موزه بزرگ خراسان رضوی، گوشه‌ای از تاریخ تمدن ایران

در دل شهر مشهد، جایی که زیارت و فرهنگ در هم تنیده‌اند، موزه بزرگ خراسان رضوی با دروازه‌هایی باز به روی هر کنجکاو و دوستدار تاریخ واقع شده است. این موزه، که در پارک زیبای کوهسنگی میزبان علاقه‌مندان است، نه تنها یک نماد معماری است بلکه گنجینه‌ای از دانش و فرهنگ خراسان را در خود جای داده است. با تماشای آثار باستانی، هنری و میراث فرهنگی غنی ایران زمین، هر بازدیدکننده‌ای در مسیری مملو از شگفتی و اندیشه قدم می‌گذارد. اگر در جستجوی یک تجربه فرهنگی غنی و معنادار هستید، موزه بزرگ خراسان رضوی شما را به دنیایی از تاریخ و هنر فرا می‌خواند. در ادامه با ما همراه باشید تا سری به گوشه و کنار موزه بزرگ خراسان رضوی بزنیم و با آثار تاریخی آن بیشتر آشنا شویم.

خرید بلیط هواپیما مشهد هم با سه کلیک آسان‌تر از همیشه است. 

معماری موزه بزرگ خراسان رضوی

ایده‌ی ساخت موزه بزرگ خراسان رضوی در سال 1356 مطرح شد اما به دلیل بروز اختلاف و عدم هماهنگی در تحویل زمین عملیات ساخت آن آغاز نشد. انقلاب سال 57 و پس از آن جنگ ایران و عراق باز هم ساخت این موزه را به تعویق انداخت. سر انجام در سال 1372 با تلاش مدیریت سازمان میراث فرهنگی استان خراسان برنامه‌ی احداث موزه خراسان در اولویت قرار گرفت. در سال 1375 برای انتخاب طراحی مناسب مسابقه‌ی بزرگی برگزار شد و در سال 1382 عملیات ساخت آن آغاز شد و تا سال 1393 طول کشید.

طرح دکتر محمد امین میرفندرسکی طرح برگزیده‌ی مسابقه بود. این معمار نمای بیرونی ساختمان موزه بزرگ خراسان را از  بنای عمارت خورشید در کلات نادر الهام گرفته است. معماری داخلی آن برگرفته از آثار لوئی کان، معمار اهل استونی، می‌باشد. مهندس میرفندرسکی برای معماری داخلی از سبک ایرانی و اسلامی و آینه‌کاری‌های پراکنده استفاده کرده است و در کنار نماهای سنگی حالتی مدرن به آن بخشیده است.

بخش‌های مختلف موزه بزرگ خراسان رضوی

موزه بزرگ خراسان از دو بخش عمومی و تخصصی تشکیل شده است که در ادامه هر بخش را به طور مختصر معرفی می‌کنیم.

بخش عمومی موزه بزرگ خراسان رضوی

بخش عمومی موزه بزرگ خراسان رضوی از دو سالن موزه‌ای و سالن نمایشگاهی و موزه‌ای تشکیل شده است. سالن موزه‌ای سه طبقه‌ی همکف، اول و دوم را شامل می‌شود و مساحت آن به 4 هزار مترمربع می‌رسد. این سالن درواقع هسته‌ی اصلی موزه خراسان به شمار می‌رود و آثاری که در آن به نمایش درآمده عموما مربوط به حفاری‌های منطقه‌ی خراسان می‌باشد. سالن نمایشگاهی و موزه‌ای در حدود 2700 مترمربع مساحت دارد و نمایشگاه‌های دوره‌ای و فصلی از آثار تاریخی و هنری در آن برگزار می‌شود.

