راهنمای کامل سفر به بام قشم؛ مسیرها، جاذبه‌ها و اقامتگاه‌ها
فهرست مطالب
شاید قشم را با سواحل نقره‌ای و دره‌های عجیب‌وغریبش بشناسند، اما در دل ارتفاعات غربی جزیره، نقطه‌ای هست که گویی از بقیه زمین جدا شده؛ سکویی بلند با چشم‌اندازی بی‌پایان. بام قشم، مرتفع‌ترین و یکی از بکرترین گوشه‌های این ژئوپارک جهانی‌ست؛ جایی که خلیج فارس، جنگل‌های حرا و دره‌های فرسایشی، هم‌زمان پیش چشمت پهن می‌شوند. در این مقاله، همه چیز درباره این نقطه شگفت‌انگیز را با هم مرور می‌کنیم: از موقعیت دقیق و مسیرهای دسترسی گرفته تا بهترین زمان بازدید، دیدنی‌های اطراف و نکات ایمنی و ضروری برای یک سفر به‌یادماندنی.
بام قشم کجاست؟
بام قشم در بخش غربی جزیره‌ی قشم قرار دارد، در نزدیکی روستای سلخ و حدود ۵ کیلومتری جنوب روستای طبل. این منطقه در ارتفاعات مرکزی جزیره و در محدوده‌ی ژئوپارک جهانی قشم واقع شده و از جنوب با جنگل‌های حرا هم‌مرز است.
آدرس دقیق: استان هرمزگان، جزیره قشم، حدفاصل شمال و جنوب جزیره، نزدیک روستای سلخ.
چطور به بام قشم برویم؟
اگر از مرکز جزیره (مثلاً شهر قشم یا حوالی درگهان) حرکت کنید، با حدود ۱۳ دقیقه رانندگی به محدوده نزدیک بام می‌رسید. هرچند جاده‌ی مشخص و نام‌گذاری‌شده‌ای ندارد، اما با استفاده از نرم‌افزارهای مسیریاب مانند ویز یا گوگل‌مپ و دنبال‌کردن تابلوهای بام قشم، می‌توانید مسیر را بدون مشکل طی کنید.
در مسیر باید از روستاهای دهخدا، سهیلی و هفت‌رنگو عبور کنید. پس از رسیدن به روستای طبل، مسیر را به سمت روستای سلخ ادامه دهید تا تابلوی بام را ببینید. از آنجا حدود ۱۵ دقیقه پیاده‌روی سبک در پیش دارید تا به نقطه مرتفعی برسید که چشم‌انداز بی‌نظیر جزیره را پیش رویتان می‌گذارد.
چرا بام قشم تا این اندازه جذاب است؟
آنچه بام قشم را خاص و متمایز می‌کند، چشم‌اندازی است که از لحظه‌ی شروع مسیر تا رسیدن به بالاترین نقطه، نفس را در سینه حبس می‌کند. از همان ابتدا که قدم در مسیر این ارتفاعات می‌گذارید، مناظر اطراف کم‌کم خودشان را نشان می‌دهند؛ منظره‌هایی که هرچه بالاتر می‌روید، وسیع‌تر، باشکوه‌تر و دل‌انگیزتر می‌شوند.
در بالاترین نقطه‌ی بام جزیره، شما درست بالای بسیاری از دیدنی‌های جزیره ایستاده‌اید. بخش زیادی از ژئوپارک قشم در زیر پای شماست و اگر غروب یا شب را برای رفتن انتخاب کنید، آسمانی پرستاره و خالص انتظارتان را می‌کشد. به‌دلیل فاصله‌ی این منطقه از نورهای شهری، آلودگی نوری تقریباً صفر است و شما می‌توانید با یک دوربین چشمی ساده یا تلسکوپ کوچک، به رصد ستارگان قشم بپردازید؛ تجربه‌ای که کمتر جایی در ایران فراهم می‌شود.
از بام قشم منظره‌ای پانوراما از خلیج فارس خواهید دید. سواحل شمالی مانند نواری نقره‌ای می‌درخشند و در یک سو جنگل‌های حرا و در سوی دیگر دره تندیس‌ها جلوه‌گری می‌کنند. این منظره هم برای عکاسی و هم برای آرامش و تأمل، لوکیشنی بی‌نظیر به شمار می‌آید.
