تخت جمشید شیراز؛ بقایای دیدنی تاریخ هخامنشی

حتی اگر تخت جمشید را از نزدیک ندیده باشید حداقل آوازه جهانی‌اش را شنیده‌اید یا تصویرش را درکتاب‌های مدرسه و یا حین جستجوی گوگل دیده‌اید. در این مقاله با هم به تخت جمشید شیراز سفر می‌کنیم. اگر به سفرهای تاریخی علاقه دارید این مقاله را از دست ندهید. آماده‌اید؟

شاید بگویید سفر واقعی چیز دیگری است. خب پس همین حالا دست به کار شوید و تور شیراز را با سه کلیک رزرو کنید. 

مجموعه تاریخی پارسه دقیقا کجاست؟

مجموعه تاریخی تخت جمشید یا پارسه در 57 کیلومتری شهر شیراز در نزدیکی مرودشت قرار گرفته است. راه دسترسی به تخت جمشید شیراز از بزرگراه مرودشت – سعادت‌شهر می‌گذرد. اگر با خودرو شخصی به شیراز سفر کرده‌اید که همین مسیر را در پیش بگیرید. در ضمن با تاکسی دربستی، مینی‌بوس‌های شیراز و تورهای مجموعه پارسه هم می‌توانید خودتان را به مجموعه تخت جمشید شیراز برسانید. مینی بوس‌ها و تاکسی‌های بین شهری را در ترمینال شهید کاراندیش شیراز پیدا خواهید کرد.

تخت جمشید یا پرسپولیس؟ کدام نام؟

نام تخت جمشید در ایران باستان پارسه بود. پارسه به معنای شهر پارسیان. نام پرسپولیس هم توسط یونانیان بر پارسه نهاده شد. در یونان باستان پرسپولیس به معنای پارسه شهر است. در زمان ساسانیان هم به تخت جمشید صد ستون می‌گفتند. عبارت صد ستون در سنگ نبشته شاپور ساسانی نیز آمده است. 

اما تخت جمشید یعنی چه؟ این نام به قصر شاهی جمشید اشاره دارد. در شاهنامه فردوسی درباره شاه جمشید آمده ‌است: 

جمشید پادشاهی عادل و زیبارو بود که نوروز را برپا داشت و هفتصد سال بر ایران پادشاهی کرد. اورنگ یا تخت شاهی او چنان بزرگ بود که دیوان به دوش می‌کشیدند. 

شاید به همین خاطر این مجموعه بزرگ را تخت جمشید می‌خوانند.

بخش‌های مختلف تخت جمشید

بنای عظیم پارسه دارای بخش‌های مختلفی است که هر یک چیزهای زیادی برای آموختن به ما دارد. در بخش بعدی با بخش‌های مختلف مجموعه پارسه از پلکان ورودی مجموعه تا دروازه ملل، تالار تخت یا کاخ صد ستون، کاخ بار یا آپادانا و کاخ اختصاصی داریوش آشنا می‌شویم.

ورودی درگاه شاهانه

مسیر رسیدن به سکوی بزرگ از دو پلکان قرینه می‌گذرد که در دو طرف سکو واقع شده است. ویژگی جالب این پلکان پهن بودن پله‌ها و کوتاه بودن ارتفاع آن‌ها است. باوری عامه وجود دارد که به اشتباه می‌گوید علت کم بودن ارتفاع پله‌ها امکان تردد به سکوی بارگاه شاهی با اسب بوده است. اما باید در نظر داشت که چنین چیزی ممکن نیست چرا که تردد به کاخ شاهی با اسب نشانه بی‌احترامی بوده است. بنابراین تنها دلیل می‌تواند راحتی تردد به هنگام گفت‌وگو و بالا رفتن از پلکان به صورت جمعی و گروهی باشد. 

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که در زمان برگزاری جشن‌های ملی، رجل ایرانی از طریق پلکان سمت راست و نجبای قبایل دیگر از پلکان سمت چپ بالا می‌رفتند. پله‌ها معماری عجیبی دارند. سنگ‌هایی چنان پهن و بزرگ بدون هیچ ملاطی و تنها با بست‌های مستطیلی مخصوص به هم پیوند خورده‌اند و در کنار هم برای سال‌های طولانی قرار گرفته‌اند.