بخش تخصصی

بخش تخصصی موزه خراسان از چهار قسمت کتابخانه تخصصی، مرکز نگهداری اشیای تاریخی، آزمایشگاه حفاظت و مرمت اشیای تاریخی و سالن اجتماعات تشکیل شده است. کتابخانه‌ی تخصصی را به نام شادروان مهندس سراج‌الدین کازرونی نامگذاری کرده‌اند. این کتابخانه بیش از 5 هزار جلد کتاب، اسناد و عکس‌های تخصصی را در خود جای می‌دهد و بسیاری از متخصصان در این زمینه برای مطالعه و پژوهش به این کتابخانه مراجعه می‌کنند. مخزن نگهداری اشیای تاریخی و تزیینات معماری همانطور که از نام آن مشخص است محلی برای نگهداری برخی آثار تاریخی است. این سالن به صورت ضد حریق و ضد زلزله ساخته شده و در برابر آسیب مقاوم است.

بخش آزمایشگاه حفظ و مرمت اشیای تاریخی را به نام شادروان دکتر باقر آیت‌الله زاده شیرازی نامگذاری کرده‌اند. این بخش به امکانات و تجهیزات کارگاهی برای حفظ و مرمت مجهز است. علاوه بر این یک بخش پژوهشی و مستندسازی و مطالعاتی نیز در آن فعالیت می‌کند. سالن اجتماعات موزه بزرگ خراسان را به نام شادروان دکتر محمدامین میرفندرسکی نامگذاری کرده‌اند. این بخش به سیستم‌های سمعی و بصری مجهز است و در حدود 140 نفر گنجایش دارد.

تور ارزان مشهد فقط با سه کلیک ممکنه!

آثار نمایشی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی

آثاری که در موزه بزرگ خراسان رضوی به نمایش گذاشته شده‌اند دوره‌های مختلفی از تاریخ را شامل می‌شوند و از این جهت این مجموعه آثار بسیار نفیس و ارزشمند هستند. در ادامه این دوره‌های تاریخی را بررسی می‌کنیم.

نمایی از دوران دیرینه سنگی ایران در موزه خراسان

دوران دیرینه سنگی ایران شامل سه دوره‌ی آغازین، میانی و پایانی می‌شود. در این دوران بسیاری از ابزار و وسایل با سنگ ساخته می‌شدند. دوران دیرینه سنگی به دو فرهنگ ساطور ابزار الدوان و فرهنگ تبر دستی آشوری معروف است. از جمله آثار نمایشی از این دوران در موزه‌ بزرگ خراسان می‌توان به ظروف سفالی، پیکرک الهه‌ مادر، ریتون سفالی، سازهای سفالی و ابزارهای سنگی اشاره کرد. بعضی از این ابزار از سنگ کوارتز ساخته شده‌اند. بسیاری از این اشیا در حفاری‌های اطراف رودخانه‌ی شرق مشهد یافت شده‌اند.

دوران تاریخی قبل از اسلام

آثار مربوط به این دوره که در موزه خراسان به نمایش در آمده‌اند مربوط به سلسله‌های سلوکی، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان هستند. از جمله این آثار نفیس می‌توان به بشقاب‌های برنزی و نقره‌ای نقش برجسته دوره‌ی ساسانی و ظروف سفالی مربوط به قرن دوم و سوم میلادی اشاره کرد.

نمایش آثار مربوط به دوره‌ی تاریخی بعد از اسلام در موزه بزرگ خراسان

این بخش یکی از قسمت‌های مهم موزه بزرگ خراسان رضوی به شمار می‌رود. آثار تاریخی که در این بخش به نمایش گذاشته شده‌اند مربوط به دوره‌ی تاریخی ایران بعد از اسلام هستند. این بخش به چند قسمت مجزا تقسیم می‌شود که در ادامه هرکدام را بررسی می‌کنیم.

بخش نگارگری و کتابت

در این بخش از موزه بزرگ خراسان کتاب‌های خطی شامل دیوان اشعار، کتاب‌های نجوم و مرقع، کتاب‌های دعا، نگارگری‌هایی بر روی چوب و جلدهای چرمی، نگاره‌های مختلف از شاهنامه و چند نقاشی قهوه‌خانه‌ای نگهداری می‌شوند.