جذابیت بام فقط در چشم‌انداز آن خلاصه نمی‌شود؛ بلکه این منطقه از نظر زمین‌شناسی نیز ارزش بالایی دارد. صخره‌های موجود در این ارتفاعات میلیون‌ها سال قدمت دارند و جنس سنگ‌ها در بخش‌های مختلف متفاوت است. سنگ‌های پایینی از نوع ماسه‌سنگ و مارن‌اند، درحالی‌که بخش بالایی، سنگ‌های آهکی با پوسته‌های صدفی دارد که به دلیل پیشینه‌ی آتش‌فشانی منطقه شکل گرفته‌اند.
این فلات حدود ۸ هکتار وسعت دارد و ارتفاع آن به ۱۳۷ متر از سطح دریا می‌رسد. زمین‌شناسان معتقدند بخشی از این ساختار، نتیجه‌ی عقب‌نشینی دریاست. همچنین اینجا یکی از قدیمی‌ترین مناطق مربوط به دوران پارینه‌سنگی در جزایر خلیج فارس محسوب می‌شود.
تاریخچه بام قشم
بام قشم نه‌فقط یک چشم‌انداز طبیعی، بلکه بخشی از تاریخ و هویت جزیره قشم است. این منطقه جزو ژئوسایت‌های شاخص ژئوپارک جهانی قشم به شمار می‌رود؛ پارکی زمین‌شناسی که نخستین و تنها ژئوپارک ثبت‌شده در یونسکو در خاورمیانه است و در سال ۲۰۰۶ به ثبت جهانی رسید.
در میان ۲۵ ژئوسایت معروف جزیره – از جمله دره ستارگان، جنگل حرا، جزایر ناز، تنگه چاهکوه و ساحل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها – بام قشم جایگاه ویژه‌ای دارد؛ چراکه نه‌تنها طبیعتی خاص دارد، بلکه قدیمی‌ترین استقرارگاه انسانی در خلیج‌فارس نیز محسوب می‌شود.
طبق نظر زمین‌شناسان، صخره‌های بام بیش از دو میلیون سال قدمت دارند. بافت لایه‌های سنگی، آثاری از وجود آب و فرسایش طبیعی در دوران‌های مختلف را نشان می‌دهد. اما آنچه بام جزیره را از نظر باستان‌شناسی ارزشمندتر می‌کند، کشف ابزارهای سنگی، بقایای سکونتگاه‌های انسان‌های اولیه و ظروف سفالی متعلق به پیش از اسلام است. این یافته‌ها بیانگر حضور نئاندرتال‌ها در دوران پارینه‌سنگی و استقرار جوامع انسانی تا دوران عصر آهن (حدود ۷۵۰ سال پیش از میلاد) هستند.
از جمله ابزارهایی که در این منطقه کشف شده‌اند می‌توان به ساطورهای سنگی، سوراخ‌کننده‌ها، تراشه‌های لوالوا و ابزارهای شکار و پوست‌کندن حیوانات اشاره کرد. محوطه‌هایی شبیه آغل، انبار یا اقامتگاه موقت، نیز در این محدوده دیده شده است.
نکته‌ی جالب دیگر، وجود آب‌انبار سنگی بام قشم است؛ نشانه‌ای روشن از استفاده دائمی انسان‌ها از این منطقه. همچنین آثاری از روستایی به نام «کلات کشتار» در اطراف این بام یافت شده که احتمالاً در دوره‌های تاریخی مسکونی بوده است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در دوران مهاجرت‌های اولیه‌ی انسان از آفریقا به آسیا – حدود ۲۰۰ هزار سال پیش – تنگه هرمز و جزیره قشم یکی از نقاط عبور کلیدی برای انسان‌های نخستین بوده است؛ و بام قشم، به دلیل موقعیت استراتژیک و منابع طبیعی، سکونت‌گاه آن‌ها به شمار می‌رفته است.
جاذبه‌های دیدنی بام قشم
در اطراف بام قشم، جاذبه‌هایی قرار دارند که هم از نظر تاریخی و هم از نظر چشم‌انداز، بسیار ارزشمند هستند. این مناطق کمتر شناخته‌شده‌اند، اما بازدید از آن‌ها می‌تواند سفر شما به بام جزیره را به تجربه‌ای عمیق‌تر و متفاوت‌تر تبدیل کند.
روستای کلات کشتار (کوه کلات کشتاران)
در ارتفاعات اطراف بام قشم، و در دل سکوت کوهستان، بقایای روستایی متروکه به نام کلات کشتار دیده می‌شود. این محل که گاهی با نام کوه کلات کشتاران هم شناخته می‌شود، یکی از نقاط اسرارآمیز جزیره است؛ جایی که تاریخ، طبیعت و رمز و راز در هم آمیخته‌اند.
