غارهای اصفهان؛ زمزمه‌های کهن در گوش زمان

اصفهان به‌جز جذابیت‌های تاریخی و ساختمان‌های قدیمی‌اش، میزبان دیدنی‌های طبیعی پُرشماری است و هرساله گردشگران زیادی برای بازدید از آن‌ها به اصفهان سفر می‌کنند. به عبارت بهتر، جاذبه‌های «نصف جهان» صرفاً به آثار تاریخی آن محدود نیست و سر زدن به تمام نقاط دلربا و رنگارنگش زمان و انرژی زیادی لازم دارد. حالا که بحث به اینجا رسید، بد نیست بدانید اصفهان یک استان چهار فصل است و بازدیدکنندگان در زمان کوتاهی از مناطق سرد کوهستانی به اوج آفتابِ کویر می‌رسند! از همین رو طبیعتِ دلفریبِ این شهر از با ارزشترین مقاصد گردشگری ایران به شمار می‌رود. در میان جاذبه‌های کم‌نظیر اصفهان، در این گزارش قصد داریم به بررسی غارهای مرموز و تماشایی این شهر بپردازیم که با وجود ناشناخته ماندن نسبی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. پس اگر به ماجراجویی در دالان‌های تاریک و تو در توی غارها علاقه دارید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب و معرفی مهم‌ترین غارهای اصفهان همراه مجله‌ی گردشگری سه‌کلیک باشید:

این بار بلیط هواپیما اصفهان را فقط با سه کلیک بخرید! 

کوتاه درباره‌ی افسون غارها

غارها از شگفتی‌های جهان به حساب می‌آیند؛ آنها درواقع تونل‌هایی هستند که دریچه‌ای از قلب کوه به دنیای بیرون باز می‌کنند. از آنجا که غارها همواره در طول تاریخ محل زندگی حیواناتی مانند خرس‌ها و خفاش‌ها بودند، هنوز هم برای مردم هیجان انگیز هستند. البته لازم است اشاره کنیم که برخی از غارها به دست انسان‌ها ساخته‌ شده‌اند و در زمان‌های مختلف به عنوان پناهگاه، مسکن یا حتی محل برگزاری مراسم آئینی استفاده می‌شدند.

اما روایت غارهای طبیعی کاملا متفاوت است: باران، باد و موج های دریا همگی جزو عواملی هستند که در وجود آمدن آنها نقش دارند. بد نیست بدانید در حالت کلی، تعدادی از غارها فقط یک سوراخ کوچک‌اند و اندازه‌ی یک نفر جا دارند. در حالی‌که بعضی دیگر پُر از گذرگاه‌ و دالان‌های تو در تو هستند. به مبحث علمی و تخصصی مطالعه‌ی غارها، غارشناسی می‌گویند.

با این مقدمه‌ی کوتاه، به بحث اصلی معرفی غارهای اصفهان برمی‌گردیم و مهمترین و تماشایی‌ترین آنها را بررسی می‌کنیم:

 غار افوس

نشانی: این غار در میاندشت و در روستایی به همین نام و در دامنه قبله‌کوه قرار دارد.

مسیر دسترسی: برای رسیدن به این غار زیبا لازم است تا لباس‌های راحت بپوشید و یک ساعت کوهنوردی کنید.

 «افوس» یک شهر کوچک و تماشایی است که 165 کیلومتر از مرکز اصفهان فاصله دارد. این شهر که به تکه‌ی جدا مانده‌ای از بهشت می‌ماند، در آغوش ارتفاعات برفی زاگرس مرکزی آرام گرفته و در انتظار میزبانی از گردشگران است.

طبیعت زیبای افوس همه‌چیز دارد! از چشمه و آبشار بگیر تا کوهسارهای پُرشکوفه و یک غار چشم‌نواز که لذت سیاحت آن تا مدتها از خاطرتان محو نمی‌شود.

دو چاه دوقلو ورودی غار را تشکیل می‌دهند که یکی از آن​ها بعد از گذشت 6 متر به چاه بزرگتری می‌رسد. این چاه بزرگ 12 متر عمق دارد و انتهای آن به یک تالار 30 متری ختم می‌شود. در اطراف این تالار، غارسنگ​هایی ناموزون به رنگ شیری دیده می‌شود که زیبایی این غار را دو چندان می‌کند. همچنین راهرویی به طول یک متر، مسیرمان را به چاه دیگری می‌رساند که با 8 متر عمق به انتهای غار می‌رود.

