بازدیدی به یادماندنی از مسجد سلیمانیه استانبول: هر آنچه باید بدانید

مسجد سلیمانیه استانبول، یکی از شاهکارهای معماری عثمانی و نمادی از عظمت تاریخی ترکیه، در قلب استانبول قرار دارد. این مسجد که در قرن شانزدهم میلادی به دستور سلطان سلیمان قانونی ساخته شد، نه تنها به خاطر معماری باشکوه و تزئینات داخلی‌اش شناخته می‌شود، بلکه داستان‌های تاریخی و فرهنگی فراوانی نیز در دل خود دارد. بازدید از این اثر تاریخی نه تنها فرصتی برای تحسین معماری اسلامی عثمانی است بلکه دریچه‌ای به گذشته‌های دور و روایت‌های فراموش‌نشدنی این سرزمین به شمار می‌رود.

برای سفر به این مکان زیبا و تماشایی، بلیط هواپیما استانبول را رزرو کرده‌اید؟

سفر به گذشته: تاریخچه مسجد سلیمانیه

مسجد سلیمانیه استانبول، اثری تاریخی از قرن شانزدهم میلادی، بر فراز تپه‌ای در استانبول قرار گرفته است. انگیزه‌های سلطان سلیمان برای انتخاب این مکان متفاوت بوده‌اند، شاید او می‌خواسته حتی پس از مرگ، همچنان بر استانبول حکومت کند یا دعاها در آنجا سریع‌تر به آسمان برسند. هرچه بود، این مسجد را در سال ۱۵۵۷ میلادی پس از هفت سال ساخت، افتتاح کردند و به نمادی برجسته در استانبول تبدیل شد.

مسجد سلیمانیه، پس از ایاصوفیه، به دلیل وسعتش به عنوان دومین مسجد بزرگ استانبول شناخته شده است. این مسجد بزرگ با وقایع تاریخی بسیاری روبرو بوده، از جمله آتش‌سوزی بزرگ سال ۱۶۶۰ و زلزله‌ی ۱۷۶۶ که هر دو به مسجد آسیب جدی وارد کردند. باوجود تلاش‌های متعدد برای بازسازی و حفظ معماری اصلی، بازسازی‌ها باعث شدند تا سبک معماری باروک نیز در آن دیده شود.

در زمان جنگ جهانی دوم، حیاط مسجد به انباری برای اسلحه و مهمات تبدیل شد که نزدیک بود سازه را به طور کامل نابود کند. اما در سال ۱۹۵۶، عاشقان معماری دوباره تلاش کردند تا زیبایی‌های این مسجد را به جهانیان نشان دهند.

افتتاح پل مترو هالیچ در سال ۲۰۱۳، نمایش دیگری از توان مهندسی ترکیه بود، اما به نمای شمالی مسجد آسیب رساند و تغییرات جدیدی در چشم‌انداز اطراف آن ایجاد کرد. هرچند این تغییرات معاصر، زیبایی خود را دارند، اما آینده‌ی مسجد سلیمانیه در میان این تحولات مدرن، همچنان موضوعی برای بحث و تأمل باقی می‌ماند.

بخوانید: جاهای تاریخی استانبول: از قصرهای عثمانی تا حمام‌های باستانی، سفری در زمان!

آرامگاه‌های مسجد سلیمانیه: میراث ابدی سلطان سلیمان و خرم سلطان

زمانی که سلطان سلیمان حکم احداث مسجد سلیمانیه در استانبول را صادر کرد، قصد داشت تا محل آرامگاه ابدی خود و همسرش را در این مکان مقدس بنا نهد. این انگیزه، معمار مشهور، سینان، را بر آن داشت تا در طراحی و ساخت این مجموعه شاهکاری بی‌نظیر خلق کند، تا جایی که گویی خود سلطان سلیمان می‌خواست در این مکان، شایستگی و عظمت خویش را به نمایش بگذارد.