روستای کلات کشتار قشم زمانی بر فراز این بلندی‌ها جریان زندگی داشته، اما امروز تنها دیوارهای فروریخته، اتاقک‌های خشتی، چاه‌ها و انبارهای قدیمی از آن باقی مانده است. باستان‌شناسان آثار یافت‌شده در این محل را متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی می‌دانند؛ نشانه‌هایی از حضور انسان در بازه‌های زمانی طولانی.
برخی منابع معتقدند این منطقه در گذشته محل استراحت و تأمین آذوقه برای مسیرهای عبور بوده؛ و برخی دیگر، مخصوصاً در روایت‌های محلی، از آن به‌عنوان پناهگاه مردم در دوران اشغال پرتغالی‌ها در خلیج فارس یاد می‌کنند. خانه‌های خشتی نیمه‌ویران و موقعیت استراتژیک این روستا، نشان از جمعیت نسبتاً زیاد و اهمیت امنیتی آن دارد.
گفته می‌شود که روستای کلات کشتار طی یک حادثه تاریخی ناگهانی از بین رفته است. هرچند دلیل دقیق آن مشخص نیست، اما این افسانه‌ی محلی هنوز در میان مردم جزیره نقل می‌شود و باعث شده این نقطه به یکی از رازآلودترین مکان‌های اطراف بام قشم تبدیل شود.
روستای طبل
در مسیر دسترسی به بام قشم، یکی از نخستین نقاطی که از کنار آن عبور می‌کنید، روستای طبل است؛ روستایی که تنها یک کیلومتر با کلات کشتار فاصله دارد و در تقسیمات کشوری سال ۱۳۹۸، به‌عنوان یکی از چهار شهر رسمی جزیره قشم شناخته شد.
اما طبل فقط یک روستای تازه‌توسعه‌یافته نیست؛ بلکه ریشه در تمدنی کهن و فرهنگی عمیق دارد. نام این روستا برگرفته از افسانه‌ای محلی است که می‌گوید: در زمان‌های گذشته، دو طایفه بزرگ درگیر جنگی سخت بودند. مردم این منطقه، برای پایان دادن به درگیری‌ها، با نواختن طبل پیام صلح را به گوش همه رساندند. این حرکت آن‌چنان در خاطره‌ها ماند که نام «طبل» برای همیشه بر این سرزمین نشست. امروزه روستای طبل، علاوه بر موقعیت جغرافیایی کلیدی‌اش در مسیر بام قشم و ژئوپارک جزیره، به‌خاطر همین پیشینه فرهنگی، برای بسیاری از گردشگران جذاب است.
آب‌انبار بام قشم
در نزدیکی روستای طبل و در امتداد مسیر بام قشم، سازه‌ای تاریخی قرار دارد که کمتر کسی درباره‌اش شنیده، اما نقشی حیاتی در گذشته جزیره ایفا کرده است: آب‌انبار بی‌بی.
این آب‌انبار قدیمی، بنابر روایت‌های محلی، به دستور صوغیه، همسر شیخ عبدالله حاکم منطقه در سال ۱۲۰۲ قمری ساخته شده است. هدف از ساخت آن، ذخیره‌سازی آب باران برای استفاده ساکنان اطراف بام قشم بوده؛ کاری حیاتی در اقلیم گرم و کم‌بارش جزیره.
آب‌انبار بی‌بی قشم با معماری سنتی و مهندسی هوشمندانه‌اش، به‌گونه‌ای طراحی شده که آب را برای مدت‌ها خنک، سالم و قابل‌نوشیدن نگه می‌دارد. امروزه نیز، این سازه هنوز توسط برخی اهالی بومی استفاده می‌شود و در میان گردشگرانی که به دنبال کشف میراث فرهنگی جزیره قشم هستند، به یک جاذبه‌ی پنهان تبدیل شده است.
بهترین زمان برای بازدید
با توجه به اقلیم گرم و مرطوب جزیره، بهترین زمان برای بازدید از بام قشم، فصل‌های خنک‌تر سال یعنی پاییز، زمستان و اوایل بهار است. در این بازه، دمای هوا معتدل‌تر است و وزش نسیم از سمت خلیج فارس، صعود به ارتفاعات را لذت‌بخش‌تر می‌کند.
در تابستان، به‌ویژه در میانه روز، گرما می‌تواند آزاردهنده باشد؛ بنابراین اگر در این فصل قصد بازدید دارید، بهتر است صبح زود یا هنگام شب راهی بام شوید.
یکی از تجربه‌های فراموش‌نشدنی در این منطقه، تماشای طلوع خورشید از بالای صخره‌های بام قشم است. اگر قبل از روشن‌شدن کامل هوا به بام برسید، صحنه‌ی طلوع در پس‌زمینه‌ی جزیره و آب‌های خلیج، منظره‌ای جادویی را پیش چشمتان می‌گذارد.