چاه دیگر حدوداً 6متر قطر دارد و در فاصله‌ی 500 متری از چاه اول قابل مشاهده است. این چاه پس از حدود 7 متر گشاد می​شود و انتهای آن را توده‌ی بزرگی از برف و یخ می​پوشاند.

نکته‌ی جالب این‌که برف​های انتهای این چاه از یک سال به سال دیگر منتقل می‌شوند و یک «برفچال» دائمی را شکل می​دهند. برخی معتقدند زیر این برفچال یک چاه دیگر هم وجود دارد که البته وجود آن هرگز ثابت نشده و در هاله‌ای از ابهام است.

اگر قصد سفر به منطقه‌ی افوس و بازدید از غار دل‌فریب آن را دارید، در جریان باشید که اهالی افوس تقریباً همگی گرجی تبار هستند و به زبان گرجی حرف می‌زنند.

غار بابا جابر

نشانی : غار بابا جابر در فاصله‌ی یک کیلومتری روستای جودان قرار دارد و در حوالی شهرستان محلات است. ارتفاع این غار به 1700 متر از سطح دریا می‌رسد.

دسترسی : از آنجا که دو ورودی غار بالای پرتگاه های 6 متری و 3 متری هستند، برای دسترسی به آن حتماً باید مهارت‌های سنگ‌نوردی داشته باشید.

متاسفانه به دلیل حفاری در دهانه غار و رها کردن خرابی‌های آن، محل ورودی غار به طول 10 متر مملو از خاک‌های نرم رس شده که عبور از آن با خطر لغزش و گرد و خاک فراوان همراه است. درهرحال راهروی ورودی غار پس از طی کردن این مسیر به حالت طبیعی بازمی‌گردد و با شیب 45 درجه ادامه پیدا می‌کند. این تونل شیب‌دار ۱۰۰ متر دنباله دارد. فراموش نکنید که در مقایسه با غارهای اصفهان، برای ورود به غار باباجابر لازم است در توانایی‌های سنگ‌نوردی حسابی خبره باشید. مثلاً در انتهای همین تونل ۱۰۰ متری راهروی باریکی قرار گرفته که پوشیده از سنگ‌های ریزشی است. همچنین پرتگاه‌های پُرتعداد عبور و مرور را مشکل و جانکاه می‌کنند. لازم است بدانید که در این راهروی مرموز، فعالیت‌های غارسنگ‌سازی صورت گرفته و سنگ‌های ریزشی آن به شکل  نخودی و مانند میخ هستند.

در سه بخش این تونل ایوان‌هایی به‌شکل سنگ‌چین برای سکونت ساخته شده‌ که به جذابیت‌های آن اضافه می‌کند. برخی بر این باورند که ریزش در این غار قدمتی طولانی دارد؛ زیرا با وجود اینکه کمبود کانی‌های کربناتی در سقف دیده می‌شود اما حجم تشکیلات آهکی سنگ‌ها چشمگیر است.
جذاب‌ترین و مهم‌ترین بخش غار، تالاری دایره‌ای شکل‌ است که بعد از راهرو قرار دارد و 100 متر از ورودی غار پایین‌تر است. از ریزش سقفِ وسطِ تالار، سکویی بزرگ به وجود آمده که احتمالا محل اجرای مراسم آئینی بوده است و شما می‌توانید در تالار تمام آن مراسم را تصویرسازی کنید.
همچنین دیوارهای این تالار به شکل گل کلم است و چند راهرو به این تالار وصل می‌شوند که چندان طولانی نیستند.

غار اَرازه

نشانی : ۴۰ کیلومتری جاده مورچه خورت به نطنز، روستای آب سنج از حوالی باقرآباد

دسترسی : از آنجایی که این غار در بالای کوه قرار دارد و به علت ریزش دهانه آن مسدود شده ، بازدید از آن نیاز به وسایل فنی و ایمنی دارد.

غار آرازه مانند یک چاه است و قطر دهانه آن به 20 متر می‌رسد و 45 متر قطر دارد. به دلیل وسعت زیاد دهانه، تمام سطح این غار از نور مطلوبی برخوردار است. برخی به دلیل شکل ظاهری‌اش آن را چاه ارازه می‌نامند و جالب است بدانید که در میان غارهای اصفهان، به دلیل مرموز بودنش به چاه دیو یا چاه اجنه نیز مشهور شده است! اما این رمز و راز از کجا آمده؟ طبق نقل و قول‌های تاریخی، این مکان در گذشته‌های دور به عنوان محل اعدام محکومین شناخته می‌شد و به‌صورت ویژه در دوره‌ی حکومت ساسانیان مشهور بود. جدای از این، به باور مردم ایران باستان صدای وحشتناکی که از عمق غار برمی‌خواست، نتیجه‌ی دم و بازدم دیو بدهیبتی بود که در عمق چاه زندگی می‌کرد. به همین سبب نام (چاه دیو یا چاه اجنه) در گذر زمان سینه به سینه منتقل شد و همچنان هم نزد محلی‌ها مرسوم است.

