اشیای ممنوعه در پرواز | لیست وسایل غیرمجاز در هواپیما

اشیای ممنوعه در پرواز فقط یک لیست معمولی نیست؛ دانستن آن می‌تواند جلوی دردسرهای جدی را بگیرد. کافی‌ست یک وسیله اشتباهی در چمدانتان باشد تا در فرودگاه با مشکل روبه‌رو شوید. خیلی‌ها فقط به‌خاطر داشتن یک فلاسک چای، قرص کدئین یا قیچی کوچک، ساعت‌ها معطل شده‌اند یا اجازه سوار شدن به هواپیما را از دست داده‌اند. برای اینکه سفر راحت و بدون دردسری داشته باشید، باید قبل از پرواز با قوانین مربوط به وسایل ممنوع آشنا شوید. در این مقاله، به‌طور کامل درباره وسایل ممنوعه در پرواز، چه داخلی چه خارجی و نکات ضروری صحبت می‌کنیم.

لیست وسایل ممنوعه در کابین هواپیما

هر مسافر می‌تواند بین ۵ تا ۷ کیلوگرم بار را به داخل کابین هواپیما ببرد، اما تمام وسایل برای ورود به کابین مجاز نیستند. در ادامه مهم‌ترین موارد ممنوع در کابین هواپیما را عنوان می‌کنیم:

• مایعات بیش از حد مجاز (بیش از 100ml): حمل مایعاتی مثل آب‌میوه، قهوه، شیر، سس، ژله، بستنی و نوشیدنی‌های بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر در کیف دستی ممنوع است. این قانون در تمام پروازهای بین‌المللی اعمال می‌شود. مایعات باید در ظروف کمتر از  ml۱۰۰ ریخته شده و در یک کیسه پلاستیکی شفاف قرار بگیرند
• لوازم آرایشی مایع و اسپری‌ها: محصولاتی مانند کرم پودر، لوسیون مایع، اسپری خوشبوکننده، ژل لاک‌پاک‌کن، خمیردندان بزرگ و شامپو از جمله اشیای ممنوعه در کابین هواپیما هستند؛ اگر حجم آن‌ها از حد مجاز بیشتر باشد. بایستی از نسخه‌های مسافرتی و کم‌حجم استفاده کنید که زیر ۱۰۰میلی‌لیتر هستند.
• ابزار برنده (قیچی، ناخن‌گیر، چاقو، ابزار فنی): تمام وسایلی که نوک‌تیز بوده یا قابلیت آسیب‌رساندن دارند، ممنوع هستند. مواردی مانند تیغ، موچین، پیچ‌گوشتی، انبردست، آچار و حتی قیچی کوچک در لیست وسایل ممنوعه در پرواز جای دارند. این ابزار را در چمدان بار قرار دهید و از حمل آن‌ها در کیف دستی و ورود به کابین خودداری کنید.
• داروهای خاص بدون نسخه: برخی داروهای ساده مثل استامینوفن یا ژلوفن مجازند، اما داروهایی مانند کدئین، آرام‌بخش‌ها یا داروهای کنترل‌شده ممکن است در کشورهای مقصد غیرقانونی محسوب شوند. داروهای خاص را حتماً با نسخه رسمی پزشک و ترجمه‌شده به زبان انگلیسی همراه داشته باشید.
• غذای خانگی، مایعات داغ، فلاسک: بیسکویت و آجیل مشکلی ندارند؛ اما غذاهای خانگی بودار مانند کتلت، مایعات داغ، قهوه خانگی یا فلاسک‌های پر، جزو اشیای ممنوعه در پرواز محسوب می‌شوند. از آوردن فلاسک پر خودداری کنید یا آن را خالی تحویل دهید؛ برای غذا بهتر است از بسته‌بندی‌های کاملاً دربسته و بدون بو استفاده کنید.

