خانه توکلی مشهد؛ خانه‌ای به سبک قاجاری

آن‌هایی که به مشهد سفر کرده‌اند می‌دانند این شهر نه تنها زیارتی است بلکه گزینه مناسبی نیز برای سیاحت است. بعد از زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) باید به سراغ جاهای دیدنی مشهد بروید. به خانه‌های تاریخی سر بزنید. از تماشای باغ‌ها و بوستان‌ها لذت ببرید. موزه‌های تاریخی و علمی مشهد را به بچه‌ها و اعضای جوان‌تر خانواده نشان دهید و در نهایت با سبدی از خاطرات شیرین مشهدگردی به خانه بازگردید. در این مقاله قرار است یکی از جاهای دیدنی مشهد که تاریخ مردم بومی را بازگو می‌کند به شما معرفی کنیم. بیایید در سفر به شهر سیاحت و زیارت سری هم به خانه توکلی مشهد بزنیم. در خانه توکلی مشهد دیدنی فراوان است پس دست بجنبانید. 

خرید بلیط هواپیما مشهد هم با سه کلیک آسان‌تر از همیشه است. 

مالک خانه توکلی کیست؟

خانه توکلی، که یکی از بناهای دیدنی و تاریخی شهر مشهد به شمار می‌رود، قدمتی بیش از ۱۸۰ سال دارد. این خانه ابتدا در مالکیت آقای کشمشیان بوده است که از تاجران برجسته خشکبار در آن زمان به شمار می‌رفت. پس از وی، خانه به دست شخصی به نام توکلی رسید، که نام خود را به این خانه اعطا کرد و مدتی نیز در آن سکونت داشت.

در ادامه، و پس از توکلی، خانه توکلی تحت مدیریت شهرداری مشهد قرار گرفت و به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی شهر مورد حفاظت و نگهداری قرار گرفت. این خانه نه تنها به خاطر معماری زیبا و تزئینات داخلی‌اش، بلکه به دلیل تاریخ غنی‌اش، جذابیت فراوانی برای بازدیدکنندگان دارد.

شایعات و داستان خانه توکلی

برخی از همسایگان خانه توکلی مشهد در کوچه صفوی هفتم زندگی می‌کنند معتقدند این خانه جن دارد. آن‌ها می‌گویند در بعضی از شب‌ها صدای ناله و یا صدای رفت‌وآمد جن‌ها را می‌شنوند. از همین رو به این خانه لقب خانه اجنه داده‌اند. برخی دیگر نیز معتقدند این خانه جن ندارد بلکه رفت‌وآمد کارتن‌خواب‌ها و افراد بی‌خانمان و تاریکی عمارت باعث شده تا همسایگان چنین گمانی ببرند. پس با خیال راحت به دیدن خانه تاریخی توکلی بروید. 

معماری خانه توکلی؛ به سبک قاجاری

معماری خانه تاریخی توکلی مشهد مانند سایر نمونه‌های قاجاری با دری چوبی آغاز می‌شود که در سردر آن کتیبه‌هایی از جنس کاشی رخ می‌نمایاند. بر این کتیبه‌ها آیاتی از قرآن حک شده است تا خانه و اعضای آن را از بلا محفوظ بدارد. به حیاط که می‌رسید ردپای معماری قاجاری را در این خانه می‌بینید. پنجره‌های ارسی‌، آجرکاری نمای ساختمان، اسکلت چوبی و حوض آبی‌رنگ از ویژگی‌های معمای قاجاری است. 

در حیاط خانه‌های تاریخی ایران معمولا یک حوض آبی‌رنگ دیده می‌شود که بسته به وسع مالی صاحب‌خانه بزرگ یا کوچک ساخته می‌شد. حوض در مرکز حیاط قرار داشت و روبروی آن یک عمارت دو یا چند طبقه به چشم می‌خورد. خانه تاریخی توکلی مشهد نیز از این قاعده مستثنی نیست. حوض آبی و عمارت روبروی آن در خانه توکلی مشهد نیز مشهده می‌شود. 