غار آرازه از مشهورترین غارهای اصفهان به‌حساب می‌آید و جزو غارهای طبیعی ایران است. این غار از فوران مواد آشتفشانی ساخته شده و شناسه‌های آن بعد از میلیون‌ها سال همچنان در دیواره‌های آن به چشم می‌خورد.

غار اژدها

نشانی : نایین ، 5 کیلومتری روستای سپرو

دسترسی : برای ورود به این غار باید از تجهیزات کوهنوردی استفاده کنید.

غار بتون یا غار اژدها در میان صخره‌ای از سنگ‌های رسوبی قرار گرفته است. این غار که دهانه آن در ارتفاع 1864 متری از سطح دریا واقع شده، حدود پنجاه متر طول دارد.

 نکته‌ای که به جذابیت غار اژدها اضافه می‌کند، ناشناخته ماندن انتهای غار تا امروز است. طبق گمانه‌زنی‌های مردم، یک چاه هوایی در انتهای غار وجود دارد که می‌شود از آن صعود کرد.

غارهای اصفهان؛ غار پلنگ

نشانی : این غار در ۱۲ کیلومتری روستای کُمِه از حوالی سمیرم و در جنوب شهرضا قرار دارد.

ورودی غار پلنگ بسیار باریک است و برای ورود به آن باید سینه‌خیز وارد شوید. اما دلیل این نامگذاری را می‌دانید؟ در انتهای این غار تخته سنگ بزرگی وجود دارد که تصویر یک پلنگ خوابیده را به ذهن متبادر می‌کند. به همین دلیل در میان غارهای اصفهان به غار پلنگ معروف شده است.
بهتر است بدانید که دسترسی به ورودی این غار اصلاً راحت نیست! تا همین امروز تعداد زیادی از گردشگران با وجود جستجوهای متعدد، موفق به یافتن این غار نشده‌اند!

غار پریان

نشانی : این غار از جاذبه‌های گردشگری نطنز محسوب می‌شود و در 8 کیلومتری ابیانه در دره‌ای به نام پری هول قرار دارد.

دسترسی : دسترسی به این غار بدون ابزار غارنوردی ممکن نیست.  به دلیل وجود چاه‌های خطرناک، حتما یک راهنمای آشنا به غار همراه خود داشته باشید.

این غار که در 2967 متری از سطح دریا قرار دارد از زیباترین غارهای اصفهان به شمار می‌آید. کشف این غار در سال 1379 بوده و  تا به امروز غارشناسان همچنان به کشفیات جدیدی از این غار دست پیدا می‌کنند.
این که در این غار ناشناخته‌های زیادی وجود دارد باعث هیجان انگیزشدنش می‌شود.
گروه غارشناسان اصفهان در آخرین جستجوی خود به یازدهمین تالار در این غار رسیده‌اند ، تالاری بسیار زیبا که در عمق 120 متری این غار وجود دارد.

غار پری هول

نشانی : غار پری هول در جنوب ابیانه در منطقه‌ای به نام پرسفید قرار دارد.

دسترسی : این غار برخلاف غار پریان که ورود به آن نیاز به تجهیزات غارنوردی دارد، غاری ساده است.

این غار که دهانه‌ی پهنی دارد ، در همان ابتدا تالاری بزرگ مشاهده می‌شود که ابعاد آن 15 متر است.
اگر درون تالار سرتان را بالا ببرید سقف دایره‌ای شکل و بلند آن بسیار چشمنواز است. این غار در مجموع 3 تالار و یک دخمه دارد و ستون‌هایی که به صورت قندیل از سقف آویخته و از کف  بالا آمده‌اند  به جذابیتش اضافه کرده است.

غارهای اصفهان؛ غار خاصه تراش

نشانی : این غار نزدیک شهر حبیب آباد و در 33 کیلومتری شهر اصفهان قرار دارد.

دسترسی : از مسیر جاده اصفهان به اردستان به روستای باقرآباد می‌رسید، بعد از سپری کردن روستای خاصه‌تراش در روستای زفره می‌توانید به غار خاصه تراش دسترسی داشته باشید. طی کردن این غار برای افراد سنگین وزن یا کسانی که مشکلات تنفسی دارند مناسب نمی‌باشد ، به این دلیل که برای پیمایش بخش‌هایی از غار نیاز است به صورت سینه خیز حرکت کنید. از خطرات پیمایش این غار ریزش سقف است!