آرامگاه‌های مجموعه مسجد سلیمانیه، شامل آرامگاه سلطان سلیمان، خرم سلطان، و جدا از آن‌ها، معمار سینان است. مقبره سلطان و همسرش، که در بخش جنوبی مسجد قرار دارد، با معماری هشت ضلعی منحصر به فرد خود، مکانی است که عشق و قدرت را در کنار هم به تصویر می‌کشد. در مقابل، آرامگاه سینان، در ضلع شمال غربی مسجد، به عنوان یادبودی از معماری که این اثر بی‌مانند را به وجود آورده، قرار گرفته است.

این آرامگاه‌ها نه تنها به عنوان محل استراحت ابدی این شخصیت‌های تاریخی مهم شناخته می‌شوند، بلکه به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی عمیق ترکیه، زوایای دیگری از داستان عثمانی را برای بازدیدکنندگان آشکار می‌سازند.

بخوانید: مسجد فاتح استانبول؛ مسجدی با معماری بیزانسی!

12 حقیقت جذاب درباره مسجد سلیمانیه

1) سینان معروف؛ معمار مسجد سلیمانیه استانبول است!

اگر به معماری علاقه‌مندید، سینان نامی آشنا برای شما است و اگر  هم نیستید، نگران نباشید؛ این بهترین فرصت برای آشنایی با معمار مسجد سلیمانیه استانبول است. معمار سینان در سال 1490 در آناتولی به دنیا آمد. سپس در سن 20 سالگی به استانبول نقل مکان کرد و در سازمان نظامی خدمت سلیم گریم یا سلیم اول استخدام شد. او در آن زمان به نوعی مهندس بود و در سرتاسر امپراطوری عثمانی پل‌ها، مساجد و کولیه‌های متعددی را ساخت. در سال 1520، تاج‌و‌تخت به سلطان دیگری واگذار شد. سینان در طول این مدت هم‌چنان به ساخت‌وسازهای خود ادامه داد. سرانجام در سال 1538 به معمار منتخب و اصلی امپراطوری عثمانی تبدیل شد. او ساخت مسجد سلیمانیه –شناخته‌شده‌ترین و دیدنی‌ترین بنای خود در استانبول- را در سال 1550 آغاز و در سال 1557 به پایان رسانید. بااین‌حال، برخی از بخش‌های مجموعه سلیمانیه تا سال 1559 در دست ساخت بود.

بخوانید: کاروانسرای والده خان استانبول و گرفتن عکس های اینستاگرامی!

2) مسجد سلیمانیه؛ نماد قدرت امپراطوری عثمانی است

پس از فتح استانبول، این شهر به پایتخت و مرکز زندگی سیاسی و اقتصادی امپراطوری عثمانی تبدیل شد. معماری عثمانی سعی در نشان دادن تواضع در بناهای خود داشت، بااین‌حال نیاز به یک مجموعه قابل توجه و یک مسجد برای رشد و گسترش مرکز امپراطوری احساس می‌شد. سلیمان بزرگ می‌خواست مسجدی بسازد؛ بنابراین ساخت مسجد سلیمانیه استانبول در سال ۱۵۵۰ با مراسمی باشکوه با حضور سلطان آغاز شد و بنا به منابع تاریخی، معمار سنان و ۳۵۰۰ کارگر برای تکمیل به‌موقع مسجد تلاش بسیار کردند.

3) بیش از ۳۲۰۰ کیلوگرم طلا در ساخت مسجد سلیمانیه به کار رفته است!

اولین واکنش انسان به هنگام بازدید از مسجد سلیمانیه استانبول، برآورد هزینه‌ای است که در این مسجد شده‌است. اما خودتان را خسته نکنید؛ ما به شما می‌گوییم: 896 هزار سکه طلا و 82 هزار سکه نقره؛ یعنی در مجموع 3200 کیلوگرم طلا در این مسجد به کار رفته شده‌است. هم‌چنین، تمام اقلام مورد استفاده در ساخت‌و‌ساز از مناطق مختلف امپراطوری آورده شده؛ به عنوان مثال مرمرهای سفید از جزیره مرمره، مرمرهای سبز از عربستان و آهن از بلغارستان. هدف سینان و سلطان از به‌کار گرفتن این حجم از طلا و نقره در مسجد سلیمانیه استانبول این بود که ثابت کنند سرزمین عثمانی، مهد شکوه و عظمت است. 