عمارت توکلی شامل ایوان با ستون‌ها و سرستون‌های برجسته، تزئینات گچ‌بری در داخل خانه، مطبخ و اتاق‌های زمستانی در طبقه همکف است. اسکلت خانه از چوب ساخته شده و این یکی دیگر از زیبایی‌های این خانه است. این خانه تاریخی یک طبقه است. با کمک پلکان دو طرف خانه می‌توانید به طبقه اول بروید. در طبقه اول دو اتاق نشیمن برای پذیرایی وجود دارد که توسط ارسی‌ها از یکدیگر جدا می‌شود.

در خانه توکلی چه چیزی در انتظار شماست؟

واقع در نزدیکی حرم رضوی، خانه تاریخی توکلی با تزئینات نفیس و معماری دیدنی خود، مسیری جذاب برای دوستداران تاریخ و هنر است. ورود به این خانه از سردر زیبا و باشکوه آغاز می‌شود که نقوش و تزیینات آن نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

فضاهای دیدنی خانه توکلی:

• حوض و باغچه مرکزی: هنگام ورود، چشم‌انداز حوض زیبا و باغچه‌ای دل‌نواز با دیوارهای پر از نقاشی‌های رنگارنگ شما را به دنیایی دیگر می‌برد.
• فضای داخلی: خانه دارای دو طبقه است که شامل اتاق‌های چوبی متعددی می‌شود، که برخی از آن‌ها به سبک قدیمی مکتب‌خانه‌ها دکور شده‌اند.
• مکتب خانه‌ها: در مکتب‌خانه ملاباجی، مجسمه‌های مومی بانوان با لباس‌های محلی آن دوران را می‌بینید که دور هم نشسته و به تحصیل مشغولند، در حالی که مکتب‌خانه ملا به تصویر کشیده شده مردان را در حال تحصیل نشان می‌دهد.
• نمایش آموزش‌ها: نحوه فلک زدن و خوشنویسی در مکتب‌خانه‌ها نیز به نمایش درآمده است، که جنبه‌های تعلیمی گذشته را بازتاب می‌دهد.

تزئینات و معماری:

• تاق‌نماها و لمبه‌کوبی: اتاق نشیمن با طاق‌نماها و لمبه‌کوبی‌های زیبا، جذابیت خاصی دارد.
• مطبخ و زیرزمین: سادگی مطبخ و زیرزمین کنتراست جالبی با باقی خانه ایجاد می‌کند.
• ارسی چوبی و شیشه‌های رنگی: اتاق سه‌دری با ارسی‌های چوبی و شیشه‌های رنگی، فضایی منحصربه‌فرد و چشم‌نواز ارائه می‌دهد.

خانه تاریخی توکلی نه تنها برای دوستداران تاریخ و هنر بلکه برای عکاسان و کاربران شبکه‌های اجتماعی به دلیل فرصت‌های عکاسی بی‌نظیری که فراهم می‌کند، مکانی ایده‌آل است. بازدید از این خانه، فرصتی برای شناخت عمیق‌تر از سبک زندگی و آموزش در دوره‌های گذشته فراهم می‌آورد.

رزرو بلیط هواپیما با سه کلیک مطمئنه!

موزه مردم شناسی و موزه مکتب‌خانه

به همت شهرداری مشهد درون این خانه تاریخی یک موزه مردم‌شناسی با تمرکز بر سنت مکتب‌خانه افتتاح شد. در این موزه می‌توانید با زندگی مردم مشهد در دوره قاجار آشنا شوید. درباره سبک زندگی آن‌ها چیزهایی تازه کشف کنید و مکتب‌خانه‌های خانگی که در دوره قاجار رواج داشتند را بشناسید. در بخش‌هایی از موزه مردم‌شناسی خانه توکلی مشهد شاهد مردان و زنانی هستید که کودکان به دور آن‌ها جمع‌ شده‌اند تا نوشتن و قرآن خواندن بیاموزند.

خانه توکلی مشهد یا خانه توکلی شیراز؟

شیراز از آن شهرهای تاریخی و قدیمی است که جاهای دیدنی کم ندارد، به ویژه خانه‌های تاریخی. در شهر زیبای شیراز نیز یک خانه قدیمی به نام خانه توکلی وجود دارد که نباید با خانه توکلی مشهد اشتباه گرفته شود. همچنین ممکن است در مشهدگردی خود به خانه توکلی‌زاده نیز برسید. یادتان باشد که این خانه با خانه توکلی مشهد متفاوت است. خانه توکلی مشهد قدمتش به دوره قاجار برمی‌گردد اما خانه توکلی‌زاده جوان‌تر است و تاریخچه آن به دوران پهلوی متصل است. 

