بهترین گز اصفهان را از کجا بخریم؟ +راه های تشخصی گز خوب!

به نظر شما بهترین گز اصفهان چه خصوصیاتی دارد؟ گز در چه انواعی تولید می‌شود و بهترین تولید کنندگان گز اصفهان چه کسانی هستند؟ گز از معروف‌ترین شیرینی‌های ایران است و طرفداران بسیار زیادی دارد. این سوغاتی شیرین و نامدار اصفهانی از ترکیب شکر، سفیده تخم‌مرغ، مغز بادام یا پسته، هل و گلاب تولید می‌شود. 

به باور کارشناسان مرغوب‌ترین نوع گز در اصفهان تولید می‌شود و سهم این استان از تولید گز کشور به بیش از ۹۰درصد می‌رسد. بد نیست بدانید که گز اصفهان از اولین محصولات صادراتی ایران است و برند «گز اصفهان» در سازمان جهانی مالکیت فکری به ثبت رسیده‌است.

 امروزه با پیشرفت تکنولوژی، کارگاه‌های گز هم مدرن شده و به شکل صنعتی فعالیت می‌کنند. اما جالب است که تولیدی‌های قدیمی‌ اصفهان که اکثراً از اواخر قاجار و دوران پهلوی اول قدمت دارند، همچنان به همان روش‌های قدیمی کار می‌کنند و محبوبیت زیادی هم کسب کرده‌اند.

در این گزارش از مجله‌ی سه‌کلیک همراه ما باشید تا بهترین گز اصفهان و گز فروشی‌های خوب این شهر را بررسی کنیم.

این بار بلیط هواپیما اصفهان را فقط با سه کلیک بخرید! 

درباره‌ی گز انگبین و حشره‌ای که قند تولید می‌کند

گزانگنبین قدمتی به درازای تاریخ دارد! نام این شهد یا عصاره‌ی شیرین در ادیان ابراهیمی هم ذکر شده است؛ «سفرنامه پولاک» اشاره می‌کند که خداوند در دوران سرگردانی بنی اسرائیل در بیابان، گزانگنبین را به‌عنوان غذا برای آنها فرستاد. 

شاید نمی‌دانستید که گز انگبین را حشره‌ی خیلی کوچکی به نام «پسیل‌گز» تولید می‌کند که تقریباً به اندازه‌ی یک پشه وزن دارد؛ این حشره روی برگ یا ساقه‌های درخت گز انگبین می‌نشیند و برای خودش خانه می‌سازد. برخلاف ساختن عسل توسط زنبورها، کمتر کسی از عملیات پیچیده‌ی تولید قند طبیعی توسط پسیل‌گز اطلاع دارد و جزییات دقیق آن توسط محققین درحال بررسی است.

پسیل‌گز با نام علمی (Cyamophila astragalicola) با تغذیه از شیره این گیاه به ساختن شهد می‌پردازد. بالاخره در روزهای پایانی تابستان و همزمان با وزش بادهای خنک پاییزی، قطره‌های زرد و براق عصاره گز انگبین، از درختچه‌های انگبین قابل برداشت است. در کشور ما نوع مرغوب این گیاه از کوهستان‌های خوانسار و گلپایگان به‌دست می‌آید و در تهیه‌ی بهترین گز اصفهان به‌کار می‌رود.

نوع اصیل گز اصفهان با نام «گز انگبین» هنوز هم به شکل محدود و سفارشی تولید شده و درصد کمی از شیره‌ی کمیاب و گران‌قیمت گزانگبین را در خود دارد؛ درواقع آنچه به گز شیرین اصفهانی اعتبار داده و آن را زبانزد خاص و عام کرده‌است، همین شهد بی‌نظیر انگبین است. 

هرچند که نام گز را از گز انگبین گرفته‌اند، کمتر احتمال دارد کسی در طول عمرش آن را مزه کرده باشد! عصاره‌ی گز انگبین بسیار گران‌قیمت است و به‌همین دلیل قیمت گز را هم نسبتاً بالا خواهد برد؛ به همین سبب این نوع بسیار مرغوب گز معمولاً باید از قبل سفارش داده شود. البته توجه کنید که نوع انگبین‌دار گز هم فقط اندکی عصاره‌ی انگبین دارد تا قیمت آن برای هر دو طرف مرقوم به صرفه باشد.

