مسجد جامع گرگان؛ از تاریخچه تا جاهای دیدنی اطراف

یکی از شهرهایی که همواره افراد برای مسافرت انتخاب می‌کنند، گرگان به شمار می‌آید که در شمال کشور قرار دارد. معمولا مسافرها یکی از مکان‌هایی که برای بازدید از این شهر انتخاب می‌کنند، مسجد جامع گرگان است که در بازار نعلبندان قرار دارد. ساختمان اصلی مسجد به‌ویژه مناره قدیمی آن به دوران سلجوقی برمی‌گردد. این مسجد حیاط مرکزی در چهار ایوان و چهار اتاق دارد و تزئینات ویژه آن نتیجه بازسازی در دوره‌های بعدی محسوب می‌شود. بعضی‌ها معتقدند از زمانی که قربان‌گاه مسجد به سمت شرق قرار گرفت، احتمالا این مسجد برای مسلمانان سنی ساخته شده است.

خرید اینترنتی بلیط هواپیما با سه کلیک خوبه

تاریخچه مسجد جامع گرگان

معماری بنا‌های گرگان باتوجه‌به قرارگیری در شرایط آب‌وهوایی مرطوب نسبت به سایر شهرها بیشتر در معرض تخریب قرار دارد. بنابراین، بناها و سازه‌های تاریخی کمتری در استان‌های شمالی نسبت به مناطق خشک و بیابانی یافت می‌شود. مسجد جامع گرگان نیز از این قاعده مستثنی نیست. اولین ساخت آن به سلسله سلجوقی‌ها برمی‌گردد و از مکان‌های دیدنی استان گلستان محسوب می‌شود. با این‌حال این مسجد، در طی سال‌ها و قرن‌ها از آب‌وهوای مرطوب آسیب دیده و در نهایت، بازسازی شده است. فقط یک مناره کم‌ارتفاع وجود دارد که از دوران سلجوقی باقی مانده است و بقیه مسجد یا به زمان قارا قویونلو از دوران صفویه یا تیموری‌ها برمی‌گردد.این مکان در تاریخ ۱۸ تیر ماه سال ۱۳۱۱ شمسی با شماره سند ۱۸۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

معماری بنا

مسجد جامع گرگان در مساحت 2 هزار و 420 متر مربع ساخته شده است. سال‌ها پیش در اطراف این مسجد قبرستانی وجود داشت که به‌دلیل توسعه شهرنشینی به بخشی از شهر تبدیل شد. مسجد جامع گرگان مسجدی با طرح دو ایوان است. این مسجد دارای حیاط با مساحت 750 متر مربع و چهار نمازخانه L شکل است و دارای پنج درب است که به حیاط باز می‌شود. وقتی جمعیت زیادی به مسجد بیایند، سه درب در شبستان مشرف به سالن کنفرانس در طبقه پایین(که یک کتابخانه است) باز می‌شود تا مراسم‌ها آسان‌تر برگزار شود. یکی دیگر از بخش‌های باستانی مسجد منبر چوبی زیبایی است که توسط گل‌ها و حدیثی از پیامبر حک شده است. در ساختار این بنای تاریخی از تیرهای چوبی برای تقویت آن استفاده شده است، این چوب‌ها، از درختان بلوط و سرخس که در برابر آب‌وهوای مرطوب مقاومت بیشتری دارند، ساخته شده است. اما به‌دلیل برداشت بی‌تردید تقریبا منقرض شده‌اند. این مسجد پس از سلجوقیان در تیموری، صفوی و سلسله افشاری بارها مرمت شد زیرا به دلایل مختلف ازجمله زلزله در سال 1225 هجری، آتش‌سوزی یا رطوبت بالا بارها تخریب شد.

رزرو تور سه کلیک یک سفر ایده آل را رقم بزنید.

مکان‌ های دیدنی اطراف مسجد جامع گرگان

مسجد جامع گرگان در خیابان امام خمینی قرار دارد و به‌راحتی دسترسی به آن وجود دارد. هم‌چنین اماکن گردشگری دیگری مانند بازار نعلبندان در نزدیکی آن قرار دارد. معمولا بازدیدکنندگان وقتی به مسجد جامع گرگان می‌آیند، علاقه‌مند به بازدید از اماکن اطراف آن نیز هستند. بنابراین برای شناخت بیشتر این اماکن و آن‌چه که در اطراف مسجد جامع می‌گذرد در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

بازار نعلبندان

یکی از نزدیک‌ترین اماکن دیدنی به مسجد جامع گرگان، بازار نعلبندان است. این بازار از قدیمی‌ترین بازارهای گرگان و بازار محلی این شهر محسوب می‌شود. در این بازار به هر چیزی که برای خرید نیاز داشته باشید، دسترسی دارید از اقلام خوراکی مانند مرغ و گوشت تا میوه و ادویه و هم‌چنین صنایع‌دستی مانند لباس‌‌های محلی و پارچه‌های دست‌بافت. بنابراین اگر علاقه‌مند به تهیه و پخت‌وپز غذا توسط خودتان هستید، بی‌تردید تازه‌ترین مواد غذایی را از این بازار می‌توانید تهیه کنید. همین‌طور این بازار پاسخ‌گوی نیاز شما برای تهیه سوغاتی برای عزیزان‌تان است.