نمایش قرآن‌های نفیس در موزه بزرگ خراسان

در این بخش از موزه خراسان همانطور که از اسمش پیداست قرآن‌های نفیس و قدیمی نگهداری می‌شوند. این قرآن‌ها مربوط به قرن اول تا قرن سیزدهم هجری قمری و منسوب به امام علی و امام حسین (ع) هستند. علاوه بر این قرآن‌هایی به خط کوفی نیز در این مجموعه وجود دارد. قرآنی با مهر عباس میرزا مربوط به دوره‌ی قاجار، قرآنی مربوط به قرن یازدهم و قرآنی با مقدمه‌ی شیخ صفی‌الدین مربوط به قرن هفتم نیز در این بخش نگهداری می‌شوند.

بخش آثار سفالی در موزه بزرگ خراسان

در این بخش اشیای سفالی تاریخی به نمایش گذاشته شده‌اند که نگاه هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. ظروف سفالی به سبک‌ نیشابوری (مربوط به سده‌ی 3 تا 5 هجری قمری)، ظروفی به سبک زرین فام (مربوط به سده‌ی 4 تا 9 هجری قمری)، سفالینه‌هایی به سبک مینا (مربوط به سده‌ی 6 تا 7 هجری قمری) و سفالینه‌های زیرلعاب (مربوط به سده‌ی 4 تا 7 هجری قمری) در این بخش از موزه بزرگ خراسان رضوی نگهداری می‌شوند. علاوه بر این سفال‌های نقاشی شده به سبک سلطان آبادی یا فیروزه‌ی قمی مشکی مربوط به سده‌ی 7 تا 8 هجری قمری را نیز در این بخش می‌توانید ببینید.

نمایش آثار چوبی

در این بخش از موزه خراسان درب و پنجره‌های چوبی که به شکل‌های مختلف ساخته شده‌اند به نمایش درآمده‌اند. منبت کاری‌های ظریف، جعبه‌هایی از جنس عاج فیل و قلمدان‌های نقاشی شده نیز از دیگر اشیای دیدنی این بخش هستند.

بخش پارچه‌ها و فرش‌ها

قالی‌ها و فرش‌هایی که در این بخش از موزه خراسان به نمایش درآمده‌اند عمدتا نفیس و ارزشمند نیستند اما رنگ و نقش این فرش‌ها اصالت فرش ایرانی خطه‌ی خراسان را به زیبایی به تصویر می‌کشد. پوشاک و پارچه‌هایی که در زمان صفویه تا نادرشاه افشار و قاجاریه استفاده می‌شدند نیز در این بخش قابل مشاهده هستند. این پارچه‌ها نوع پوشش مردم آن زمان را نشان می‌دهد. یکی از اشیای منحصربه‌فرد و دیدنی این بخش پیراهنی از جنس نخ از دوره‌ی صفوی است که با آیاتی از قرآن کریم تزئین شده و به پیراهن طلسم طلا معروف است. 

آدرس و دسترسی به موزه بزرگ خراسان رضوی

موزه بزرگ خراسان، یکی از نمادهای فرهنگی شهر مشهد، در محیطی آرام و دلنشین در پارک کوهسنگی واقع شده است. برای دسترسی به این موزه دو مسیر اصلی پیش روی بازدیدکنندگان است:

1. مسیر اول از بلوار احمد آباد آغاز می‌شود. با عبور از میدان دکتر شریعتی وارد بلوار کوهسنگی شوید. با پیمودن این بلوار به انتها و ورود به پارک کوهسنگی، مسیر شما به موزه بزرگ خراسان ختم می‌شود.
2. مسیر دوم از بزرگراه شهید کلانتری می‌گذرد. ورودی پارک کوهسنگی را از نزدیک بلوار پیروزی تعقیب کنید. پس از ورود به پارک و قدم زدن در میان فضای سرسبز آن، به سمت موزه بزرگ خراسان حرکت نمایید.
3. مترو: با استفاده از خط 2 مترو، در ایستگاه کوهسنگی پیاده شوید. پس از تقریباً 5 دقیقه پیاده‌روی، خود را در موزه بزرگ خراسان خواهید یافت.
4. اتوبوس: اگر از خط 86 اتوبوس استفاده می‌کنید، در میدان بیت‌المقدس، نزدیک حرم، پیاده شوید و مسیر خود را به سمت پارک کوهسنگی ادامه دهید. همچنین، با استفاده از خطوط 8 و 9 اتوبوس می‌توانید از طریق ورودی‌های موجود در بزرگراه شهید کلانتری به موزه دسترسی پیدا کنید.