 شوربختانه پسیل‌گز -همان حشره‌ا‌ی که شهد گز انگبین را تولید می‌کند- در خوانسار رو به انقراض است و روش‌های مدیریت این مساله توسط نهادهای مسوول هرگز کافی نبوده‌است. با این اوصاف، احتمالاً خیلی طول نمی‌کشد که عصاره گز انگبین به تاریخ بپیوندد و بومیان منطقه صدای وزوز بال‌های حشره‌ی شیرینی‌پز ما را فراموش کنند.

انواع گز اصفهان

گز سوغات محبوب اصفهان است و کمتر گردشگری دیده می‌شود که هنگام بازگشت از این شهر، چمدان‌هایش را از گز پُر نکرده باشد! برای همین هم افزون بر 400 کارگاه تولیدی گز در اصفهان و اطراف آن وجود دارد. اما مساله اینجاست که تعدد برند و بسته‌های رنگارنگ، کار انتخاب را مشکل کرده‌است و مسافرین نمی‌دانند از کجا باید خرید کنند. به‌همین سبب اطلاع از انواع گز و فروشندگان معتبر این محصول، در شناخت بهترین گز اصفهان به کمک‌تان خواهد آمد. در ادامه‌ی این گزارش با معرفی انواع مختلف گز همراه ما باشید.

با گذشت زمان و محبوبیت روزافزون گز در میان مردم، آرام آرام تولیدی‌های بیشتری سرکار آمدند. آنها برای پیروزی در این رقابت نفس‌گیر نیازمند خلاقیت و خلق محصولات تازه‌ای بودند تا از غافله عقب نمانند و مشتری را به سمت خود جذب کنند. همین موضوع سبب شد تا با اعمال تغییراتی اندک در ساختمان گز، انواع جدید و مختلف این محصول خلق شده و به بازار بیاید:

گز آردی

در میان انواع گز که در کشور تولید می‌شود، گز آردی از نظر شیوه‌ی تولید تا حد زیادی به گز‌های قالبی شباهت دارد و تنها تفاوت آن در مدل بسته‌بندی و برش محصول است. در یک قاعده‌‌ی کلی گز آردی را هنگام بسته‌بندی در آرد فراوان می‌غلتانند تا از خشک شدن آن جلوگیری کنند. 

این نوع گز به دلیل آرد زیادی که دارد به دندان نمی‌چسبد و خوردن آن آسان است! همچنین به دلیل همین خاصیت، گز آردی در مقایسه با انواع دیگر گز ماندگاری بیشتری دارد.

گز رژیمی

طعم دلچسب و فوق‌العاده گز سبب شده تا این محصول طرفداران پر و پا قرصی در میان مصرف‌کنندگان شیرینی داشته باشد. اما این میان تکلیف بیماران مبتلا به دیابت چه خواهد شد و چگونه باید با هوس خوردن تکه‌ای از بهترین گز اصفهان کنار بیایند؟

 خوشبختانه با پیشرفت صنعت تولید گز ایران، گزهای رژیمی وارد بازار شدند و برای افراد دیابتی هم مناسب‌اند. همچنین استفاده از این محصول برای ورزشکاران یا کسانی که طرفدار محصولات کم کالری هستند، سودمند است. 

بد نیست بدانید که در تولید گز رژیمی از قند و گلوکز استفاده نمی‌شود و پودرهای گیاهی طعم‌دهنده جای آنها را می‌گیرند. به همین سبب، همه قادرند با آسایش خاطر از این محصول استفاده کنند.

سوهان گزی

سوهان هم مانند گز طرفداران زیادی دارد و خیلی‌ها برای طعم دلچسب آن سر و دست می‌شکنند! حالا تصور کنید که این شیرینی‌های سنتی در یک محصول با هم ترکیب شده باشند؛ چه شود! 