کاخ دروازه ملل

در امتداد پلکان کاخی قرار گرفته است که به نام دروازه ملل یا دروازه خشایارشا مشهور است. وقتی صحبت از دروازه ملل می‌شود تصور بر این است که با دروازه ورودی شهر روبرو هستیم اما دروازه ملل یک کاخ کوچک برای ورود نمایندگان اقوام مختلف بوده است. در واقع می‌توان گفت این کاخ در نوع خودش یک اتاق انتظار برای نجبای پارسی و غیر پارسی بود.

کاخ دروازه ملل از مجموعه تخت جمشید شیراز دارای چند تالار، درگاه و چهار ستون بسیار بزرگ است. بر دیوارهای بارگاه چند سنگ نبشته وجود دارد که معنی آن‌ها چنین است: هرچه به دیده زیباست، به خواست اورمزد انجام پذیرفته‌است. این کاخ دو خروجی دارد که یکی به کاخ آپادانا و دیگری به کاخ صد ستون راه داشته است. 

کاخ صد ستون؛ دومین کاخ از نظر وسعت

این کاخ نامش را از ستون‌های تالار اصلی گرفته است. در تالار مرکزی کاخ صد ستون از مجموعه تخت جمشید ده ردیف ده تایی ستون تعبیه شده است تا سقف را نگه دارد. کتیبه‌های پیدا شده در نزدیکی تالار صد ستون نشان می‌دهد که ساخت این کاخ حدود 20 سال طول کشیده است. کاخ صد ستون حدود 4300 متر مربع وسعت دارد و بعد از آپادانا بزرگ‌ترین کاخ مجموعه پارسه شیراز از حیث وسعت است. باستان شناسان می‌گویند کاخ صد ستون برای پذیرایی و ملاقات با نجبای پارسی طراحی شده بود.

کاخ آپادانا؛ زیباترین و عالی‌ترین کاخ هخامنشی

اریک اشمیت حفار تخت‌جمشید درباره کاخ آپادانا می‌گوید: آپادانا عالی‌ترین، باشکوه‌ترین و وسیع‌ترین ساختمان‌های تخت‌جمشید است. کاخ آپادانا را با نام کاخ بار داریوش نیز می‌شناسند. شروع ساخت کاخ آپادانا در زمان داریوش بود و اتمام ساخت آن در دوره خشایارشاه بوده است. هدف از ساخت این کاخ در مجموعه پارسه طراحی محلی برای برگزاری جشن‌ها و پذیرایی از مهمانان غیر پارسی بود. کاخ آپادانا توسط پلکان مخصوصی به کاخ تچرا یا کاخ آینه راه دارد.

کاخ آینه یا تچر؛ کاخ اختصاصی داریوش

شاید فکر کنید که نام تالار آینه به دلیل آینه‌کاری‌های این تالار انتخاب شده است. خب باید بگوییم که در اشتباه هستید. در کاخ تچر یا کاخ اختصاصی داریوش هیچ آینه کاری‌ای دیده نمی‌شود بلکه سنگ‌های کاخ آنقدر زیبا تراش داده شده‌اند که عکس‌ بیننده در آن می‌افتاده است. بنابراین این کاخ را تالار آینه نام نهادند.

 ستون‌های کاخ تچر احتمالاً از چوب بوده، ولی هیچ اثری از آن‌ها نمانده است. کف اتاق‌ها را نیز با فرش قرمز رنگ ویژه دوره داریوش پوشانده بودند که اثر آن در اتاق‌های شمالی دیده شده است.

تچر در زبان فارسی به معنای خانه زمستانی است اما هنوز مدرکی دال بر اینکه کاخ تچر محل اقامت زمستانی داریوش بوده به دست باستان شناسان نرسیده است.

هتل‌های نزدیک تخت جمشید شیراز

در نزدیکی مجموعه پارسه شیراز اقامتگاه و یا هتلی وجود ندارد. می‌توانید در شیراز بزرگ اقامت کنید و بعد به تخت جمشید بروید.

بهترین هتل‌های شیراز را بیشتر بشناسید.

قیمت بلیط ورودی و ساعت بازدید 

مجموعه پارسه شیراز هر روز از ساعت 8 صبح تا 17 میزبان گردشگران علاقه‌مند به تاریخ باستان ایران است. همچنین قیمت بلیط ورودی مجموعه تخت جمشید برای گردشگران ایرانی هر نفر 5000 تومان است. 

سفر به تخت جمشید شیراز در بهار 1402

بهار در شیراز صفای خاصی دارد بنابراین اگر قصد دارید در بهار 1402 به شیراز بروید و مجموعه تاریخی تخت جمشید شیراز را ببینید یادتان باشد که ساعت بازدید در ماه رمضان از 10 صبح تا 21 است.