بخوانید: 25 تا از مساجد استانبول؛ از ایاصوفیه تا مسجد آبی

4) تکمیل مسجد سلیمانیه استانبول 7 سال طول کشید!

سنان در خاطرات خود می‌نویسد: «از سلطان خواستم مسجد را افتتاح کند»، اما او گفت: «بهتر است شما این ساختمان را که به خانه خدا تبدیل شده است، بگشایید». سنان نیز با بر زبان آوردن عبارت «به‌نام خداوند گشاینده درهای بسته» این مسجد را افتتاح کرد. این مسجد در تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۵۵۷، طی این مراسم افتتاحیه گشوده شد. مسجد سلیمانیه استانبول فقط یک مسجد یا کولیه نبود، بلکه هدف معمار و سلطان ساختن یک شهر بود؛ مجموعه‌ای به‌یادماندنی و باشکوه برای نشان دادن عظمت امپراطوری. بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳، متخصصان ترک این مسجد را بازسازی کردند. در حال حاضر، نزدیک به ۴۷۰ سال است که مسجد سلیمانیه در سکوت نظاره‌گر استانبول است و عابدان را در هر نماز به آغوش می‌کشد.

5) 4 مناره مسجد سلیمانیه؛ نماد 4 سلطان عثمانی هستند!

وقتی از استانبول صحبت می‌کنیم، نه‌تنها خود تاریخ، بلکه فرهنگ معماری نیز جزئیات تاریخی آن را آشکار می‌کند؛ به‌ویژه مسجد جامع سلیمانیه استانبول که جزئیات زیادی در مورد فرهنگ عثمانی به ارمغان می‌آورد. نه‌تنها ظاهر عظیم مسجد سلیمانیه استانبول که آن را به معنای واقعی کلمه باشکوه می‌کند، بلکه طراحی داخلی آن که از دانش معماری پیروی می‌کند حیرت‌انگیز است. شما وقتی به مسجد نگاه می‌کنید، چهار مناره، یک گنبد بزرگ و تعداد زیادی گنبد کوچک‌تر را خواهید دید. چهار مناره نماد این واقعیت است که سلیمان اعظم چهارمین سلطان پس از فتح استانبول است. هم‌چنین ده بالکن مناره، نماد این است که او دهمین سلطان عثمانی است. توجه داشته باشید که دو تا از مناره ها بلندتر از بقیه هستند؛ مناره‌های بلندتر دارای 3 بالکن هستند درحالی‌که مناره‌های کوتاه‌تر دارای 2 بالکن هستند. 

بخوانید: بشیکتاش استانبول: تلفیقی از تاریخ، فرهنگ و جنب‌وجوش شهری

6) مناره مسجد سلیمانیه استانبول از جواهر ساخته شده است

طبق شایعات، ساخت‌و‌ساز این مسجد برای مدتی متوقف شد. شاه ایرانی از آن مطلع شد و چند جواهر برای تکمیل کولیه فرستاد. سلطان عصبانی شد و سینان نیز تکه‌های جواهرات را در مخلوط خاک مناره‌ای قرار داد که در حال حاضر مناره جواهر (Covahir Minaresi) نامیده می‌شود. 

7) 4 ستون مسجد سلیمانیه؛ نماد 4 خلیفه هستند

بیایید یک پیاده‌روی مجازی در نمازخانه مسجد سلیمانیه استانبول داشته باشیم: گنبد اصلی با قطر 27.4 و ارتفاع 50 متر در مرکز قرار دارد. این گنبد با آجرهای مخصوص ساخته شده‌است و توسط 4 ستون عظیم که نماد 4 خلیفه ابوبکر، عمر، عثمان و علی است نگه داشته می‌شود. سنگ‌های به‌کار رفته در ساخت توسط آهن به یکدیگر متصل شده و توسط سرب نگه داشته می‌شوند. 32 پنجره در اطراف پایه وجود دارد که نور طبیعی مسجد سلیمانیه استانبول را تامین می‌کند؛ اگرچه  این مسجد در مجموع 138 پنجره دارد. هم‌چنین 275 چراغ نفتی دارد که به هنگام روشن شدن، دوده ایجاد می‌کند. بنابراین، سینان، سیستمی با حفره‌هایی طراحی کرد که امکان ورود هوای پاک را به داخل فراهم می‌کند؛ در‌حالی‌که دوده به بیرون هدایت می‌شود.

