قدیمی ترین شهرهای ایران؛ از شهر سوخته تا دقیانوس

تاریخ ایران مانند کتاب قطوری است که هر فصل آن داستان‌های زیادی از حکومت‌ها و شهرهایی که بنا کرده‌اند، در خود جای داده‌است. می‌دانستید شهرهایی در تاریخ ایران باستان وجود دارد که قدمتشان به چندین هزارسال قبل برمی‌گردد؟ البته باید بگوییم که امروزه تنها آثاری از آن شهرهای عظیمی که در دوران اشکانیان و ساسانیان ساخته شده‌بود، به جا مانده‌است؛ شهرهایی که تاریخی غنی میان استخوان‌هایش ریشه دوانده و اطلاعات زیادی از آن دوران به ما می‌دهد. در این مقاله از سایت سه‌کلیک همراه ما باشید تا شما را با قدیمی ترین شهرهای ایران آشنا کنیم. 

برای رزرو بلیط هواپیما ارزان قیمت با سه کلیک همراه باشین!

شهر سوخته؛ از قدیمی ترین شهرهای متمدن ایران

شهر سوخته با قدمت 5000ساله خود، یکی از دیدنی‌های زابل در استان سیستان‌وبلوچستان است. تمدن این شهر به دوران برنز برمی‌گردد و 1400 سال، مردم مختلف را در خود دیده‌است. اولین چیزی که بعد از شنیدن نام شهر سوخته در ذهنمان می‌نشیند، این است که این شهر حتما به آتش کشیده شده و از بین رفته‌است. درصورتی که بد نیست بدانید درمورد شهر سوخته که یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است، دو نظریه متفاوت وجود دارد. نظریه اول می‌گوید که این شهر به دلیل وجود آثار خاکستر و سوختگی در بعضی بناهایش، به آتش کشیده شده‌است و نظریه دوم می‌گوید زمانی که شهر دچار خشکسالی شد و دام و منابع از بین رفت، مردم مجبور شدند از آتش برای درست کردن غذا استفاده کنند و همین باعث شد تا آثار سوختگی در شهر مشخص باشد، اما چیزی که واضح است، این است که بعضی کارشناسان معتقدند شهر سوخته به آتش کشیده نشده‌.

نکته خیلی جذابی که در پیشینه شهر سوخته وجود دارد، این است که مردم فرهیخته، اهل هنر و صلح‌جویی در آن شهر زندگی می‌کردند. درواقع کشف آثار هنری برجسته و یافته‌های علمی موجود در زمینه پزشکی، گواه وجود هنر و علم در شهر سوخته است. از آنجایی که شهر سوخته دروازه ندارد و برج‌های جنگی در آنجا دیده نمی‌شود، مشخص است که رابطه خوبی با شهرهای اطرافش داشته‌ و اصلا لقب شهر صلح نیز به همین علت به آن اعطا شده‌است. فرهنگ شهر سوخته ترکیبی از فرهنگ قدیم ایرانی و هندی و آسیای مرکزی است؛ چراکه شهر سوخته، یک پل ارتباطی بین هند، آسیای مرکزی و تمدن‌های حاشیه خلیج فارس بوده‌است.

آثاری که امروزه از شهر سوخته به جا مانده‌، شامل چشم مصنوعی در گورستان این شهر که گواه پیشرفت علم پزشکی است، گورستان خشتی، جواهرات باستانی مانند طلا و سنگ‌های قیمتی، تخته نرد، ظروفی مانند یک جام با طراحی بز، کوزه‌های سفالی، کوره‌هایی برای ذوب فلزات، شانه سر، بذر حبوبات و…است. یکی از کشفیات جذاب این شهر، لوله‌های ساخته‌شده از سفال است که خبر از سیستم شهرنشینی مدرن در آن زمان می‌دهد که این موضوع برای یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران، بسیار جالب و شگفت‌انگیز است.