آدرس: بین چهارراه میدان تا سه‌راه میرکریم

رزرو هتل سه کلیک برای سفرتان را فراموش نکنید

امامزاده نور

یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری حوالی مسجد جامع گرگان، امامزاده نور است که به اسم امامزاده اسحاق بن موسی بن جعفر معروف است یعنی برادر امام رضا (ع) بوده ‌است. این بنا در دوره سلجوقیان ساخته شده و جزو قدیمی‌ترین بناهای این شهر محسوب می‌شود. این امامزاده در میان اهالی این محله بسیار محبوب است به‌قدری که بسیاری از وقایع‌نگاران هنگام بازدید از گرگان درباره آن سخن گفته‌اند. قبل از ورود به امامزاده، حیاط آجرکاری شده‌ای وجود دارد که در میان آن بنایی برج‌مانند دیده می‌شود. بنایی دوازده‌ضلعی که شبیه معماری مقبره‌های این منطقه است. یکی دیگر از ویژگی‌های این بنای آجری که در امامزاده نور وجود دارد، سقف شیروانی و شیب‌دار مدرن آن است که بر زیبایی فضای امامزاده می‌افزاید. 

آدرس: محله سرچشمه خیابان شهید بهشتی آفتاب پانزدهم

بافت تاریخی گرگان

یکی دیگر از جاذبه‌های اطراف مسجد جامع گرگان، بافت تاریخی گرگان است که همه‌ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. شما بازدیدکنندگان می‌توانید در این بافت تاریخی، معماری سنتی و قدیمی شهر ببینید و با فرهنگ و زندگی مردم محلی آشنا شوید. این معماری ساخته شده از ساختمان‌هایی با طراحی‌های سنتی و محلی است که از موادی مانند گل و گلابی، آجر و سفال در ساخت آن استفاده شده است. این بافت تاریخی دارای خانه‌های سنتی، باغ‌ها، ساختمان‌های تاریخی، مساجد و بازارچه‌های قدیمی است که هرکدام از آن‌ها چنان جذابیتی دارد که ساعت‌ها شما را مجذوب خود می‌کند.

آدرس: انتهای بازار نعلبندان

آرامگاه میرکتول

یکی دیگر از جاذبه‌های نزدیک به مسجد جامع گرگان، آرامگاه میرکتول است. ساختمان آرامگاه میرکتول گرگان از بناهای تاریخی و آرامگاه‌های ایران باقی‌مانده از دوران قاجار محسوب می‌شود. این ساختمان که به‌عنوان مقبره شهیدین نیز معروف است، محل دفن دو فقیه بزرگوار گرگان به شمار می‌آید. این مقبره در بافت تاریخی گرگان قرار دارد. در این آرامگاه دو نفر به نام‌های سید علی میرکتولی و آیت‌الله سید حسین میرکتولی دفن شده‌اند. آن‌ دو از فقیهان گرگان در دوره قاجار بودند که با حاکمان ستمگر وقت مبارزه کردند که حکومت تاب این مخالفان را نداشته و آن‌ها را به شهادت می‌رساند. شهادت شهیدین به‌قدری برای مردم گرگان بااهمیت بود که با این اتفاق شرایط شهر نابسامان شد. ناصرالدین شاه قاجار برای به آرامش رساندن اوضاع، خانواده این دو نفر را به پایتخت برد و با بزرگداشت و پذیرایی، سعی در آرام‌کردن اوضاع داشت. او یک ماه این خاندان را در پایتخت نگه داشت تا به بهانه عزاداری، سروصدایی در گرگان برپا نشود.

آدرس: محله نعلبندان، ضلع شمالی مسجد جامع

مدرسه عمادیه

یکی دیگر از جاذبه‌‌های دیدنی اطراف مسجد جامع گرگان، مدرسه عمادیه به شمار می‌رود که در دوره شاه‌سلیمان صفوی ساخته شده است. این مدرسه از سال ۱۳۷۸ جزو آثار ملی ایران قرار دارد. معماری این مدرسه مستطیل‌شکل و دارای چهارایوان است که دو طبقه دارد. در حال حاضر حوزه علمیه این شهر در این مدرسه برپا می‌شود. وسعت مدرسه عمادیه حدود هزار و ۵۵۰ متر و شامل اماکنی نظیر آب‌انبار، قبرستان، مغازه‌های تجاری، مسجد گلشن و سایر اماکن محله درب نو است. هم‌چنین این مدرسه در جریانات مختلف مجددا بازسازی و مرمت شده است. 

آدرس: محله درب نو گرگان و در خیابان امام خمینی

سخن پایانی سه کلیک درباره مسجد جامع گرگان

در این مقاله به معرفی مسجد جامع گرگان پرداختیم. با تاریخچه و سبک و سیاق معماری آن آشنا شدیم. سپس به سراغ بازار نعلبندان برای خرید و گشت‌وگذار رفتیم. در ادامه با مدرسه عمادیه، امامزاده نور، آرامگاه میرکتول و موارد دیگر که در نزدیکی مسجد جامع گرگان قرار دارد، آشنایی پیدا کردیم. حال با خیالی راحت و آسوده آماده سفر به شهر گرگان هستیم. شما نیز تجربه سفرتان به مسجد جامع گرگان را با ما در میان بگذارید.