همین حالا تور استانبول را رزرو کنید!

8) مسجد سلیمانیه استانبول؛ یک شهر کوچک است

مجموعه سلیمانیه نه‌تنها به عنوان مرکز گردهمایی برای فعالیت‌های مذهبی، بلکه به عنوان مرکز آموزش و تجارت نیز طراحی شده‌است. ازهمین‌رو، هفت مدرسه در مجموعه مسجد سلیمانیه استانبول وجود دارد که در زیر طاق‌های پیرامونی مسجد، زیر گنبدهای کوچک واقع شده‌اند. امروزه از آن‌ها به عنوان کتاب‌خانه سلیمانیه یاد می‌شود. هم‌چنین مقبره‌ای در پشت قبله نمازخانه قرار دارد که محل استراحت سلطان سلیمان و حرم‌سلطان یعنی همسرش بوده‌است. سایر ساختمان‌های موجود در این مجموعه عبارتند از: شفاخانه، آشپزخانه، مسافرخانه، حمام، محل استراحت معمار سینان و چندین مغازه. 

9) چشم‌انداز باورنکردنی مسجد سلیمانیه استانبول

از آن‌جایی که کولیه بر روی یک تپه ساخته شده است، فرصتی برای تماشای منظره باشکوه شهر را به ارمغان می‌آورد. می‌توانید کاخ توپکاپی، شاخ طلایی، دریای مرمره و تنگه بسفر را از مسجد سلیمانیه استانبول ببینید. پیشنهاد می‌کنیم به این مسجد بروید و این چشم‌انداز زیبا را تماشا کنید.

10) بیش از 4 قرن عبادت در مسجد سلیمانیه

جالب است بدانید که در این مسجد، 5 بار اذان گفته می‌شود؛ اذان صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشا. و هر بار هم صدای یک موذن از بلندگوی آن به گوش می‌رسد. بازدیدکنندگان هنگام اقامه نماز، اجازه ندارند در داخل مسجد قدم بزنند. با‌این‌حال، اگر می‌خواهید از حال‌وهوای مسجد سلیمانیه استانبول به هنگام نماز بهره ببرید، وضو بگیرید و همان‌جا نماز بخوانید. علاوه بر نماز، از گذشته‌های دور، دانشجویان برای مطالعه شبانه به کتاب‌خانه بیازیت مسجد می‌رفتند و تا صبح مطالعه می‌کردند، سپس نماز صبح را می‌خواندند و راهی می‌شدند.

بخوانید: در خیابان بغداد استانبول چه خبر است؟ به همراه پیشنهادات افراد محلی!

11) طرح جغد در مسجد!

پنجره‌های دیوار محراب از شیشه‌های رنگی تشکیل شده‌است. آن‌ها توسط Drunk İbrahim ساخته شده‌اند.

کاشی‌های زیبای مسجد سلیمانیه استانبول هیچ کم از زیبایی کاشی‌های سرامیک ترکی مسجد آبی ندارد. علاوه بر طرح کاشی‌ها، می‌دانیم که معمار سینان علاقه خاصی به جغدها داشت؛ بنابراین تزیینات جغد در بیشتر آثار او از جمله همین مسجد جای گرفته‌است. اگر به دور گنبد یا مقرنس‌کاری‌ها نگاه کنید، ابرو، چشم‌ها، بینی و نوک جغد را خواهید دید. پرندگان در فرهنگ ترکیه اهمیت ویژه‌ای دارند؛ بنابراین، معماران عثمانی همیشه خانه‌ها و حفره‌های کوچکی برای آنان قرار می‌دادند تا از دسترسی آن‌ها به آب مطمئن شوند. سینان نیز این سنت را محترم شمرده و خانه‌های کوچک پرندگان را در سراسر مجموعه مسجد سلیمانیه استانبول قرار داده‌است. اگر با دقت بنگرید، قطعا آن‌ها را خواهید دید.