وقتی به شهر سوخته و آثار علمی، فرهنگی، هنری، تاریخی و تکنولوژی به جا مانده از آن فکر می‌کنیم، زیر لایه‌های خاکستر شهر، مردمانی فرهیخته و آرام را می‌بینیم که برای زندگی بهتر در تکاپو و تلاش‌‌اند.

هگمتانه

شهر هگمتانه اولین پایتخت پادشاهان ایرانی است که توسط مادها در قرن 17 قبل از میلاد ساخته‌شد و اکنون در لیست قدیمی ترین شهرهای ایران قرار دارد. از آنجایی که شهر روی یک تپه وسیع بنا شده‌است، به آن تپه هگمتانه نیز می‌گویند. کارشناسان و باستان‌شناسان می‌گویند که احتمالا در این شهر، عمارت‌ها و کاخ‌های حکومت ماد و هخامنشی قرار داشته‌است و همچنین عده‌ای می‌گویند که جمشیدپادشاه بود که دستور ساخت آن را داد. البته گروهی هم هستند که می‌گویند فرورتیش، سومین پادشاه ماد، فرمان بناکردنش را صادر کرد. به هرحال طبق اطلاعات موجود، دیاکو سلسه ماد را تشکیل داد و هگمتانه به‌عنوان پایتخت مادها انتخاب شد. مادها که از میان رفتند و حکومت هخامنشیان ایجاد شد، هگمتانه دیگر به عنوان پایتخت انتخاب نشد، اما چون در مسیر راه شاهی قرار داشت، هخامنشیان آنجا را به عنوان پایتخت تابستانی خود انتخاب کردند؛ به‌طوری که این شهر را یکی از سوگلی‌های خود قرار دادند و حسابی برای آبادکردنش کوشیدند. 

در جنگ بین داریوش سوم و اسکندر، هگمتانه نابود شد، با این حال، داریوش دستور داد تا در هگمتانه مخفیگاهی بسازند و گنجینه‌هایشان را در آنجا نگهداری کنند. هگمتانه حتی موردتوجه اشکانیان هم قرار گرفت و به‌عنوان پایتخت تابستانی آن‌ها استفاده می‌شد. اشکانیان همچنین ضرابخانه سلطنتی خود را در آنجا ساخته‌بودند. 

معماری حکمتانه در نوع خود جذاب است. هگمتانه مانند قصری است با قلعه‌های تو در تو که در مجاورت هریک از قلعه‌ها، خانه‌های مسکونی قرار دارد. آثار به جا مانده از هگمتانه، یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران، زیاد است؛ آثاری مانند لوح‌های زرین ارشام، آریارمنه، داریوش دوم، جام نقره اردشیر یکم، جام طلایی و کاسه سیمین. برخی از این آثار تاریخی نیز در موزه همگتانه واقع شده‌است که 200 شیء را در معرض دید عموم قرار می‌دهد.

شوش؛ از قدیمی ترین شهرهای زیبای ایران

در میان قدیمی ترین شهرهای ایران، شوش یکی از زیباترین‌ها است. قدمت این شهر باشکوه به   4000 سال قبل از میلاد می‌رسد. این شهر در طول تاریخ، مرکز مهمی برای حکومت‌ها محسوب می‌شده‌است. شوش برای چندین هزارسال پایتخت تمدن عیلام بوده‌است. در قسمت قبلی که درباره هگمتانه صحبت کردیم، گفتیم که آن شهر، پایتخت تابستانی هخامنشیان بوده‌ و باید در اینجا بگوییم این موضوع درباره شوش برعکس است؛ چراکه شوش، پایتختی زمستانی برای هخامنشیان به شمار می‌آمده‌است.