از طرفی، شب‌گردی در بام جزیره نیز طرفداران خاص خودش را دارد. سکوت مطلق، هوای خنک شبانه، آسمان پرستاره و فرصت برای عکاسی نجومی یا رصد ستارگان، این منطقه را به مقصدی بی‌نظیر برای دوستداران شب و طبیعت تبدیل کرده است.
نکات مهم و امکانات رفاهی بام قشم
اگر تصمیم دارید از بام قشم بازدید کنید، بهتر است پیش از حرکت با واقعیت‌های این منطقه آشنا باشید. مانند بسیاری از ژئوسایت‌های طبیعی جزیره قشم، این ارتفاعات فاقد امکانات رفاهی ثابت است. سرویس بهداشتی، فروشگاه، آب آشامیدنی یا ایستگاه امداد در محدوده‌ی بام وجود ندارد.
برای همین توصیه می‌شود همه‌ی وسایل ضروری، مانند آب کافی، تنقلات، ضدآفتاب، کلاه، و داروهای موردنیاز را از شهر قشم یا روستاهای اطراف مانند طبل یا سلخ تهیه کرده و همراه خود داشته باشید.
اگر قصد دارید شب را در بام بگذرانید، توجه داشته باشید که امکانات کمپینگ یا اقامت در این منطقه وجود ندارد. شب‌مانی فقط برای کویرنوردان، طبیعت‌گردان حرفه‌ای یا گروه‌های مجهز با راهنمای محلی توصیه می‌شود. در غیر این صورت، بهتر است بازدید خود را به ساعات خنک روز، مثل صبح زود یا عصر محدود کنید.
مسیر صعود به بام، هرچند مشخص و قابل عبور است، اما به‌دلیل کمبود سایه، آفتاب مستقیم و نبود آب در مسیر، نیاز به آمادگی جسمی و تجهیزات مناسب دارد. حتماً از کفش کوهنوردی سبک، کلاه آفتاب‌گیر، ضدآفتاب، و آب فراوان استفاده کنید تا هم از مناظر لذت ببرید و هم در امنیت کامل به مقصد برسید.
جاهای دیدنی نزدیک بام قشم
بازدید از بام قشم فرصتی عالی برای کشف دیگر جاذبه‌های طبیعی غرب جزیره است. در نزدیکی این ژئوسایت، مجموعه‌ای از پدیده‌های زمین‌شناسی و بکرترین چشم‌اندازهای قشم قرار گرفته‌اند که هرکدام تجربه‌ای منحصربهفرد را به همراه دارند. در ادامه با مهم‌ترین جاهای دیدنی اطراف این جاذبه آشنا می‌شوید:
دره مجسمه‌ها (دره تندیس‌ها)
در فاصله‌ای کوتاه از بام قشم، یکی از عجیب‌ترین و چشم‌نوازترین پدیده‌های طبیعی جزیره قرار دارد: دره تندیس های قشم یا همان دره مجسمه‌ها. این مکان به‌خاطر صخره‌های فرسایش‌یافته و اشکال سنگی منحصر‌به‌فردش، گویی که دست طبیعت قرن‌ها آن‌ها را با ظرافت حجاری کرده، به این نام شناخته می‌شود.
ترکیب بازدید از بام و دره تندیس‌ها یک تجربه فوق‌العاده برای علاقه‌مندان به طبیعت، ژئوتوریسم و عکاسی حرفه‌ای به شمار می‌آید. نورهای مایل صبح یا عصر، سایه‌روشن‌هایی بی‌نظیر روی سطح سنگ‌ها ایجاد می‌کند که برای ثبت تصاویر خیره‌کننده ایده‌آل است.
دره ستارگان
در نزدیکی بام قشم، یکی از معروف‌ترین و پرطرفدارترین ژئوسایت‌های جزیره قشم قرار دارد: دره ستارگان قشم. محلی‌ها باور دارند این دره در اثر سقوط ستاره‌ها پدید آمده، و همین روایت باعث شده فضای این مکان برای بسیاری از بازدیدکنندگان حال‌وهوایی اسطوره‌ای و رازآلود داشته باشد.
اما واقعیت علمی این است که دره ستارگان قشم حاصل هزاران سال فرسایش باد و آب بر روی سنگ‌های نرم جزیره است. شکل‌گیری ساختارهای مخروطی، تونل‌ها، طاق‌های سنگی و برجستگی‌های عجیب، منظره‌ای خارق‌العاده ایجاد کرده که آن را به مقصدی محبوب برای عکاسی، گردشگری طبیعی و ژئوتوریسم تبدیل کرده است.
