آبراهه والنس استانبول؛ قصه های قناتی هزار ساله!
فهرست مطالب
آبراهه والنس استانبول یکی از بناهای زیبا و تاریخی در این شهر است که با فراز و نشیب‌های زیادی که در طول تاریخ دیده هنوز هم سرپا مانده و به نوعی نماد شهر به حساب می‌آید. والنس در گذشته نقش حیاتی برای تامین آب مردم شهر داشته و به لحاظ معماری نیز واقعا تحسین برا‌نگیز است، اینکه در آن زمان چنین بنایی ساخته شده که هنوز هم بعد از 1500 سال پابرجاست، واقعا سرشار از شگفتی است.
تور استانبول سه کلیک را به راحتی و ارزان رزرو کنید!
قنات چیست؟
قنات پلی قوسی شکل است که آبراهه‌ای بر روی آن قرار دارد. تعریف دیگر؛ قنات‌ها کانال‌هایی هستند که توسط انسان برای انتقال آب ساخته شده‌اند. در مهندسی و معماری مدرن؛ سیستمی متشکل از لوله‌ها، قوس‌ها، کانال‌ها، تونل‌ها و انواع سازه‌های نگهدارنده آن‌ها است که برای رساندن آب از منبع به نقطه مورد نظر استفاده می‌شود.
تاریخچه آبراهه والنس استانبول
تاریخ آبراهه والنس استانبول را می‌توان به دوره‌ی روم و عثمانی تقسیم کرد. در هر کدام از این دوران‌ها، این اثر تاریخی با مشکلات، خشکسالی، خرابی و مسائل دیگری همراه بود که در ادامه بیشتر درباره آن‌ها توضیح می‌دهیم.
آبراهه والنس در دوره رومی
استانبول در طول تاریخ شهری بوده است که از کمبود آب رنج می‌برد. به خصوص پس از تبدیل شدن به پایتخت امپراتوری روم (یعنی زمانی که نامش قسطنطنیه بود)، چون در آن زمان میزان ساخت و ساز بیشتر از قبل بود و بسیاری از ساختمان‌های عمومی بزرگ، کاخ‌ها و افزایش جمعیت نیاز به آب را به بالاترین حد خود رسانده بود.
امپراتور کنستانتین پس از اینکه شهر را پایتخت کرد، تصمیم گرفت برای رفع نیاز آب شهر، یک قنات بسازد. البته زمان دقیق شروع ساخت و ساز معلوم نیست. اما مشخص است که در نهایت امپراتور والنس پس از مرگ کنستانتین کار ساخت و ساز ناتمام را به پایان رساند. به همین دلیل، مردم روم در آن زمان از این طاق به عنوان قنات والنس یاد می‌کردند.
الحاقات و تعمیرات مختلفی در دوره روم به این طاق انجام شد. شاید مهمترین آن‌ها این باشد که ژوستینین اول، قنات بوزدوغان (همان آبراهه والنس استانبول) را به آب انبار باسیلیکا، که بزرگ‌ترین مخزن آب استانبول در دوره رومیان بود و همچنین آب انبار Binbirdirek که پس از آن آمد، وصل کرد.
از طرفی در جریان محاصره ترکان آوار در سال 626 ، طاق به شدت آسیب دید و مقداری از آن تخریب شد. کنستانتین پنجم قسمت‌های آسیب دیده طاق را در طول خشکسالی در سال 758 ترمیم کرد و به رومیان ساکن پایتخت نفس راحتی بخشید. قنات والنس آخرین تعمیر اساسی خود را در قرن یازدهم شاهد بود.
این طاق که در زمان امپراتوری کاتولیک نیز مورد بی‌توجهی قرار گرفت. پس از حمله لاتین‌ها در سال 1261 دیگر نتوانست اهمیت سابق خود را بدست آورد.
آبراهه والنس دوره عثمانی
پس از فتح استانبول توسط فاتح سلطان مهمت (یا محمد)، کل سیستم ذخیره که آب کاخ قدیم و بعداً کاخ توپکاپی را تامین می‌کرد، تعمیر شد و به خط جدیدی که از شمال شرقی کشیده شده بود، ملحق شد.
اما دوباره پس از زلزله بزرگ استانبول در سال 1509، بخشی از آن آسیب دید. قسمت‌های تخریب شده قنات اندکی بعد بازسازی شد. از آنجایی که ترمیم مطابق شکل اولیه آن انجام نشد، طول طاق پس از این اتفاق کوتاه‌تر شد.
برخی از بازسازی ها در زمان عثمانی به صورت خلاصه شامل:
- خط جدیدی به سیستم ذخیره آب اضافه شد که در دوره بایزید تعمیر آن ادامه یافت و در اواسط قرن ششم قنات های 47-51 در کنار مسجد شهزاده در زمان سلیمان اعظم مرمت شد. در همان دوره معمار سینان از سبک گوتیک برای بازسازی آبراهه والنس استانبول استفاده کرد و هنوز هم قابل مشاهده است.
- دوباره در دوره سلطنت مصطفی دوم (41-45) قنات‌ها مطابق با اصل خود بازسازی شدند.
- در دوران سلطان احمد نیز سیستم ذخیره آب شهر دوباره تعمیر شد.
حقایق جالب درباره آبراهه والنس
برخی حقایق جالب درباره این قنات شگفت‌انگیز عبارت است از:
- قنات والنس یکی از بزرگ‌ترین سازه‌های استانبول است، 920 متر طول و 30 متر ارتفاع دارد.
- 28 سال طول کشید تا سیستم قنات والنس ساخته شود و آخرین تحقیقات روی این قنات نشان داده است که 336 کیلومتر طول داشته است، تقریباً سه برابر بیشتر از طول شناخته شده آب‌های رومی.
- امروزه بلوار آتاتورک (ساخته شده در دهه 1950) از زیر طاق‌های آن می‌گذرد.
- قنات والنس بارها در دوره بیزانس و عثمانی تعمیر و بازسازی شد و تا قرن هجدهم تقریباً 1400 سال کار کرد.
آبراهه والنس کجاست؟
آبراهه والنس استانبول در قسمت اروپایی استانبول و در محله محبوب فاتح قرار گرفته است.
در آخر باید بگوییم که…
قنات بوزدوغان یا همان آبراهه والنس، یکی از قدیمی‌ترین آثار استانبول، همواره و در دوره‌های مختلف به تامین آب مورد نیاز شهر کمک کرد و به همین دلیل همیشه مورد توجه بوده است. چیزی که واقعا حیرت‌انگیز است، ماندگاری آن پس از هزار سال تاریخ پرفراز و نشیب است. شما می‌توانید به راحتی از این منطقه بازدید کنید و کمی در این محله سرسبز قدم بزنید، حتی رستوران‌ها و کافه‌های کوچک و دنج زیادی وجود دارد تا گشت و گذار یک روزه شما را به‌یادماندنی کنند.
نظرات کاربران