وسایل ممنوعه در چمدان بار هواپیما (یا نیازمند مجوز)

برخی اقلام حتی در قسمت بار هواپیما نیز مجاز به حمل نیستند، مگر با مجوزهای خاص. اگر بدون آگاهی، چنین وسایلی را در چمدان خود بگذارید، ممکن است بار شما توقیف یا با تاخیر تحویل شود. موارد زیر از مهم‌ترین اشیای ممنوعه در پرواز در قسمت بار هستند:

• سلاح گرم و سرد: حمل سلاح‌های گرم، تفنگ، شوکر، نارنجک تمرینی و سلاح‌های سرد مثل شمشیر، چاقو و قمه حتی در چمدان بار هم ممنوع است. در صورت نیاز به حمل (مثلاً برای ورزشکاران)، باید از قبل مجوز رسمی حمل تهیه و به ایرلاین اعلام شود.
• مواد منفجره یا آتش‌زا: موادی مثل ترقه، گاز اشک‌آور، دینامیت، باروت، مین، برخی باتری‌های خاص و اسپری‌های تحت فشار به‌شدت ممنوع هستند.
• تجهیزات ورزشی خاص: چوب بیلیارد، چوب گلف، چوب بیس‌بال، وسایل ورزش رزمی و برخی تجهیزات بزرگ، حمل آن‌ها در بار ممکن است نیاز به بسته‌بندی خاص یا مجوز داشته باشد. می‌توانید با ایرلاین تماس بگیرید تا دستورالعمل دقیق بسته‌بندی و حمل ایمن را دریافت کنید.
• سازهای بزرگ یا شکننده: سازهایی که اندازه آن‌ها بیشتر از ۱۲۰ سانتی‌متر است یا به‌راحتی نمی‌توانند در قفسه‌های بالای کابین قرار بگیرند، مجاز به ورود به کابین نیستند. باید در قسمت بار با بسته‌بندی ایمن تحویل داده شوند. برای سازهای گران‌قیمت، بیمه کردن آن‌ها توصیه می‌شود.

وسایل مجاز ولی با شرایط خاص

برخی وسایل نه کاملاً ممنوع‌اند و نه کاملاً مجاز؛ بلکه باید طبق شرایط خاصی حمل شوند. عدم رعایت این شرایط ممکن است باعث توقیف، بازجویی یا حتی عدم اجازه ورود وسیله به هواپیما شود. در ادامه با مهم‌ترین موارد از این گروه آشنا می‌شویم.

داروهای مجاز همراه با نسخه

برخی داروها مانند استامینوفن، ژلوفن یا سرماخوردگی معمولی در بیشتر پروازها مجاز هستند، اما اگر داروی شما شامل ترکیبات کنترل‌شده مثل کدئین، پتیدین یا متادون باشد، ممکن است مشمول اشیای ممنوعه در پرواز در برخی کشورها قرار گیرد.

شرایط حمل:

• همراه داشتن نسخه رسمی پزشک ضروری است
• بهتر است نسخه به زبان انگلیسی ترجمه شده باشد
• داروها را در بسته‌بندی اصلی خود قرار دهید
• فقط به میزان مصرف شخصی در سفر برده شود

پاوربانک (محدودیت ظرفیت، محل حمل در کابین)

پاوربانک‌ها به‌دلیل داشتن باتری لیتیومی، در لیست وسایل محدودشده قرار دارند.

شرایط حمل:

• فقط در کابین هواپیما قابل حمل هستند.
• ظرفیت نباید بیشتر از ۱۰۰ وات‌ساعت (Wh) باشد (در برخی ایرلاین‌ها تا ۱۶۰ وات‌ساعت با مجوز)
• هر مسافر معمولاً مجاز به حمل دو پاوربانک است.
• باید مستقیماً در کیف‌دستی باشد، نه داخل چمدان بار

لپ‌تاپ، تبلت، کنسول بازی

وسایل الکترونیکی شخصی مانند لپ‌تاپ، تبلت، پلی‌استیشن، نینتندو سوییچ و… مجاز هستند اما باید آماده بررسی جداگانه در گیت امنیتی باشید.

شرایط حمل:

• حتماً در کابین هواپیما حمل شوند.
• در بازرسی امنیتی باید از کیف خارج شده و جداگانه اسکن شوند.
• برای دستگاه‌های بزرگ‌تر یا تعداد زیاد، ممکن است نیاز به هماهنگی قبلی با ایرلاین باشد.
• در برخی پروازهای خاص (مثل مسیرهای آمریکا و انگلستان)، ممکن است محدودیت‌های موقتی برای حمل لپ‌تاپ وجود داشته باشد.