ساعت کار موزه بزرگ خراسان

موزه بزرگ خراسان، به عنوان یکی از مقاصد فرهنگی برجسته شهر مشهد، طی تمامی ایام هفته از بازدیدکنندگان استقبال می‌کند. زمان‌های بازدید از موزه به تقویم سال تقسیم‌بندی شده است:

• نیمه اول سال (بهار و تابستان): از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب، بازدیدکنندگان می‌توانند از غنای فرهنگی و تاریخی این موزه لذت ببرند.
• نیمه دوم سال (پاییز و زمستان): ساعات بازدید در این ماه‌ها از ۸ صبح تا ۵ عصر می‌باشد، با توجه به کوتاه‌تر شدن روزها.

امکانات موزه بزرگ خراسان

موزه بزرگ خراسان، که در محیط دلنشین پارک کوهسنگی مشهد قرار گرفته است، امکانات گسترده‌ای را برای رفاه و ارتقاء تجربه بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد. این موزه علاوه بر نمایش غنای فرهنگی و تاریخی منطقه، مجموعه‌ای کامل از خدمات را به شرح زیر ارائه می‌دهد:

• سرویس‌های بهداشتی مدرن: برای راحتی بازدیدکنندگان در دسترس است.
• پارکینگ وسیع: تسهیل دسترسی با وسایل نقلیه شخصی.
• راهنمایان گردشگری موزه: کارکنان متخصص و آموزش‌دیده برای ارائه توضیحات تخصصی و پاسخ به سؤالات.
• کتابخانه مجهز: محلی برای مطالعه و تحقیق بیشتر درباره تاریخ و فرهنگ خراسان.
• سالن نمایشگاه موقت: برگزاری نمایشگاه‌های موقت برای معرفی آثار و شیوه‌های هنری جدید.
• فروشگاه صنایع دستی: عرضه‌ی انواع صنایع دستی محلی برای خرید به‌یادماندنی بازدیدکنندگان.
• مخزن نگهداری اشیاء: تضمین حفاظت و نگهداری ایمن آثار با ارزش.
• سالن اجتماعات: فضایی مناسب برای برگزاری سمینارها، کنفرانس‌ها و مراسمات فرهنگی.
• فضای سبز چشم‌نواز: ارائه یک محیط آرام و دعوت‌کننده برای استراحت و لذت بردن از طبیعت.

جاهای دیدنی مهم نزدیک موزه بزرگ خراسان

در اطراف موزه بزرگ خراسان، جاذبه‌های دیدنی متعددی قرار دارند که گزینه‌های عالی برای گشت‌وگذار و تفریح پس از بازدید از موزه را فراهم می‌کنند. در اینجا اطلاعاتی در مورد دو مکان دیدنی برجسته نزدیک موزه ارائه شده است:

• پارک کوهسنگی مشهد: واقع در بلوار کوهسنگی، این پارک تنها یک دقیقه پیاده‌روی از موزه فاصله دارد. پارک کوهسنگی با فضای سبز وسیع و آرامش‌بخش خود، مکانی ایده‌آل برای استراحت و لذت بردن از طبیعت پس از یک روز پر از بازدید فرهنگی است.
• مرکز خرید زیست خاور: قرار گرفته در میدان دکتر شریعتی، این مرکز خرید ۱۰ دقیقه با خودرو از موزه بزرگ خراسان فاصله دارد. زیست خاور با ارائه تنوع وسیعی از فروشگاه‌ها و رستوران‌ها، فرصتی عالی برای خرید و تفریح به بازدیدکنندگان می‌دهد.