شوش که در 115 کیلومتری شمال غربی اهواز واقع شده‌، اسم‌هایی مانند شوش سوسا، شوشن و سوزیانا نیز داشته‌است. از کتیبه‌هایی که از این شهر به دست آمده، می‌توانیم متوجه شویم که شوش، شهری متمدن بوده‌است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید روی کتیبه‌ها اطلاعاتی درباره مسائل اقتصادی مانند وصیتنامه، خرید و فروش زمین و… نوشته شده‌است. چیزهایی هم به نام آجرنوشته وجود دارد که روی آن‌ها اطلاعاتی درباره افراد و اصل و نسبشان درج شده‌است. روی آجرنوشته‌هایی که در پرستشگاه‌ها وجود دارد، نام ایزدان نوشته شده‌است. وقتی می‌گوییم شوش از قدیمی ترین شهرهای متمدن ایران است، یکی از دلایلش، وجود مهر و امضای زنان روی کتیبه‌ها است که نشان از این دارد که زن و مرد از نظر اجتماعی دارای جایگاهی برابر بوده‌اند.

آثار به جا مانده از این شهر متمدن، شامل قلعه شوش که نزدیک به آرامگاه دانیال نبی است، مجسمه ملکه ناپیرآسو، موزه شوش که آثاری از دوران پیش از عیلام و دوره اسلامی در آن وجود دارد، زیگورات چغازنبیل که نیایشگاه عیلامیان بود، ستون‌های کاخ آپادانا و آثاری دیگر است که همه و همه از این تمدن اصیل حکایت‌ها دارد.

شهر پاسارگاد

نام شهر پاسارگاد که به میان می‌آید، عکس معروف آرامگاه کوروش کبیر در ذهنمان تداعی می‌شود. پاسارگاد که یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است، قدمتی پیش از دوران هخامنشیان دارد.  نکته جالب‌توجه درمورد پاسارگاد این است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خوب مانند وجود کوه‌های متعدد اطراف دشت مرغاب، رود پلوار و راهی به نام تنگه بلاغی که برای دسترسی به کمینگاه بود، اقوام مختلفی را در طول مدت زمان در خود جای داده‌است.

 شواهد نشان می‌دهد که قسمت اعظم این شهر را کوروش کبیر ساخته‌است. نکته جالب این است که اگر به معماری و نقشه پاسارگاد نگاه کنیم، می‌بینیم که همه چیز مانند کاخ و دروازه، از یک نقشه پیروی می‌کرده که احتمالا طبق سلیقه کوروش کبیر بوده‌است. پاسارگاد که در دشت مرغاب مرودشت واقع شده‌است، قدمتی 2600ساله دارد. علاوه بر آرامگاه کوروش، در این مجموعه بخش‌های دیگری همچون کاروانسرای مظفری، کاخ اختصاصی، مجموعه باغ شاهی، آب‌نماهای باغ شاهی، پل پاسارگاد، محوطه مقدس، آرامگاه کمبوجیه، تنگه بلاغی، دو کوشک، کاخ بارعام، مسجد اتابکی و ساختارهای دفاعی مادرسلیمان وجود دارد. بناهای شهر پاسارگاد از سنگ، چوب، آجر، سنگ آهک سفید، سنگ کبود و مرمرین و خشت خام ساخته شده‌است.

روی آثار تاریخی به جا مانده از شهر پاسارگاد، نقش‌‌ونگارهای زیبایی وجود دارد که البته برخی از آن‌ها از بین رفته‌است. این حکاکی‌ها که به شکل انسان، حیوان، ترکیبی از انسان و ماهی و… است، هر یک معنایی دارد و ثابت می‌کند شهر پاسارگاد ترکیبی از هنر و اندیشه بود.

شهر دقیانوس؛ از بهشتی‌ترین شهرهای قدیمی ایران

شهر دقیانوس که متعلق به دوره سلجوقیان بوده‌است، در شمال شهرستان جیرفت قرار گرفته. این شهر در آن زمان یکی از قطب‌های بزرگ تجاری و اقتصادی با کشورهای شرق منطقه بوده‌است. مارکوپولو هنگام بازدید از دقیانوس از آن به عنوان شهری باشکوه یاد کرده‌است؛ چراکه آب‌وهوای مطلوب شهر، موقعیتی خوبی را برای گسترش زمین‌های کشاورزی فراهم آورده‌بود. از این رو به دقیانوس، شهر بهشتی نیز می‌گفتند. 