غذای بسته‌بندی‌شده، تنقلات

بسیاری از غذاها در حالت کلی در لیست اشیای ممنوعه در پرواز نیستند، اما نوع بسته‌بندی و بوی آن می‌تواند باعث ایجاد مشکل شود.
شرایط حمل:

• خوراکی‌های خشک مثل بیسکویت، آجیل، شکلات، کیک و لواشک مجازند.
• باید کاملاً بسته‌بندی‌شده و بی‌بو باشند.
• غذاهای مایع یا نیمه‌مایع مانند ژله، شکلات مایع یا سس، فقط در ظروف کمتر از ۱۰۰ml قابل حمل هستند.
• از بردن غذاهای خانگی با بوی تند یا ساختار شکننده پرهیز شود.

لیست وسایل ممنوعه در پروازهای خارجی در کابین هواپیما

در سفرهای خارجی، رعایت قوانین امنیتی فرودگاه‌ها اهمیت بیشتری دارد. بسیاری از کشورها قوانین سخت‌گیرانه‌تری نسبت به ایران دارند و ممکن است ساده‌ترین اقلام، مانند قهوه یا برخی داروهای رایج، جزو اشیای ممنوعه در پرواز محسوب شوند. از همین رو، شناخت دقیق وسایل مجاز و ممنوع در کابین هواپیما، نقش مهمی در جلوگیری از دردسرهای احتمالی دارد.

به‌طور معمول، هر مسافر می‌تواند ۵ تا ۷ کیلوگرم بار دستی با خود به داخل کابین ببرد. اما همراه داشتن برخی وسایل حتی با این محدودیت وزنی هم مجاز نیست. در ادامه با مهم‌ترین وسایل ممنوعه در کابین هواپیما آشنا می‌شویم:

• اشیای نوک‌تیز و ابزارآلات خطرناک: ابزارهایی مانند چاقو، تیغ، سوزن، سرنگ، قیچی، ناخن‌گیر، موچین، پیچ‌گوشتی، آچار و سایر وسایلی که پتانسیل آسیب‌رساندن دارند، در کابین هواپیما ممنوع هستند.
• لوازم آرایشی مایع و بهداشتی: انواع شوینده، شامپو، نرم‌کننده، کرم پودر، اسپری‌ها، ژل لاک‌پاک‌کن و خمیردندان‌های بزرگ، اگر حجم آن‌ها بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر باشد، در لیست اشیای ممنوعه در پرواز قرار می‌گیرند.
• لوازم ورزشی سنگین و خطرناک: ابزاری مانند شمشیر، تیروکمان، چوب بیلیارد، گلف، بیسبال یا قلاب ماهیگیری به‌دلیل ماهیت تهاجمی در کابین هواپیما قابل حمل نیستند.
• خوراکی‌های مایع و بودار: ورود مواد غذایی خشک مانند بیسکویت، آجیل، شکلات یا کیک مجاز است، اما غذاهای مایع و بو‌دار مانند ژله، شیر، بستنی، شکلات مایع، سس، قهوه یا نوشیدنی‌های بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر ممنوع هستند.
• سازهای بزرگ موسیقی: سازهایی با ابعاد کوچک که در قفسه‌های بالای سر جا می‌گیرند (زیر ۱۲۰ سانتی‌متر)، معمولاً مشکلی ندارند. اما سازهای بزرگ یا شکننده، در دسته اشیای ممنوعه در کابین هواپیما قرار می‌گیرند و باید در قسمت بار با بسته‌بندی مناسب تحویل داده شوند.
• لباس‌های اضافه و پوشاک شخصی: بردن لباس گرم یا لباس اضافه در کابین هواپیما کاملاً مجاز است و در لیست وسایل ممنوعه قرار ندارد.
• وسایل الکترونیکی همراه: لپ‌تاپ، تبلت، موبایل، هدفون و هندزفری از جمله وسایل مجاز هستند. البته ممکن است در برخی مسیرها یا ایرلاین‌ها محدودیت‌هایی موقت اعمال شود.