هتل های نزدیک موزه بزرگ خراسان

اقامت در نزدیکی موزه بزرگ خراسان به شما امکان می‌دهد تا به راحتی و سریع به این مکان فرهنگی دسترسی داشته باشید. در اینجا فهرستی از هتل‌های موجود در نزدیکی موزه به همراه آدرس و فاصله تا موزه ارائه شده است:

• هتل لاله مشهد: واقع در نبش کوهسنگی ۲۴، این هتل ۱۷ دقیقه پیاده تا موزه فاصله دارد. مکانی ایده‌آل برای کسانی که ترجیح می‌دهند فاصله‌ها را پیاده طی کنند.
• هتل پردیسان مشهد: جایگاه این هتل در جنب پارک صدا و سیما است و تنها ۱۰ دقیقه با خودرو تا موزه خراسان فاصله دارد. گزینه‌ای مناسب برای دسترسی سریع و راحت.
• هتل میلاد مشهد: این هتل در کوهسنگی ۱۸ قرار دارد و ۸ دقیقه با خودرو تا موزه فاصله دارد، ارائه دهنده خدمات مطلوب با دسترسی آسان.
• هتل پارسیان مشهد: واقع در کوهسنگی ۱۳، با ۸ دقیقه رانندگی تا موزه، این هتل نیز مانند هتل میلاد، دسترسی سریع و راحتی به موزه خراسان ارائه می‌دهد.

رستوران ها و کافه های نزدیک به موزه خراسان

در نزدیکی موزه بزرگ خراسان، انتخاب‌های متنوعی از رستوران‌ها و کافه‌ها وجود دارد که بازدیدکنندگان می‌توانند پس از یک دوره گشت و گذار فرهنگی، از آنها لذت ببرند. در اینجا توضیحاتی درباره چند گزینه برجسته به همراه آدرس و فاصله تا موزه ارائه شده است:

• فست فود کپلی برگر: واقع در پارک کوهسنگی، این فست فود تنها ۱ دقیقه پیاده‌روی تا موزه دارد و انتخابی عالی برای کسانی است که به دنبال یک وعده غذایی سریع و لذیذ هستند.
• کافه رستوران گلچین: قرار گرفته در بلوار پیروزی، این کافه رستوران ۶ دقیقه با خودرو فاصله دارد و مکانی ایده‌آل برای نوشیدن یک فنجان قهوه یا صرف یک وعده غذایی نیمروزی است.
• کافه حسپرسو: این کافه در صنایع ۵ واقع شده و تنها ۶ دقیقه پیاده‌روی تا موزه نیاز دارد، ارائه‌دهنده انواع نوشیدنی‌های گرم و سرد و محیطی دنج برای استراحت.
• رستوران قصر درویش: واقع بین کوهسنگی ۳ و ۵، این رستوران با ۱۳ دقیقه رانندگی فاصله دارد و برای دوست‌داران غذاهای سنتی ایرانی و محیطی سنتی، گزینه‌ای بی‌نظیر است.

هتل های 3 ستاره و 5 ستاره مشهد با سه کلیک

حرف آخر

شهر مشهد را به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری ایران می‌شناسند و جاذبه‌های دیدنی بسیاری دارد. موزه‌ بزرگ خراسان رضوی را می‌توان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی این شهر به شمار آورد. این موزه با به نمایش گذاشتن آثار تاریخی و ارزشمند تنها بخشی از تاریخ ایران در خطه‌ی خراسان را به نمایش می‌گذارد. با تماشای هر کدام از این اشیای دیدنی می‌توانید حال و هوای گذشته‌ و نحوه‌ی زندگی مردمان این سرزمین را تصور کنید. در متن کوتاهی که از نظر گذرانید سعی بر این داشتیم تا شما را با این موزه‌ی غنی آشنا کنیم امیدواریم به استفاده از این راهنما اوقات خوشی را در بازدید از موزه داشته باشید.

سوالات متداول