12) مسجد آکوستیک است!

سینان مسجد سلیمانیه استانبول را آکوستیک ساخت. یک داستان معروف در مورد آکوستیک این مسجد وجود دارد: یک روز سلطان وارد مسجد می‌شود و سینان را در حال کشیدن قلیان می‌بیند؛ عصبانی می‌شود و از او می‌پرسد که چه کار می‌کنی؟ سینان می‌گوید: «در حال بررسی و آزمایش شدت صدای حباب در سالن هستم.» این آزمایش سینان به منظور آزمودن آکوستیک مسجد انجام شده‌است. بنابراین آکوستیک مسجد سلیمانیه استانبول طوری طراحی شده که صدا را به طور مساوی در داخل مسجد پخش کند؛ به‌طوری‌که شما صدای موذن را از هرجای مسجد سلیمانیه استانبول با یک کیفیت و به یک اندازه می‌شنوید.

بخوانید: در میدان تکسیم استانبول چه کارهایی انجام بدهیم؟

چگونه و چه زمانی به مسجد سلیمانیه برویم؟

موقعیت مکانی مسجد:

• واقع در مرکز شبه‌جزیره تاریخی استانبول، منطقه فاتح، محله سلیمانیه، نزدیک بازار بزرگ.

دسترسی با مترو:

• از Taksim یا Sisli: خط مترو M2 (Yenikapi-Haciosman).
• از Uskudar: استفاده از Marmaray، پیاده‌شدن در ایستگاه Yenikapi.

دسترسی با تراموا:

• از Kabatas یا Karakoy: خط تراموا T1 (Kabatas-Bagcilar)، پیاده‌شدن در ایستگاه Laleli-Universite.

دسترسی با اتوبوس:

• وب‌سایت nasilgiderim.iett.gov.tr برای برنامه‌ریزی سفر با اتوبوس (محتوا به زبان انگلیسی).

زمان مناسب بازدید:

• بهترین زمان بازدید: بین 9 صبح تا 6 بعدازظهر.
• هزینه ورودی: ورودی رایگان.

نکات پوششی:

• لزوم پوشاندن پاها؛ در صورت نیاز، لباس مورد نیاز در ورودی مسجد تهیه می‌شود.
• توصیه به همراه داشتن روسری برای بانوان.

با این اطلاعات، بازدید از مسجد سلیمانیه نه تنها آسان‌تر می‌شود، بلکه اطمینان حاصل می‌کنید که از تجربه خود در این اثر تاریخی و معماری عثمانی حداکثر بهره را ببرید.

بخوانید: آب انبار باسیلیکا؛ میراث بیزانسی ها در استانبول

جاذبه های نزدیک مسجد سلیمانیه

بازدید از مسجد سلیمانیه، نقطه آغازینی برای کشف جذابیت‌های استانبول:

• بازار بزرگ: مرکز خرید با قدمتی تاریخی.
• بازار ادویه: بهشت عطرها و طعم‌ها.
• مسجد رستم پاشا: شاهکار معماری با کاشی‌کاری‌های خیره‌کننده.
• مسجد جدید: معماری چشم‌نواز با فضایی معنوی.
• قصر توپکاپی: سفری به زندگی سلاطین عثمانی.

رزرو هتل در استانبول تنها با سه کلیک!

کلام پایانی

به شما توصیه می‌کنیم افکار و دغدغه‌های خود را بیرون از مسجد سلیمانیه استانبول بگذارید، سپس وارد شوید. همه جزئیات داخل مسجد را ببینید، به کاشی‌کاری‌ها بنگرید، پنجره‌ها را بشمارید، جغدها را بیابید، به صدای موذن هنگام اذان گوش بسپارید و در آن عبادت کنید، در اطراف کولیه قدم بزنید و مردم عثمانی زمان گذشته را تصور کنید. در نهایت، از چشم‌انداز منحصر‌به‌فرد مسجد سلیمانیه استانبول لذت ببرید.

سوالات متداول