لیست وسایل ممنوعه در قسمت بار هواپیما در پروازهای خارجی

اگرچه حمل بسیاری از وسایل شخصی در قسمت بار هواپیما بلامانع است، اما برخی اقلام به‌دلایل ایمنی، بهداشتی یا قانونی در فهرست اشیای ممنوعه در پرواز قرار دارند. به‌ویژه در سفرهای خارجی، این محدودیت‌ها ممکن است سخت‌گیرانه‌تر باشند. در ادامه با مهم‌ترین وسایل ممنوعه در بار آشنا می‌شویم:

• مواد قابل‌اشتعال و انفجاری: موادی مثل الکل صنعتی، بنزین، گازوئیل، نفت سفید، پروپان، ترقه، فشفشه و سایر مواد آتش‌زا، به‌هیچ‌وجه مجاز به حمل در بار نیستند.
• مواد رادیواکتیو: موادی مانند اورانیوم، رادیوم و پلوتونیوم به‌دلیل خطر تشعشعات، جزو خطرناک‌ترین اشیای ممنوعه در پرواز هستند.
• مواد خورنده و اسیدی: اسیدهای قوی مانند کلریدریک، سولفوریک و نیتریک اسید، همچنین بازها و جیوه، به‌دلیل آسیب به بدنه هواپیما و تهدید سلامت، ممنوع هستند.
• مواد سمی و عفونی: هرگونه باکتری، ویروس، سم یا ماده بیولوژیکی خطرناک، جزو وسایل ممنوعه در پرواز محسوب می‌شود.
• گازهای فشرده: موادی مثل نیتروژن، اکسیژن، متان یا گازهای صنعتی در فشار بالا، بسیار قابل انفجار بوده و در صورت نشت، جان مسافران را تهدید می‌کنند.
• مواد مغناطیسی و فلزات قوی: حمل آهن‌ربا، مایعات مغناطیسی یا فلزات پرقدرت بدون بسته‌بندی علمی می‌تواند در عملکرد ابزارهای ناوبری هواپیما اختلال ایجاد کند.
• سلاح گرم و مهمات: هرگونه تفنگ، اسلحه کمری، فشنگ، یا تجهیزات مرتبط با تیراندازی، نه در کابین و نه در بار، بدون مجوز ویژه قابل حمل نیستند.
• حیوانات زنده: ورود حیوانات زنده به کابین یا بار هواپیما، بسته به قوانین کشور مقصد و ایرلاین، می‌تواند ممنوع یا مشروط باشد.
• الکل و تنباکو: در بسیاری از کشورها، حمل الکل و تنباکو در بار یا کابین با محدودیت‌های شدید همراه است. در برخی موارد جابه‌جایی آن‌ها کاملاً ممنوع است.

تفاوت قوانین ایرلاین‌ها و کشورهای مقصد

خیلی از مسافران فکر می‌کنند اگر وسیله‌ای در ایران مجاز باشد، می‌توانند آن را با خود به هر کشوری ببرند. اما واقعیت این است که هر کشور، و حتی هر ایرلاین، فهرست مخصوص به خود از اشیای ممنوعه در پرواز را دارد. این تفاوت‌ها فقط مربوط به داروهای ممنوعه در هواپیما نیست؛ بلکه می‌تواند شامل خوراکی‌ها، باتری، لوازم الکترونیکی، ابزارآلات، حیوانات زنده و حتی سوغات معمولی هم باشد.

در ادامه نگاهی کلی و کاربردی به قوانین برخی از مقصدهای پرطرفدار برای مسافران ایرانی می‌اندازیم:

امارات متحده عربی (دبی)

• دارو: بسیاری از داروهای معمول در ایران مانند کدئین، دیازپام، متادون و آرام‌بخش‌ها بدون مجوز پزشک ممنوع هستند.
• خوراکی: ورود غذاهای خانگی، گوشت فرآوری‌نشده، لبنیات سنتی و حتی برخی ادویه‌ها ممکن است در گمرک ضبط شود.
• وسایل برقی: حمل دریل، هویه و ابزار صنعتی در کابین یا بار ممنوع است.
• وسایل خاص: سلاح، شوکر، مواد آتش‌زا، آهن‌رباهای قوی، پهپاد بدون مجوز

