راز انداختن سکه در آب نماها

انداختن سکه در آب‌نماها یکی از معدود سنت‌هایی است که در سراسر جهان دیده می‌شود. مردم در کشورهای مختلف این کار را برای برآورده‌شدن آرزوها انجام می‌دهند؛ سنتی که ریشه‌ای در باورهای باستانی به قدرت آب دارد و هنوز هم در عصر مدرن ادامه یافته است. در این مقاله راز انداختن سکه در آب نماها، هم به تاریخچه این رسم و هم به مشهورترین آب‌نماها در دنیا می‌پردازیم؛ مکان‌هایی که شاید شما هم در سفر بعدی‌تان و با خرید بلیط هواپیما فرصت تجربه‌شان را داشته باشید.

ترکیب آب و عقیده در دنیای باستان

این سنت قدیمی با آب شروع شد. البته آب برای حفظ زندگی انسان حیاتی است. در حالی که امروزه بسیاری از مردم در جهان توسعه‌یافته آب تمیز و آشامیدنی را به راحتی از شیرهای آشپزخانه خود در دسترس‌دارند، همیشه اینطور نبوده‌است. در عهد باستان چشمه‌ها در بسیاری از نقاط ساده‌ترین مورد برای یافتن آب نبودند. بنابراین، در جایی که آب تمیز در دسترس بود، بسیاری از قبایل اولیه اروپایی معتقد‌بودند که چنین مناطقی هدیه‌ای از جانب خدایان است. چنین بود که اغلب مجسمه‌ای کوچک از یک خدا در کنار چاه‌ها و فواره‌های اولیه در اروپا یافت می‌شود که آنها را به نوعی زیارتگاه تبدیل می‌کند.

اگر خوره تاریخ هستید احتمالاً از قبل می‌دانید، ارائه هدایا به خدایان یک عمل باستانی است که معمولاً برای آرام‌کردن خدایان خشمگین یا به عنوان پرداختی برای درخواست یا دعا انجام می‌شد. در اروپای باستان مردم هنگام فرستادن دعا سکه‌ای را به فواره‌ها و چاه‌ها پرتاب می‌کردند، اینجابود که اولین نسخه اولیه آرزوکردن در دل این سنت پدیدارشد.

تاریخچه انداختن سکه در آب نماها

یک چاه نسبتاً پربار را می‌توان در نورثامبرلند انگلستان یافت که در دوران باستان برای دعا به الهه سلتی چاه‌ها و چشمه‌ها، کوونتینا، مورد استفاده قرارمی‌گرفت. باستان شناسان تاکنون ۱۶۰۰۰ سکه از دوران‌های مختلف امپراتوری روم در این چاه یافته‌اند. جالب اینجاست که بیشتر سکه‌های یافت‌شده در فواره کوونتینا با عیار پایین بودند، دقیقاً مانند مردم امروزی که معمولاً تمایل بیشتری به انداختن یک کم ارزش به آبنماها را دارند. جالب است بدانید که همیشه پای سکه در میان نبوده‌است. چاه پِن ریس در آکسفورد انگلستان مملو از تکه‌های لباس است. در این مورد، تصورمی‌شد که آب دارای قدرت شفابخش است و لباس حامل بیماری است، بنابراین با پرتاب کردن یک دکمه، سنجاق یا تکه‌ای از پارچه در چاه، شفا پیدامی‌کنید. اعتقاد به قدرت شفابخش چاه پن ریس تا قرن هجدهم همچنان رایج‌بود.

نمای مجسم یک سنت باستانی در عصر مدرن

هرچند که این روزها اعتقاد به خدایان که مراقب چاه‌ها هستند یا فکر اینکه آب دارای قدرت شفابخشی است، تا حد زیادی قدرت و برش خود را ازدست داده‌است، اما مردم جهان هنوز هم این سنت باستانی را انجام می‌دهند و در دوران مدرن معمولاً آرزومی‌کنند. اینجاست که راز سکه انداختن در آبنماها مشخص می‌شود و آن چیزی نیست جز، تلاشی برای برآورده‌شدن آرزوها که باتوجه به ریشه‌های باستانی همچنان نزد ملل جهان قابل قبول است.