جنگل حرا
در جنوب‌غربی مسیر منتهی به بام قشم، یکی از پدیده‌های شگفت‌انگیز طبیعی جزیره قرار دارد: جنگل حرا قشم. این جنگل‌های همیشه‌سبز، بخشی از اکوسیستم منحصربهفرد قشم هستند که در اثر جزر و مد دریا گاه نمایان و گاه ناپدید می‌شوند؛ گویی که طبیعت در حال نقاشی متحرک است.
ترکیب بازدید از بام قشم با حرکت به سمت جنگل‌های حرا، تجربه‌ای خاص و متضاد را برای گردشگران رقم می‌زند؛ از دل ارتفاعات خشک و سنگی، به دل طبیعتی مرطوب، سبز و شناور. اگر زمان حضور شما با مد کامل دریا هم‌زمان باشد، منظره‌ی درختان حرا که تا نیمه در آب غوطه‌ورند، تصویری منحصربهفرد برای عکاسی و تماشاست.
تنگه چاکاویر
اگر در کنار بام قشم به‌دنبال مکانی آرام، کمترشناخته‌شده و خلوت‌تر هستید، تنگه چاکاویر انتخابی عالی برای شماست. این تنگه در نزدیکی بام قرار دارد و با دیواره‌های سنگی خاص، پیچ‌وخم‌های باریک و مسیرهای پیاده‌روی کوتاه، حال‌وهوایی رازآلود و متفاوت دارد. تنگه چاکاویر قشم هنوز در میان بسیاری از گردشگران ناشناخته مانده، اما برای علاقه‌مندان به عکاسی طبیعت، پیاده‌روی سبک و کشف لوکیشن‌های بکر، یکی از نقاط فوق‌العاده‌ی جزیره است. نورهای مایل صبحگاهی که از لابه‌لای دیواره‌ها عبور می‌کنند، صحنه‌هایی تماشایی و منحصربهفرد خلق می‌کنند.
اقامتگاه‌های نزدیک بام قشم
اقامتگاه‌های مختلفی در نزدیکی این جاذبه وجود دارند و شما می‌توانید به راحتی اقدام به رزرو هتل قشم نمایید. این اقامتگاه‌ها شامل:
اقامتگاه بوم‌گردی فردیس قشم: حدود ۲۰ دقیقه با خودرو
اقامتگاه بوم‌گردی نخل ناخدا (روستای طبل) :۱۰ دقیقه با خودرو + ۱۰ دقیقه پیاده‌روی
اقامتگاه بوم‌گردی مانگرو (نزدیکی جنگل حرا) : حدود ۲۵ دقیقه با خودرو
اقامتگاه بوم‌گردی قبیله سرخ آبی (روستای سهیلی): حدود ۲۵ تا ۳۰ دقیقه با خودرو
اقامتگاه بوم‌گردی کاکا (روستای دهخدا) :حدود ۳۰ دقیقه با خودرو
اقامتگاه بوم‌گردی ناخدا امینی طبل : ۱۰ دقیقه با خودرو + ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پیاده‌روی
حرف آخر؛ بام قشم
بام قشم فقط یک نقطه بلند در جزیره نیست؛ جایی‌ست برای تماشای سکوت طبیعت، لمس لایه‌های زمین، و یافتن چشم‌اندازی که در هیچ‌جای دیگر دیده نمی‌شود. چه در طلوع آفتاب بروید، چه شب را برای ستاره‌نگری انتخاب کنید، این ارتفاعات چیزی بیش از منظره به شما می‌دهند: تجربه‌ای ناب از ژئوتوریسم در ایران.
اگر به‌دنبال مقصدی متفاوت برای سفر بعدی‌تان هستید، تماشای بام را از دست ندهید. همین حالا برای برنامه‌ریزی سفرتان، از پیشنهادهای ویژه ما برای تور قشم دیدن کنید یا با خرید یک بلیط هواپیما قشم، قدم به جزیره‌ای از عجایب طبیعی بگذارید.
سوالات متداول
خیر، بازدید از این جاذبه رایگان است و نیازی به خرید بلیط یا پرداخت ورودی ندارد؛ مگر اینکه با تور همراه باشید که ممکن است هزینه‌ای دریافت شود.
اگرچه مسیر صعود سخت نیست، اما وجود شیب، سنگ‌ریزه و نبود سایه یا آب، بازدید را برای سالمندان و کودکان سخت می‌کند. توصیه می‌شود با احتیاط و تجهیزات لازم بازدید انجام شود.