این نوع گز را معمولاً به‌شکل لقمه‌ای می‌سازند و با پوششی از سوهان اعلا به‌ فروش می‌رسانند.

گز شکلاتی

گز شکلاتی محصول تازه‌ای است که به‌دلیل محبوبیت بالای شکلات، احتمالاً با سلیقه‌ی خیلی‌ها جور درمی‌آید. این نوع گز را با لایه‌ای از شکلات روکش می‌کنند و برای مصرف به بازار می‌فرستند.

گز پروبیوتیک

در تولید گز پروبیوتیک – مانند گز رژیمی- درصد بالای قند آن حذف و پروبیوتیک‌ها به محصول اضافه شده‌اند. 

این نوع گز به دلیل برخورداری از باکتری های مفید پروبیوتیک، سیستم گوارش را تقویت کرده و برای بدن مفید است. البته به‌خاطر داشته‌باشید که مصرف این فرآورده برای افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مجاز نیست و بهتر است قبل از استفاده با پزشک خود مشورت کنند.

نکاتی برای نگهداری از گز

– برای حفظ مرغوبیت گز، بهتر است آن را در محیط‌های خشک و خنک نگهداری کرده‌ و مراقب باشید از تابش مستقیم خورشید دور بماند.

– همیشه حواس‌تان به تاریخ مصرف گز باشد. 

– در تولید این ماده‌ی غذایی از سفیده تخم‌مرغ استفاده شده و نباید در دمای بیشتر از 25درجه سانتی‌گراد قرار بگیرد. از آن‌طرف دمای خیلی پایین هم بافت گز را سفت می‌کند و باعث افت کیفیت آن می‌شود. 

– رطوبت زیاد و هوای شرجی دشمن کیفیت و بافت گز است. از نگهداری گز در محیط‌های مرطوب اجتناب کنید.

– هرگز نباید گز را بدون پوشش رها کرد و درش را باز گذاشت.

ویژگی‌های بهترین گز اصفهان

یک گز زمانی باکیفیت به‌حساب می‌آید که علاوه‌بر طعم عالی، بافت نرم و تازه‌ای داشته باشد. نرمی این محصول سبب می‌شود تا به‌آسانی خورده شده و هنگام جویدن به دندان‌هایتان نچسبد! از همین‌رو به‌کار بردن مواد اولیه مرغوب اهمیت بسیاری دارد. برای سنجش بهترین گز اصفهان در وهله اول باید به کیفیت مواد تشکیل دهنده‌ی آن توجه کنیم. به‌عنوان مثال، مغزهای طبیعی و تازه، بخشی جدانشدنی از گز هستند و کیفیت بالای آنها اثر زیادی در طعم و مزه‌ی مطبوع گز دارد. 

«شیرین‌کننده» مهم‌ترین ماده‌ی اولیه برای تولید گز است. این ماده جدای از انگبین، می‌تواند شکر یا عسل هم باشد؛ اما همیشه مرغوب‌ترین گز همانی است که با گزانگبین تهیه شده باشد. این محصول که به‌عنوان بهترین گز اصفهان شناخته می‌شود، گلو را نمی‌زند و از تمام گزها خوش‌طعم‌تر است.

اما به‌جز مواد اولیه‌ی مرغوب که تاثیر آنها در کیفیت نهایی گز غیرقابل انکار است، نوع و چگونگی عمل‌آوری و ظرافت‌های تکنیکی پزنده‌ی گز -که به آن «خلیفه» می‌گویند- حرف آخر را می‌زند. بسیاری از قدیمی‌های این حرفه که زمانی بهترین گز اصفهان را تولید می‌کردند، با مرگ خلیفه دیگر قادر به تولید محصولی با کیفیت سابق نیستند.