چگونگی کشف این شهر نیز جالب است؛ چندین سال پیش، رودخانه هلیل‌رود طغیان می‌کند و بعد از فروکش کردن آب رودخانه، مردم متوجه آثاری به جا مانده از شهر دقیانوس می‌شوند. باید بگوییم 1300متر مربع از شهر بیرون آورده شده‌ و برخی از معابر سنگ‌فرش‌شده آن نیز کشف شده‌است. نکته جالب این است که مردم محلی گمان می‌کردند شهر دقیانوس واقعی نیست و تنها در افسانه‌ها بوده‌است. دلایل نابودی شهر به‌طور دقیق مشخص نیست، اما شواهدی وجود دارد که می‌گوید این شهر توسط هجوم اقوام ویرانگر غز در اوایل سده هشتم هجری نابودشده‌است. آثار به جا مانده از این شهر شامل گورستان، بازار، حمام، ارگ، مسجد و منطقه صنعتی است. 

شهر حریره

شهر حریره که یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است، در شمال جزیره کیش واقع شده‌ و 120هکتار وسعت دارد. دوره طلایی این شهر از قرن چهارم تا اوایل قرن دهم بوده‌است. این شهر که 800 سال قدمت دارد، در آن زمان به‌عنوان یک مرکز ارتباطی مهم بین ایران، هند و چین محسوب می‌شده‌است. شهر حریره نشان‌دهنده دوران طلایی جزیره کیش است؛ چراکه یک مرکز تجاری – بازرگانی در خلیج فارس بوده و جمعیت زیادی داشته‌است. 

زمانی که شهر بندری سیراف ویران شد، بازرگان‌ها دنبال جایی می‌گشتند که بتوانند در آنجا تجارت کنند؛ به همین علت شهر حریره را تشکیل دادند. این شهر یک بار توسط ایلخانیان بازسازی شد و بیشتر بناهای آن هم متعلق به همان سلسله است. آثار به جا مانده از این شهر، بندرگاه، خانه اعیانی، مسجد، حمام، قنات‌های قدیمی، بخش‌های صنعتی و کارگاهی مانند کارگاه شیشه‌گری است.

شهر سیمره

شهر سیمره در دوره ساسانیان و دوران صدر اسلام به وجود آمد. این شهر در استان ایلام و شهرستان دره‌شهر قرار دارد و با وسعتی برابر با 200 هکتار، یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران به حساب می‌آید. سیمره بر روی ویرانه‌های شهر عیلامی ماداکتو ساخته شده‌است. شواهدی وجود دارد که می‌گوید اولین مسجد ایران در این شهر ساخته شده‌است. بعضی عقیده دارند سیمره توسط زلزله‌ای بزرگ تخریب شده‌است. جالب است که این وسط برخی می‌گویند بعضی از مردم شهر این زلزله را پیش‌بینی کرده‌بودند و قبل از تخریب آنجا را تخلیه کرده‌بودند.

سیمره شهری بود که امکانات زیادی را برای ساکنینش مهیا می‌کرد؛ به عنوان مثال، به دلیل داشتن دشت‌های حاصلخیز و رودخانه‌های پرآب، بستری مناسب برای کشاورزی بود. همچنین به دلیل داشتن کوه‌های بلند زاگرس، مکان مناسبی برای ساخت قلعه به‌شمار می‌آمد؛ به‌طوری که آنقدر تعداد قلعه‌ها در آنجا زیاد شده‌بود که به سیمره لقب شهر قلعه‌های ایران را دادند.

آثار به‌ جا مانده از این شهر، بقایای مراکز صنعتی مانند سفالگری و شیشه‌سازی، برج‌های نگهبانی، خیابان و سیستم آبکشی و دفع فاضلاب است. در کنار شهر سیمره، موزه‌ای وجود دارد که بخشی از آثار شهر هم در آنجا موجود است و می‌توانید برای کسب اطلاعات تاریخی بیش‌تر، به آنجا سر بزنید.

شهر نوش‌آباد؛ از قدیمی ترین شهرهای ایران با 3 طبقه!