ورودی کم ارتفاع این غار در ارتفاع 2300 متری از سطح دریا قرار دارد و به دلیل نوع شبکه‌ای نامنظم و تالارهای متعددش در نوع خود منحصر به فرد محسوب می‌شود. آهک نقش اصلی در پیدایش این غار داشته است و نفوذ آب باعث به وجود آمدن قندیل‌های زیبا و فراوانی شده است. گرچه استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌های این غار به بزرگی غارهای معروف ایران نیست اما با وجود لکه‌های زرد رنگ به جذابیت‌های این غار اضافه کرده است.ی

غار خاصه تراش به نام‌های غار حبیب آباد و غار آب بید نیز مشهور است.

غار فریدون

نشانی : غار فریدون در 70 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان و در 18 کیلومتری باختری پیکان قرار دارد.

دسترسی : رفت و آمد به این غار بدون داشتن ابزار غارنوردی بسیار دشوار است.

درون این غار دالانی وجود دارد که محققان معتقدند این دالان توسط انسان‌های دوران باستان ساخته شده است. به همین سبب در مقایسه با غارهای اصفهان از جذابیت بالاتری برخوردار است.

روایتی از زبان اهالی این منطقه وجود دارد که فریدون پیشدادی که از برجسته‌ترین اساطیر ایران است و به کمک کاوه آهنگر بر ضحاک چیره شد، روزگاری که به دلیل ستم‌های ضحاک درکوه‌ها پنهان شده بود، مدتی در این غار زندگی ‌می‌کرد. علت نامگذاری این غار همین حکایت بوده است.

غار یخ

نشانی: این غار در روستایی به نام خفر در ۶۵ کیلومتری جنوب سمیرم قرار دارد.

دسترسی : مسیر پیمایش این غار نیاز به ابزار غارنوردی فنی ندارد اما به دلیل لیز بودن مسیر نیاز است که بسیار احتیاط کنید.

غار یخ در ارتفاع 3800 متری قله دنا قرار دارد و یکی از زیباترین غارهای ایران محسوب می‌شود. این غار دارای آبشار و ستون‌های یخی بسیاریست که باعث شگفتی گردشگران می‌شود. اما چیزی که زیبایی این غار را دو چندان کرده دریاچه‌ی انتهای غار است. در انتهای این غار دریاچه‌ای پر از قطعات یخی که در آب شناور است وجود دارد و از آنجایی که درون این غار همیشه سرد است باعث می‌شود در تمام سال یخ‌های فراوانی در این غار دیده شود.

غارهای اصفهان؛ غار گوگان

نشانی : غار گوگان در جنوب شهرستان فریدون‌شهر و 2 کیلومتری روستایی به همین نام قرار دارد.

دسترسی : به وسیله یک نردبان می‌شود وارد این غار شد.

ارتفاع این غار 15 متر از سطح زمین است و در بدنه غار برجستگی‌هایی وجود دارد که نشان دهنده تراش سنگ‌ها به دست انسان است. وقتی به انتهای غار می‌رسید حوضچه‌ای زیبا مشاهده می‌کنید و جالب است بدانید این حوضچه در تمام سال لبریز از آب است.

رزرو اینترنتی هتل اصفهان

کلام آخر

غارها به صورت کلی اسرارآمیزند، به طوری که باستان‌شناسان هنوز نتوانسته‌اند علت پیدایش برخی از غارها را کشف کنند. در این گزارش سعی کردیم تا برخی از مشهورترین غارهای استان اصفهان را معرفی کنیم.
در این استان زیبا غارهای دیگری مانند : غار باووک (فریدونشهر)، غار پوده (شهرضا) ، غار علویجه (نجف‌آباد) ،غار کوکولو یا کیلی میلی (اصفهان) ، غار چشمه ریسان (فریدونشهر)، غار دختران (فریدونشهر) ، غار دمه (شاهین شهر و میمه)، غار قلعه جمال (گلپایگان)، غار کبوتران (فریدونشهر)، غار کبوتری (سمیرم)، غار کلبیس کب (فریدونشهر)، غار شاه شکر (سمیرم) غار قهرمان ( خمینی شهر) غار افغان (مبارکه) غار شاع قنداب ( مبارکه) ، غار نیاسر ( نیاسر) و غار چال قفا (سمیرم) وجود دارند که باعث جذابیت‌های بیشتر این استاده شده اما به دلیل طولانی شدن گزارش از معرفی کامل آن‌ها خودداری کردیم.

سوالات متداول