بهترین گز اصفهان ؛ مشهورترین گز فروشان

گز کرمانی اصفهان

طبق اسناد تاریخی، «محمد علی شکرچیان» گز را ابداع کرده‌است؛ در آن دوره اکثر قنادی‌ها گز را به‌شکل مختصر تولید می‌کردند و برند ثبت شده‌ای وجود نداشت. تا این‌که «حاج میرزا حسن کرمانی» پا پیش گذاشت اولین کسی شد که برند گز اصفهان را در سال 1281 رسماً ثبت کرد. خوب است بدانید این برند تا همین امروز هم پابرجاست و به کار خود ادامه می‌دهد.

گز مشهور کرمانی تا امروز 3 نسل چرخیده و به اعتقاد خیلی‌ها بهترین گز اصفهان محسوب می‌شود. از جالب‌ترین ابداعات این کارخانه، وارد کردن گلوکز مایع از باکوی آذربایجان و محدود کردن گزانگبین در تولید گز است. گز کرمانی با این روش قیمت تمام شده‌ی گز را تا حد زیادی پایین آورد.

گز شاهکار (بلداجی اصلی) 

گز بلداجی طی سال‌های 1396 تا 1401 به‌عنوان بهترین گز اصفهان معرفی شد. این کارخانه از طرف معاونت غذا و دارو، در زمینه‌های رضایت مشتری و رعایت اصول بهداشتی رتبه‌ی اول را کسب کرد و به این مقام پرافتخار دست یافت.

 گز شاهکار یا همان بلداجی را «حاج احمد طهماسبی» در سال 1353 تاسیس کرد و تا همین امروز هم سرپرستی‌اش می‌کند. او که از بهترین پزندگان گز در اصفهان بود، ابداعات جالبی را به این صنعت اضافه کرد؛ از جمله‌ی‌ آنها می‌توان از به‌کارگیری بخار آب‌جوش به‌جای حرارت آتش برای پختن گز نام برد. 

گز بلداجی سال‌هاست که در حوزه صادرات گز فعال است و به 23 کشور جهان گز صادر می‌کند. 

گز مظفری اصفهان

برند خوشنام گز مظفری در دسته‌بندی بهترین گز اصفهان قرار می‌گیرد و به بسته‌بندی‌های پارسی شکیل‌اش معروف است. در بسته‌بندی‌های جذاب این شرکت، روایت‌هایی از شاهنامه و هزار‌و‌یک‌ شب به‌ چشم می‌خورند که با زیبایی منحصر به فردشان طرفداران زیادی دارند. بد نیست بدانید که گز مظفری از نظر خیلی‌ها به‌عنوان بهترین گز اصفهان شناخته می‌شود. 

این برند قدیمی تولید گز را «حاج محمد علی مظفری» در سال 1310 بنیان گذاشت و حالا پسر ایشان چراغ این کارخانه محبوب را روشن نگه داشته‌است.

گز سکه 

گز سکه اولین مبدع گز بدون قند در ایران است و از این حیث به‌عنوان خلاق‌ترین برند تولید گز شناخته می‌شود. جالب است بدانید که این برند خلاق، دانشکده‌ی گزسازی هم تاسیس کرده تا برای آموزش این صنعت دانشجو جذب کند! 

برند مشهور گز سکه درواقع یک شرکت دانش بنیان به‌حساب می‌آید که محصولات خلاقانه و جذابی می‌سازد. با این‌حال از شهرت آن کاسته شده و جایگاه مناسبی در بازار گز اصفهان ندارد. یکی از نکات خواندنی پیرامون این برند، کارآموزی موسس برند بلداجی -حاج احمد طهماسبی- در کارگاه گز سکه است.

کلام آخر

بدون شک انتخاب بهترین گز اصفهان کار ساده‌ای نیست و حتی غیرممکن به‌نظر می‌رسد. باتوجه به تعدد برندهای خوب و پرطرفدار گز اصفهان، انتخاب گز مناسب تاحدود زیادی به ذائقه و سلیقه‌ی شما برمی‌گردد و ممکن است شخص به شخص متفاوت باشد. اما آن‌چه اهمیت دارد، شناخت شما از خصوصیات یک گز مرغوب و انتخاب آن از میان دنیای گزهای اصفهان است.