آدرس خانه توکلی 

خانه تاریخی توکلی در مشهد، خیابان نواب صفوی، کوچه صفوی هفتم واقع شده است. یادتان باشد که این خانه تاریخ یکی از نزدیک‌ترین جاهای دیدنی به حرم مطهر است. برای رفتن به خانه تاریخی توکلی از حرم مطهر، باید از خروجی نواب حرم خارج شوید و در خیابان نواب کوچه صفوی هفتم را پیدا کنید. همچنین برای دسترسی به خانه تاریخی توکلی با BRT از پایانه مصلی استفاده کنید. سپس در ایستگاه حرم مطهر پیاده شوید. بعد از حدود 7 دقیقه پیاده‌روی در خیابان نواب صفوی به کوچه صفوی هفتم خواهید رسید. خانه توکلی مشهد در کوچه صفوی هفتم قرار دارد. 

قیمت بلیط و ساعت کاری

برای تماشای خانه تاریخی توکلی مشهد نیازی به خرید بلیط نیست. به عبارتی دیگر بازدید از خانه توکلی رایگان است. همچنین این خانه تاریخی هر روز به جز تعطیلات رسمی و ایام عزاداری محرم از ساعت 8 تا 21 میزبان شما خواهد بود. 

برای رزرو تور ارزان مشهد همین حالا اقدام کنید!

رستوران‌های نزدیک خانه توکلی

اگر صبح بعد از زیارت به تماشای خانه توکلی رفته باشید هنگام ظهر که شود احساس گرسنگی خواهید کرد. احتمالا دلتان یک غذای چرب‌وچیلی سنتی مثل کباب بخواهد. پس به فهرست زیر نگاهی بیندازید تا از بین نزدیک‌ترین رستوران‌ها به خانه تاریخی توکلی یکی را برای وعده ناهار انتخاب کنید.

• کبابی معصوم‌خانی
• کاسه کباب و کبابی ولیمه
• رستوران احسان
• فست فود مجلل

هتل‌های نزدیک خانه توکلی مشهد 

چنانچه در هتل‌های فهرست زیر اقامت دارید بدانید که به حرم مطهر و خانه تاریخی توکلی نزدیک هستید. هتل‌های زیر در خیابان نواب صفوی واقع شده است:

• هتل مقدم
• هتل ایمان
• هتل سروش
• هتل محمد رسول الله (ص)
• هتل فیروزه توس
• هتل سرزمین آفتاب

جاهای دیدنی خیابان نواب صفوی

در خیابان نواب صفوی علاوه بر خانه توکلی چند جای دیدنی دیگر نیز وجود دارد. می‌توانید با کمی برنامه‌ریزی به چند مورد از جاهای دیدنی زیر سر بزنید. 

• موزه مرکزی آستان قدس
• خانه تاریخی داروغه
• حوض ‌انبار معجردار
• خانه تاریخی ناظران
• خانه تاریخی امیری
• آرامگاه پیر پالاندوز
• کبوترخانه صحن کوثر
• بوستان رز
• پارک بانوان وحدت

رزرو هتل های 3 ستاره مشهد با سه کلیک!

در آخر

در این مقاله به یکی از پرطرفدارترین خانه‌های تاریخی مشهد سر زدیم. این خانه در دوره قاجار ساخته شد و بعد از چند بار خرید و فروش به آقای توکلی رسید. بعد از او خانه متروکه شد. افسانه‌هایی درباره خانه توکلی مشهد رواج یافت مبنی بر اینکه این خانه، خانه اجنه است. اما حالا خانه تاریخی توکلی به موزه مردم‌شناسی مشهد تغییر کاربری داده است. در سفرتان به مشهدالرضا می‌توانید این خانه و چند خانه تاریخی دیگر مشهد را ببینید و به داستان صاحبان خانه‌ها گوش بسپارید.

سوالات متداول