کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان
فهرست مطالب
کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان یکی از مهمترین و شگفتانگیزترین بناهای تاریخی این کشور است؛ بنایی که معماریاش آنقدر متفاوت و پیچیده بوده که بسیاری آن را «معجزه مهندسی ارمنی» مینامند. اگر قصد خرید بلیط هواپیما ایروان و برنامهریزی سفر به این کشور را دارید، این راهنما اطلاعات کامل و کاربردی درباره تاریخچه، معماری، مسیر دسترسی و هزینه بازدید از کلیسای زوارتنوتس را در اختیار شما قرار میدهد تا بازدیدی راحت و بدون دغدغهای داشته باشید.
کلیسای زوارتنوتس کجاست؟
کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان در حدود ۲۰ کیلومتری ایروان و بین فرودگاه زوارتنوتس و شهر اچمیادزین قرار دارد. فاصله کم است و چند راه ساده برای رسیدن به این محوطه تاریخی وجود دارد.
- مینیبوس: اگر دنبال یک مسیر اقتصادی و راحت هستید، مینیبوس انتخاب خوبی است. مینیبوس شماره ۲۰۳ از ترمینال کیلیکیا به سمت اچمیادزین حرکت میکند و شما را نزدیک محوطه کلیسا پیاده میکند. برای رسیدن به ترمینال کیلیکیا نیز میتوانید از خطوط اتوبوس میدان فرانسه استفاده کنید.
- تاکسی: تاکسی سریعترین و بیدردسرترین راه رسیدن به کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان است. با استفاده از اپلیکیشنهای محلی مثل GG میتوانید مستقیم از ایروان حرکت کنید. اگر قصد بازگشت با تاکسی را دارید، بهتر است سیمکارت ارمنی داشته باشید تا راحتتر درخواست مسیر برگشت را ثبت کنید.
- اجاره خودرو: برای کسانی که برنامهای گستردهتر در ارمنستان دارند و میخواهند چند مقصد را در یک روز ببینند، اجاره خودرو انتخاب مناسبی است. در این حالت، میتوانید بازدید از زوارتنوتس را با مکانهایی مثل اچمیادزین یا دریاچه سوان ترکیب کنید و یک روز کامل گردش داشته باشید.
در کنار زوارتنوتس، مکانهای دیدنی دیگری هم اطراف پایتخت قرار دارند که بازدید از آنها سفر شما را جذابتر میکند. اگر میخواهید یک برنامه کامل برای گشتوگذار داشته باشید، مقاله جاذبه های دیدنی ایروان بهترین نقطه شروع است.
بهترین زمان بازدید از کلیسای زوارتنوتس
واقعیت این است که کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان در هر فصل سال جلوهای متفاوت و تماشایی دارد؛ چه در روزهای خنک بهار، چه در آفتاب تابستان یا هوای شفاف پاییز. بنابراین اگر برنامه سفر شما محدود است، نگران نباشید؛ این بنا همیشه ارزش دیدن دارد. با این حال، در تابستان به دلیل گرما و کمی مه، احتمال دارد منظره باشکوه آرارات بهوضوح دیده نشود و آسمان حالتی کدر پیدا کند.
اگر میخواهید کلیسا را در بهترین نور و کمترین شلوغی ببینید، صبح زود بهترین انتخاب است. هم هوا دلپذیرتر است، هم گردشگران هنوز نرسیدهاند و هم بیشترین شانس را دارید که بقایای باشکوه زوارتنوتس را با پسزمینهی کوه آرارات تماشا کنید.
ساعات بازدید کلیسای زوارتنوتس
کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان مانند بسیاری از جاذبههای تاریخی کشور، از سهشنبه تا یکشنبه پذیرای بازدیدکنندگان است. ساعات کاری مجموعه ۱۰ صبح تا ۵ عصر است و فقط روزهای دوشنبه تعطیل میباشد. اگر قصد دارید محوطه را در آرامترین حالت ببینید، بهتر است برنامه خود را برای ساعات ابتدایی روز تنظیم کنید.
هزینه ورودی
هزینه بازدید از محوطه و موزه زوارتنوتس برای گردشگران خارجی حدود ۱۵۰۰ درام (در سال 2025) است. این مبلغ ممکن است بسته به سیاستهای جدید مجموعه در سالهای آینده کمی تغییر کند، بنابراین بهتر است قبل از بازدید یکبار دیگر هزینه ورودی را بررسی کنید. این مبلغ شامل ورود به محوطه باستانی و بخشهای نگهداریشده از آثار کشفشده است.
معرفی کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان
بقایای سنگی کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان یکی از جاذبههای تاریخی – گردشگری مهم این کشور است که در فلات آرارات (رشته کوه بین کشور ارمنستان و ترکیه)، در مابین شهرهای ایروان پایتخت و اچمیادزین، در استان آرماویر کشور ارمنستان، در نزدیکی فرودگاهی با همین عنوان (فرودگاه زوارتنوتس) واقع شده است. این کلیسا تا اوایل قرن بیستم میلادی در زیر خاک مدفون شده بود و کسی از وجود آن آگاهی نداشت. تا اینکه بالاخره در بین سالهای 1901 تا 1907 میلادی، گروهی با رهبری وارداپت خاچیک دادیان «Vardapet Khachik Dadyan» اقدام به حفاری کرده و در نهایت قسمتهایی از این کلیسا را از زیر خاک نمایان کردند. همچنین در کنار این کلیسا نیز یک کاخ منتسب به «جاثلیق نرسس سوم» کشف شد که کارخانه نوشیدنی وی نیز در کنار کاخش قرار داشته است.