شهر نوش‌آباد در شمال استان اصفهان و از توابع شهرستان آران و بیدگل است. این شهر یکی از پایتخت‌های ساسانیان در دوره انوشیروان بود. نوش‌آباد در سال 1385 به صورت اتفاقی تصور فردی کشف شد که در منزل خودش مشغول کشف چاه بود.

جالب است بدانید که نوش‌آباد، شهری سه‌طبقه است. معماری آن به‌گونه‌ای است که در طبقه اول دالان‌هایی بوده که برای پنهان شدن و فرار از آن استفاده می‌کردند. طبقه دوم و سومش نیز برای ذخیره آذوقه و زندگی کردن بوده‌است. این شهر راه‌های پیچ در پیچ زیاد و تله‌های دفاعی زیادی داشته‌است که هنگام هجوم دشمن استفاده می‌شده. یک نکته جذاب در این شهر این است که از خانه‌های مردم و حمام و مسجد، به طبقه پایین شهر راه داشته‌است.  نکته شگفت‌انگیزتری که درباره معماری هوشمندانه این شهر وجود دارد این است که همه بخش‌هایش بدون تجهیزات و با دستان انسان کنده و ساخته شده‌است. به نوش‌آباد، «اویی» یا «اوئی» نیز می‌گفتند؛ چراکه مردم برای آنکه در تونل‌های شهر یکدیگر را گم نکنند، برای پیداکردن همدیگر از کلمه اویی استفاده می‌کردند، که اویی در زمان محلی به معنی «آهای» است.

مردم در دوره‌های مختلف از امکانات شهر نوش‌آباد استفاده‌ می‌کردند؛ مثلا طی حمله مغول‌ها مردم از این شهر به عنوان پناهگاه استفاده می‌کردند. از جمله آثار به جا مانده در شهر نوش‌آباد می‌توان به سرویس‌های بهداشتی ابتدایی، تونل‌های ارتباطی، تهویه هوا وچاه‌های آب اشاره کرد.

تپه حصار

تپه حصار در 30 کیلومتری جنوب شرقی شهر دامغان واقع شده‌است. این تپه یکی از باارزش‌ترین محوطه‌های فلات ایران است که در آنجا شاهد تداوم سکونت از عصر مس و سنگ تا مفرغ هستیم. این شهر دارای آثار فرهنگی مربوط به دوره پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی است. بر اساس پژوهاش‌های باستان‌شناسی، زندگی در این تپه از سال 1700 تا 4200 پیش از میلاد، یعنی از دوران مس و سنگ تا عصر برنز تداوم داشته‌است. 

اقتصاد مردمانی که برای اولین‌بار در این شهر زندگی کردند، مبتنی بر کشاورزی و دامپروری بوده‌است. یکی از احتمالاتی که درباره دلیل ترک ساکنان از شهر مطرح شده‌است، حمله اقوام جدید از سمت شمال شرق بوده‌‌؛ درواقع این احتمال به دلیل کشف سوختگی‌های عمدی در بقایای شهر به وجود آمده‌است. در زمان ساسانیان یک کاخ در تپه حصار ساخته‌شد و در دوره اسلام نیز قلعه‌هایی در اطرافش بنا شد. 

همانطور که گفتیم، طبق یافته‌های باستان‌شناسان، این تپه شامل سه دوره فرهنگی از اواخر  نوسنگی تا پایان عصر مفرغ است که تغییراتی درباره جنس، رنگ ظروف و طرز به خاک سپردن مردگان در دوره دوم و اوایل دوره سوم ایجاد شد.

کاخ ساسانی و موزه گرمابه پهنه، بناهایی هستند که هنگام بازدید از تپه‌حصار می‌توانید به آن‌ها سر بزنید. از جمله آثار به جا مانده از این شهر می‌توانیم به مجسمه‌هایی از گاو و گوسفند، اسکلت‌هایی که از پهلو در چاله دفن شده‌اند، ظروف سفالی با نقش‌ونگار حیوانات شاخدار، اشیاء فلزی مانند دست‌بند، حلقه، سنجاق و ابزارآلات سنگی مانند مته‌های نوک‌تیز اشاره کنیم. وسایل کشاورزی و بقایای گیاهانی مثل انگور و زیتون و حبوباتی مانند عدس، نشان می‌دهد که کشاورزی در این شهر رواج داشته‌است. علاوه بر این، مجمسه‌های گاو و گوسفند از گله‌داری در این شهر خبر می‌دهد.