ترکیه

• دارو: ترامادول، دیازپام، متادون، قرص خواب‌آور فقط با نسخه رسمی قابل حمل‌اند.
• خوراکی: لبنیات خانگی، گوشت خام، سیرابی، فرآورده‌های خانگی با بوی قوی ممکن است ضبط شود.
• مواد آرایشی: مواد مایع در ظروف بیش از ۱۰۰ml مجاز نیستند.
• وسایل دیگر: سلاح سرد، اسپری آتش‌زا، باتری‌های بزرگ، برخی مکمل‌های ورزشی، آهن‌ربا

کشورهای اروپایی

• دارو: ترامادول، کدئین، متادون، داروهای روان‌پزشکی، هورمون‌ها و آرام‌بخش‌ها باید همراه نسخه رسمی و ترجمه‌شده باشند.
• مکمل‌ها: مکمل‌های حاوی تستوسترون، کلن‌بوترول، کراتین یا مشتقات حیوانی خاص ممنوع‌اند.
• محصولات گیاهی: داروها یا دمنوش‌های دارای گیاهان کمیاب یا محافظت‌شده محیط‌زیستی قابل ضبط هستند.
• خوراکی: برخی کشورها مانند فرانسه و آلمان در مورد ورود لبنیات سنتی، گوشت، یا فرآورده‌های خانگی سخت‌گیر هستند.

ایالات متحده آمریکا

• دارو: داروهای ترکیبی، مخدر یا کنترل‌شده فقط با نسخه رسمی انگلیسی قابل حمل هستند.
• مکمل‌ها: مکمل‌های هورمونی و بدنسازی تحت نظارت شدید قرار دارند.
• خوراکی: مواد غذایی پخته، خانگی یا بدون برچسب واضح معمولاً ممنوع‌اند.
• لوازم الکترونیکی: لپ‌تاپ، پاوربانک، و دستگاه‌های هوشمند مجازند، ولی باید در کابین باشند.
• سلاح و وسایل تهاجمی: حمل هر نوع سلاح یا مشابه آن ممکن است به بازداشت منجر شود.

چگونه از دردسر در سفر جلوگیری کنیم؟

برای اینکه در بازرسی فرودگاه یا در کشور مقصد با مشکل مواجه نشوید، حتماً موارد زیر را قبل از سفر بررسی کنید.

1. لیست اشیای ممنوعه در پرواز را در وب‌سایت ایرلاین خود مطالعه کنید.
2. قوانین گمرکی و دارویی کشور مقصد را حتماً پیش از پرواز مرور کنید.
3. چمدان و کیف‌دستی خود را پیش از حرکت وزن کنید تا از محدودیت‌ها تجاوز نکنید.
4. وسایل مشکوک مانند باتری یدکی، ابزار تیز یا داروهای خاص را در چمدان بار قرار ندهید.
5. پاوربانک، لپ‌تاپ و وسایل الکترونیکی را فقط در کابین همراه خود حمل کنید.
6. داروها را در بسته‌بندی اصلی و همراه با نسخه پزشک (ترجمه‌شده به انگلیسی) نگه دارید.
7. از بردن غذاهای خانگی، مایعات بودار یا فلاسک پر به داخل کابین خودداری کنید.
8. اگر وسیله‌ای خاص همراه دارید، پیش از پرواز با پشتیبانی ایرلاین تماس بگیرید و وضعیت آن را جویا شوید.

راستی اگر هم در سفر هوایی مبتدی هستید، چگونه چمدان سفر را حرفه‌ای ببندیم؟ می‌تواند به شما کمک کند تا سفر راحتی داشته باشید.

حرف آخر؛ اشیای ممنوعه در پرواز

اشیای ممنوعه در پرواز فقط یک فهرست خشک و اداری نیست؛ آگاهی از آن، تفاوت بین یک سفر راحت و یک تجربه پرتنش را رقم می‌زند. بسیاری از دردسرهای فرودگاهی، توقیف وسایل یا حتی جریمه‌های سنگین، تنها به‌دلیل ناآگاهی از قوانین ساده‌ای اتفاق می‌افتد که می‌توانست با چند دقیقه بررسی و آماده‌سازی برطرف شود. پس قبل از رزرو بلیط هواپیما و بستن چمدان، این لیست را یک ‌بار مرور کنید تا با خیال راحت سفر کنید.

سوالات متداول