افسانههای زیادی در مورد نام کلیسای جامع زوارتنوتسارمنستان وجود دارد. برخیها نام آن را به نام یک فرشته نسبت میدهند و برخی نیز میگویند که عنوان این کلیسا معنی «زنده شدن روح مردگان» را میدهد. همچنین عنوان آن با معانی دیگری نیز چون «نیروهای نگهبان» و «فرشتههای آسمانی» هماهنگی دارد. این کلیسا در قرن دهم میلادی به دلیل زلزله و برخی دیگر از دلایل نامعلوم به ویرانه تبدیل شد و امروزه تنها ستونهای سنگی آن به جای مانده است که از روی آنها میتوان به معماری ارمنی و سازه شگفت این کلیسا پی برد.
تاریخچه کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان
بر طبق یافتههای مورخین، این کلیسا در قرن هفتم میلادی به دستور «کاتولیکوس نارسس سوم» ساخته شده است. ساخت کلیسا از سال 643 میلادی شروع و در سال 652 نیز پایان یافته است. این کلیسا یکی از مکانهای مهم و مقدس مردمان آن زمان برای عبادت بوده است و در آن زمان نیز بنایی شگفت به حساب میآمده است؛ به طوری که در آن زمان، وقتی کنستانس دوم (امپراطور روم شرقی) این کلیسا را دید، غرق در شکوه و عظمت آن شد و دستور داد تا بنایی به همین شکل در قلمرو وی (قستنطنیه) ساخته شود.
معمار کلیسای جامع زوارتنوتس که گریگور لیوسرویک «Grigor Lusavorich» نام داشت، عازم قستنطنیه شد تا این بنا را بار دیگر هم بسازد، اما در راه به علت بیماری جان خود را از دست داد و نمونهی دیگری از کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان هرگز ساخته نشد.
اگر به معماری باستانی ارمنستان علاقه دارید، پیشنهاد میکنیم بعد از بازدید از زوارتنوتس، سری هم به کلیسای گغارت در ارمنستان بزنید؛ بنایی شگفتانگیز که بخشهای زیادی از آن در دل کوه تراشیده شده است.
معماری کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان
از روی باقیمانده بنای کلیسای جامع زوارتنوتس میتوان به مهارت و خلاقیت معمار آن پی برد که در سبک ارمنی خود از سبکهای معماری بیزانس و سوریه نیز بهره برده است. طراحی اصلی این بنا، دایرهای شکل است، اما در قسمتهای درونی آن بخشهای متنوع به اضلاع دیگری نیز یافت میشود. بر روی ستونهای سنگی این کلیسا، نقش و نگارههایی زیبا و چشمنواز حک شده است. نکات قابل توجه بسیاری در معماری کلیسای جامع زوارتنوتس وجود دارد که از جمله آنها میتوان به سه مورد زیر اشاره کرد:
- در محراب اصلی کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان میتوان محل قرارگیری بتها را مشاهده کرد. این امر تعجب بسیاری از محققان را برانگیخته است و هنوز دلیل وجود چنین جایگاهی در این کلیسا مشخص نشده است.
- در مرکز کلیسای زوارتنوتس، در زیر گنبد آن، مسیری رو به پایین وجود دارد که گفته میشود محل دفن معمار کلیسا است. اما صحت این موضوع نیز در هالهای از ابهام قرار دارد.
- بر روی سرستونهای سنگی کلیسای زوارتنوتس، نوشتههایی به زبان یونانی (بهجای زبان ارمنی) قرار دارد و بر روی برخی از ستونهای این کلیسا نیز طرحهایی از عقاب با بالهای افراشته قرار دارد (برخی از یونانیان معتقد بودند که عقاب میتواند مرده را زنده کند). این در حالی است که این سبک معماری در دوران ساخت این کلیسا مرسوم نبوده است.
حرف آخر
کلیسای جامع زوارتنوتس ارمنستان یکی از خاصترین جاذبههای اطراف ایروان است؛ بنایی که با وجود بقایای محدود، همچنان شکوه معماری ارمنی را نشان میدهد. دسترسی آسان، محوطه باز و چشمانداز آرارات باعث میشود بازدید از زوارتنوتس در هر سفر به ارمنستان انتخابی ارزشمند باشد. اگر راهی ایروان هستید، حتماً این مقصد تاریخی را در برنامهتان بگذارید.
سوالات متداول
حدود ۱۵ کیلومتر از مرکز ایروان فاصله دارد و با اتوبوس، تاکسی یا تورهای شهری در کمتر از ۳۰ دقیقه قابل دسترسی است.
بهار و پاییز مناسبترین زمانها هستند؛ هوا معتدل است و محوطه باز کلیسا برای عکاسی و پیادهروی بسیار دلپذیر میشود.
هزینه ورودی برای گردشگران خارجی حدود ۱۵۰۰ درام است و استفاده از راهنما یا مترجم هزینه جداگانه دارد.