تپه سیلک؛ از قدیمی ترین شهرهای ایران

این تپه در منطقه فین کاشان است و بیش از 8000 سال قدمت دارد. تپه سیلک در اصل، ویرانه‌های یک زیگورات باستانی است. این منطقه شامل تپه شمالی (سیلک کوچک) و تپه جنوبی (سیلک بزرگ) است. این تپه‌ها از قدیم به جدید، آثار دوره‌های مختلف مانند عصر نوسنگی، عصر مس و سنگ، دوره شهرنشینی، دوره ماد را به نمایش می‌گذارند. 

تپه سیلک شامل شش دوره است. دوره اول برمی‌گردد به 8000 سال تا 7300 سال قبل از میلاد و مربوط می‌شود به اولین ساکنان تپه شمالی. دوره دوم شامل 7200 تا 6700 سال قبل از میلاد است. مردمان تپه شمالی در این دوره پیشرفت کردند و روستای کوچکی از خشت ساختند و کشاورزی و دامداری یاد گرفتند. البته باید بگوییم که سفال‌ها هم در این دوره ظرافت بهتری داشت. دوره سوم به فاصله بین 6300 تا 54000  سال قبل از میلاد می‌گویند که مردم در این دوره از تپه شمالی به تپه جنوبی رفتند و خانه‌های استاندااردتری از اتاق، اجاق و طاقچه ساختند. همچنین موفق به استخراج مس شدند که بخشی از تولیداتشان را به بین‌النهرین نیز صادر کردند. سفال‌های این دوره شامل نقوش انسانی، حیوانی و گیاهی است. 

دوره چهارم از 6000  تا 4000 سال پیش از میلاد ادامه پیدا کرد. در این دوره، جمعیت، داد‌وستد و ارتباطات تجاری و سیاسی افزایش پیدا کرد. همچنین چند لوح نگارشی نیز از این دوره پیدا شده‌است. 

دوره پنجم در انتهای دوره چهارم است و شامل بحران یک‌جانشینی به مدت 1000 تا 1200 سال می‌شود که دلیلش خشکسالی بوده‌است. از سال 3600 تا سال 3000 قبل از میلاد مردمان جدیدی در دوره پنجم سکونت کردند و در همین دوره اقوام آریایی وارد منطقه شدند. 

دوره ششم از سال 3000 تا 2700، اخرین دوره استقرار در شهر بوده‌ و تپه سیلک که یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است، بعد از این دوره متروک ماند و ساکنانش در دشت کاشان پراکنده شدند. در دوره ششم، ساخت ظروف لوله‌دار با شکل خاص و نقوش آریایی مثل تصویر جنگ‌آوران و اسب بالدار رواج پیدا کرد. امروزه موزه‌ای در حومه شهر کاشان وجود دارد که آثار این دوره‌ها همچون فنجان، کوزه، ابزارآلات تراشیده‌شده روی سنگ، استخوان و..را به نمایش می‌گذارد.

شهر نیم‌ور

نیم ور یکی از شهرهای قدیمی ایران است که در شهرستان محلات استان مرکزی واقع شده و مربوط  می‌شود به دوره اشکانیان و ساسانیان. دلیل نامگذاری‌اش این است که این شهر در دوره اشکانیان «اورد» نام داشت. بعد از این که جنگ‌های دوره تمام شد، به آن «نیم‌اورد» گفتند و کم‌کم به صورت محاوره‌ای، نیم‌ور شناخته شد. 