معروف‌ ترین آبنمای جهان

احتمالا یکی از معروف‌ترین نمونه‌های آبنمای آرزو، فواره تروی در رم است. فواره تروی به عنوان نقطه پایانی یک قنات ۲۱ کیلومتری به نام ویرگو ساخته‌شد که به نام الهه‌ای که سربازان را در هنگام تشنگی و خستگی به سمت آب راهنمایی می‌کرد، نامگذاری‌شد. در اصل، انداختن یک سکه به داخل چشمه قراربود که سلامتی را تضمین‌کند. در نهایت، این سنت به آنچه امروز می‌دانیم تبدیل‌شد: اگر یک سکه را به داخل فواره بیندازید، یک روز به رم بازخواهید گشت. ( جالب است نه؟) برای آشنایی بیشتر با جاذبه‌های بی‌نظیر این شهر، پیشنهاد می‌کنیم مقاله جاهای دیدنی رم را هم بخوانید.

سینما حامل پیامی باستانی در دنیای مدرن

ایده انداختن سکه در فواره تروی در رم در سال ۱۹۵۴ در فیلم سه سکه رایج شد. در این فیلم پیشنهاد می‌کرد که اگر دو سکه بیندازید، عاشق یک رومی خواهید شد و اگر سه سکه بیندازید، با او ازدواج خواهید کرد. از زمان ساخت فیلم این عمل به قدری در بین گردشگران محبوب شده است که تخمین زده می‌شود روزانه حدود ۳۰۰۰ یورو سکه در فواره انداخته می‌شود. اگر قصد دارید خودتان هم این تجربه را داشته باشید، با یک بلیط هواپیما رم می‌توانید راهی این شهر شوید. بدیهی است که همه آن سکه‌ها نمی‌توانند برای همیشه در فواره بمانند. به همین خاطر فواره تروی هر روز به مدت یک ساعت تعطیل می‌شود و سکه‌ها توسط موسسه خیریه کاتولیک کاریتاس که هزینه غذا برای فقرا و همچنین پناهگاه‌های افراد مبتلا به ایدز را پرداخت می‌کند، جمع‌آوری می‌شوند. سکه‌ها باید تمیز شوند و به ارزش‌های مختلف طبقه‌بندی شوند و به بانک ارسال شوند.

فواره تروی در سال ۲۰۲۴

طبق گزارش‌های تازه، تنها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱.۵ میلیون یورو سکه از فواره تروی رم جمع‌آوری شد. این مبلغ به جای باقی‌ماندن در آبنما، صرف پروژه‌های اجتماعی از جمله کمک به افراد بی‌خانمان و حمایت از پناهگاه‌های خیریه در ایتالیا شده است. این موضوع نشان می‌دهد که سنتی باستانی همچنان در دنیای مدرن معنا و کارکرد واقعی دارد؛ سنتی که نه‌تنها با آرزوها و باورها گره خورده، بلکه به زندگی اجتماعی و کمک به نیازمندان نیز پیوند خورده است.

جالب است بدانید

سنت انداختن سکه فقط مخصوص اروپا نیست. در ایران هم نمونه‌های مشابهی وجود دارد؛ برای مثال، بسیاری از زائران در حوض حرم شاهچراغ شیراز یا کنار زاینده‌رود اصفهان سکه می‌اندازند و نیت می‌کنند. این نشان می‌دهد که باور به آب به‌عنوان نماد پاکی و برآورده‌کننده آرزوها، فرهنگی مشترک میان ملل مختلف است.

سرانجام سکه ها در آبنماها

در مورد اتفاقی که برای سکه‌ها در دیگر آبنماها و چاه‌های آرزو می‌افتد، باید گفت که گاهی اوقات با تابلویی روبرومی‌شوید که می‌گوید «درآمدها به…منتقل می‌شوند» که تشخیص اینکه سکه‌های شما به کجا ختم می‌شوند را بسیار آسان می‌کند. با این حال حتی در آبنماهای بدون علامت به احتمال زیاد سکه شما جمع‌آوری‌شده و به یک موسسه خیریه اهدامی‌شود، یا شاید برای نگهداری از یک ساختمان تاریخی یا یک باغ وحش هزینه‌شود. ( و در اینجا راز انداختن سکه در آب نماها به اتمام می رسد!)

سوالات متداول