایی مصطفی کمال آتاتورک به عنوان یک رهبر درخشید. آتاتورک که نبوغ نظامی خود را در نبرد گالیپولی در سال 1915 نشان داده بود، جنگ استقلال را آغاز کرد.

بخوانید: فرهنگ و رسوم ازدواج در استانبول؛ از قهوه خواستگاری تا حنابندان

بنیاد ترکیه مدرن

در نتیجه مبارزات چهار ساله بین سالهای 1919 تا 1923، آناتولی از اشغالگران آزاد شد و جمهوری ترکیه تأسیس شد. مجلس ملی بزرگ ترکیه در طول جنگ در آنکارا تأسیس شد. به همین دلیل آنکارا پایتخت شد. ترکیه در سال 1923 استقلال خود را به عنوان یک جمهوری سکولار و دموکراتیک اعلام کرد. استانبول دیگر پایتخت نبود، اما همچنان مهمترین شهر ترکیه مدرن بود.

حقایق جالب درباره تاریخچه شهر استانبول

1. چندین نام در طول تاریخ: استانبول در طول تاریخ خود چندین نام داشته است، از جمله بیزانتیوم، قسطنطنیه، و در نهایت استانبول. نام “استانبول” احتمالاً از عبارت یونانی “εἰς τὴν Πόλιν” (eis tin Polin) به معنای “به شهر” گرفته شده است.
2. پایتخت سه امپراتوری عظیم: استانبول تنها شهری در جهان است که به عنوان پایتخت سه امپراتوری بزرگ تاریخی – روم، بیزانس، و عثمانی – خدمت کرده است.
3. قرار گرفتن در دو قاره: استانبول بر روی دو قاره، اروپا و آسیا، واقع شده است و توسط تنگه بسفر از هم جدا می‌شوند. این موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد، استانبول را به یکی از بین‌المللی‌ترین شهرهای دنیا تبدیل کرده است.
4. تاریخچه معماری: استانبول خانه برخی از شاهکارهای معماری دنیا است، از جمله کلیسای آیاصوفیا که در قرن 6 میلادی ساخته شد و بعدها به مسجد تبدیل گردید و اکنون به عنوان موزه فعالیت می‌کند.
5. تونل زیرزمینی دومین قدیمی‌تر در جهان: تونل کاراکوی-گالاتا، که در سال 1875 ساخته شد، دومین سیستم حمل و نقل زیرزمینی قدیمی جهان پس از لندن است.
6. بازار بزرگ استانبول: بازار بزرگ استانبول یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بازارهای پوشیده در جهان است، با بیش از 3000 مغازه در 61 خیابان و بیش از 250,000 بازدیدکننده روزانه.

این حقایق تنها بخشی از داستان پیچیده و جذاب استانبول هستند، شهری که همواره به عنوان مرکزی مهم در تاریخ و فرهنگ جهانی شناخته شده است.

بخوانید: ورزش های محبوب در استانبول؛ از فوتبال تا دوچرخه سواری!

جاهای دیدنی استانبول 

تاریخچه شهر استانبول نمایانگر شهری تاریخی و با فراز و نشیب‌های زیادی است. از چنین گذشته‌ای باید انتظار مکان‌های تاریخی مهم زیر را داشته باشید. 

ایاصوفیه

یکی از زیباترین جاهای دیدنی و بی شک مهمترین اثر در تاریخچه شهر استانبول، ایا صوفیه است. این مکان در گذشته‌های دور به عنوان یک کلیسا مورد استفاده قرار می‌گرفت، بعدها به یک مسجد تغییر کاربری داد و در نهایت تبدیل به یکی از محبوب‌ترین موزه‌های جهان شد. 

مسجد کبود

مسجد سلطان احمد مشهورترین مسجد استانبول است. این مسجد به دلیل کاشی‌های آبی رنگی که دیوارهای داخلی آن را احاطه کرده‌اند، با نام رایج‌ترش، یعنی مسجد آبی می‌شناسند.

مسجد سلیمانیه

مسجد سلیمانیه در سومین تپه از هفت تپه قرار گرفته و بسیار محبوب است. بله می‌دانیم که مسجد آبی مشهورترین مساجد استانبول است، اما مسجد سلیمانیه نیز یکی از چشمگیرترین‌ها در خط افق شهر خواهد بود. بزرگ‌ترین مسجد استانبول، در زمان امپراتوری عثمانی در قرن شانزدهم اما سلطان سلیمان ساخته شد.

کاخ بیلربی

کاخ بیلربی، اقامتگاه تابستانی سلاطین عثمانی بوده و مکانی عالی برای بازدید در استانبول برای دیدن سبک زندگی مجلل حاکمان است. نمای بیرونی آن از مرمر سفید و فضای داخلی مجلل مملو از آثار هنری، گلدان‌های گرانبها، فواره‌ها و لوسترهای کریستالی است.

هیپودروم قسطنطنیه

هیپودروم قسطنطنیه در فاصله کوتاهی از مسجد آبی قرار گرفته است. استادیوم باستانی که 100000 نفر را برای تماشای مسابقات ارابه‌سواری و اسب دوانی گرد هم می‌آورد.

دیوارهای قسطنطنیه

دیوارهای قسطنطنیه تا قرن نوزدهم تا حدود زیادی دست نخورده باقی ماندند و سپس برچیده شدند. اما با کمال تعجب بسیاری هنوز دست نخورده هستند.

برج گالاتا

برج گالاتا بهترین مناظر پانوراما از شهر و تنگه بسفر را ارائه می‌دهد و نقطه‌ای عالی برای تماشای استانبول قدیمی است. در سال‌های 1960 از این مکان به عنوان برج دیده بانی برای اخطار آتش‌سوزی در سطح شهر استفاده می‌شده، اما در حال حاضر به مکانی برای تماشای شهر تبدیل شده و بالکنی در ارتفاع 67 متری دارد. 

برای رزرو هتل در استانبول و اقامت در محله‌های تاریخی و زیبای این شهر کلیک کنید.

حرف آخر

در این مقاله سعی کردیم حقایقی را در مورد تاریخچه شهر استانبول یکی از مهمترین پایتخت‌های جهان بیان کنیم. البته جنبه‌های زیادی از داستان وجود دارد که به آن‌ها پرداخته نشد. با این حال، گنجاندن داستان شهری با چنین تاریخی عمیق در یک مقاله دشوار است.

سوالات متداول