«ور» در زبان پهلوی به معنای دژ است. فرضیه‌ای وجود دارد که می‌گوید احتمالا دژ بزرگی اطراف شهر بوده‌است و دلیل نامگذاری شهر، بی‌ربط به این موضوع نیست. البته نیم‌ور، نام‌های دیگری تحت‌عنوان «ورد آورد»، «تیسور»، «ممنور» و «تیمور» نیز دارد. این شهر در دوره ساسانیان در اوج شکوفایی خود بوده‌است و به دلیل داشتن معادن متعدد سنگ‌های زینتی، فلوئورین و تراورتن، در صنایع مربوط به سنگ موفق عمل کرده‌است.

در غرب شهر نیم‌ور، میل‌میلونه قرار دارد؛ ساختمانی که ماهیتش معلوم نیست. بعضی می‌گویند این ساختمان، برج نگهبانی، و بعضی می‌گویند بقایای یک آتشکده به نام آتش‌کوه بوده‌است که البته یکی از بزرگ‌ترین آتشکده‌های دوران ساسانی به شمار می‌رفته‌است. از دیگر آثار باقی‌مانده از نیم‌ور که یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است، می‌توانیم به پل قدیمی باقرآباد، مسجدجامع شهر، سد، قلعه جمشیدی، سنگ‌نوشته‌هایی که روی صخره‌ها قرار دارد و یخچال طبیعی که در گذشته استفاده می‌شد، اشاره کنیم.

شهر تخت جمشید؛ از قدیمی ترین شهرهای متمدن ایران

25 قرن قبل، پادشاهان ایرانی، بنایی شگفت‌انگیز به نام تخت جمشید ساختند که همه جهانیان آرزوی دیدنش را داشتند. این شهر که از قدیمی ترین شهرها و نماد تمدن ایران است، حتی اکنون نیز چیزی از عظمت و شکوه کم ندارد. داریوش هخامنشی دستور ساخت تخت جمشید را صادر کرد و ساختنش حدود 120 سال طول کشید. کارگران و معماران زیادی اعم از زن و مرد برای ساخت این بنای محسورکننده کار کردند و پادشان هخامنشی با رویی گشاده، مزد زحمت آن‌ها را پرداختند. طبیعی است که چنین بنای بزرگی دارای بخش‌های گوناگون و متعددی باشد؛ بخش‌هایی همچون کاخ‌های گوناگون تخت جمشید، کوه رحمت و مقبره‌های موجود در آن، آبراهه‌های تخت جمشید و موزه تخت جمشید. 

شاید از خود بپرسید که داریوش چگونه این شهر را پیدا کرد؟ در پاسخ باید بگوییم که او 518 سال قبل از میلاد، صخره بزرگی را در شمال غرب کوه مهر دید و تصمیم گرفت در آنجا کوشکی شاهانه بنا کند. شاید با خود بگویید که اتفاقی چه جای خوبی را هم انتخاب کرده‌بود! اما نکته قابل‌توجه این است که طبق نظریه تاریخدانانی همچون توماس و.لنتس، انتخاب مکان تخت جمشید نه‌تنها اتفاقی نبوده، بلکه بر اساس محاسبات نجوم و درنظرگرفتن شرایط خاص اقلیمی بوده‌‌است. پایان تلخ تخت جمشید توسط اسکندر مقدونی رقم خورد. او با قصد تصرف پادشاهی هخامنشی به ایران حمله کرد و قسمت‌هایی از کاخ خشایارشا را به آتش کشید. متاسفانه این آتش به بقیه بنا سرایت کرد و بخش زیادی از این بنای شکوهمند تخریب شد. امروزه وظیفه ما است که حافظ آثار باقی‌مانده از تخت جمشید، این بنای باشکوه باشیم.

جمع‌بندی

در این مقاله همراه یکدیگر در تاریخ  سفر کردیم و به گشت‌وگزار در قدیمی ترین شهرهای ایران پرداختیم؛ شهرهایی که از فرهنگ، هنر، علم و تمدن هیچ کم نداشتند و با وجود امکانات کم آن زمان، مانند نگینی می‌درخشیدند. آیا تابه‌حال از این شهرها بازدید کرده‌اید؟ مشتاقیم تجربیات خود را در قسمت نظرات این مقاله با ما درمیان بگذارید.