مسجد جامع کردستان؛ از معماری تا جاهای دیدنی نزدیک
فهرست مطالب
کردستان یکی از استان‌های کردنشین غربی کشور به شمار می‌آید. این شهر با تنوع بی‌نظیری از طبیعت، تاریخ و فرهنگ یکی از مهمترین مقاصد گردشگری ایران به شمار می‌آید. کردستان سرشار است از عناصری که هر گردشگری را جذب می‌کند؛ جاذبه‌های فرهنگی مثل زبان، موسیقی، رقص، جشن‌ها و صنایع‌دستی متنوع و زیبا به همین علت به کردستان دیار فرهنگ و هنر می‌گویند. ازجمله مکان‌های دیدنی این استان، مسجد جامع کردستان است؛ مسجدی تاریخی و بسیار زیبا که قدمت و تاریخچه درخور توجهی دارد. این مسجد که مسجد دار الاحسان سنندج هم نام دارد به‌دلیل دارابودن معماری زیبا و تزئینات چشم‌نواز، هرساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. اگر شما هم قصد بازدید از این مسجد زیبا را دارید در این مقاله همراه ما باشید.
رزرو تور ارزان فقط با سه کلیک خوبه
معرفی مسجد جامع کردستان
از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آثار تاریخی کردستان، مسجد جامع این شهر است که در بین مردم به مسجد دار الاحسان سنندج هم شناخته می‌شود. در گذشته این مسجد به نام‌های سینه دژ و سنه دژ شناخته می‌شد و امروزه به مسجد جامع سنندج معروف است .این مسجد یکی از مهمترین مساجد شهر سنندج و ازجمله مهمترین مساجد اهل سنت در ایران است که به‌عنوان قلب مذهبی سنندج شهرت دارد. مسجد دارالاحسان در گذشته از مهمترین دارالعلم‌های دینی به شمار می‌آمده که بسیاری از علما در آنجا به کسب علم‌های مختلف پرداخته‌اند. درحال‌حاضر هم مسجدی تاریخی محسوب می‌شود که نماز جماعت در آن بر پاست. جالب است بدانید، مقبره تعدادی از افراد مشهور و خیّر در این مسجد قرار دارد که حاج فخرالدین یمین مردوخی، برادر ناصر یمین مردوخی کردستانی و خواهرزاده میرزاده عشقی یکی از آن‌هاست.
تاریخچه مسجد دار الاحسان
باتوجه‌به شواهد و گفته‌های تاریخی در سال‌هایی که حکومت مرکزی ایران به‌دلیل ضعف و ناتوانی، بر اوضاع کردستان مسلط نبود؛ خانه پاشا، از حاکمان تحت سلطه دولت عثمانی، از کرکوک به کردستان آمد. خانه پاشا بعد از مستقرشدن در کردستان، علی قلی خان، حاکم وقت آن زمان، را مجبور کرد تا به اصفهان برود. خانه پاشا مدتی که در کردستان حاکم بود، عماراتی ازجمله مسجد، مدرسه، دو مناره بلند و سازه‌های دیگری را در سنندج ساخت. پس از اتمام حکومتش این بناها به دست والیان پادشاهان صفوی در کردستان ویران شد و از بین رفت.
امان‌الله خان هم دو مناره بلند بازمانده از مسجد دوران صفویه را خراب کرد و ازاین‌رو ساختمان مناره‌ها به‌طور کامل از بین رفت. بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد در سال ۱۲۲۸ هجری در دوران فتحعلی‌شاه قاجار و به دستور امان‌الله خان اردلان، از والیان بزرگ کردستان مسجد جامع کردستان بر پایه همان مسجد عهد صفویه ساخته شده است. تمامی هزینه‌های مربوط به تعمیرات و نگهداری مسجد و مدرسه، هزینه تحصیلی طلبه‌ها و دستمزد مدرسان مسجد دار الاحسان سنندج به دستور امان‌الله خان اردلان با استفاده از درآمد باغ‌های روستای خلیچیان که در شمال سنندج قرار دارد، تامین و پرداخت می‌شد.
مسجد جامع سنندج در طول تاریخ دستخوش تغییرات و مرمت‌های زیادی شده است. در دوره پهلوی اول، ایوان غربی و شرقی مسجد به آن اضافه شد و در دوره پهلوی دوم نیز تعمیرات اساسی در مسجد انجام گرفت. به تازگی‌ها به ثبت تاریخی رسیده است. جالب است بدانید که امان‌اللّه خان شاعری را از اصفهان دعوت کرد تا در وصف بنای مسجد دار الاحسان سنندج شعر بسراید.
معماری مسجد جامع کردستان
مسجد جامع سنندج ازجمله مساجد شاخص با معماری قاجاری در ایران است. این مسجد در مرکز شهر و در مکان بلندتری در مقایسه با دیگر بافت‌های شهر قرار گرفته است و تقریبا در هر نقطه‌ای از شهر که بایستید گلدسته‌های مسجد جامع را می‌ببینید. این بنا از مصالحی مانند لاشه، لوکه، باربر و کلنگی ساخته شده که از آن‌ها در پی، کف و ستون‌ها استفاده شده. همچنین از آجر لعابدار، بدون لعاب، سنگ، کاشی لعابدار و چوب در تزیینات مسجد بهره برده‌اند.
رزرو هتل 5ستاره با سه کلیک خوبه
فضای بیرونی
مسجد دار الاحسان سنندج، دو صحن شمالی و جنوبی دارد که صحن شمالی بزرگ‌تر و زیباتر است. در حیاط این مسجد حوض بزرگ مستطیل‌شکل و زیبایی با 7 تخته سنگ ساخته شده است. این حوض روی تخته سنگی با ابعاد تقریبی ۱۲ در ۶ متر قرار دارد. آب حوض مسجد از قنات سرنوی در 5کیلومتری سنندج، سرچشمه می گیرد. مسجد جامع کردستان دارای دو ایوان شرقی و غربی است که ایوان شرقی بزرگ‌تر و مرتفع‌تر است. مسجد دارای دو مناره بلند و رفیع است که در گوشه‌های شمال غربی و جنوب شرقی مسجد قرار دارند. مناره‌ها از آجر ساخته شدهاند و تزئینات کاشی‌کاری زیبایی روی آن‌ها دیده می‌شود.
گنبد و شبستان
گنبدخانه مسجد در ضلع جنوبی صحن شمالی واقع شده که دارای گنبدی بزرگ و مرتفع پوشیده با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ است. شبستان مسجد دار الاحسان سنندج در زیر گنبدخانه قرار گرفته که ۲۴ ستون سنگی مارپیچ در چهار ردیف ۶تایی دارد. ردیف این ستون‌ها در سمت محراب واقع شده و به‌طور کلی 5 دهانه با عرض‌هایی یکسان را به‌وجود آورده است. نور فضای شبستان هم با استفاده از 7 پنجره تامین می‌شود که همگی در دیوار غربی شبستان جای گرفته است. این پنجره‌ها از جنس چوب تزیینی و به‌صورت فخر و مدین در حجره‌ها اجرا شده که توجه هر گردشگر و بازدیدکننده را به خود جلب می‌کند.
12 حجره در اطراف صحن‌ها قرار گرفته‌اند که 5 حجره در ضلع شمالی، 4 حجره در ضلع شرقی و 3 حجره در ضلع جنوبی صحن قرار گرفته که محل سکونت طلاب علوم دینی بوده‌اند. در کنار معماری جالب و خاص این بنا؛ مسجد جامع سنندج ازجمله مساجد تزئین‌شده ایران به شمار می‌رود.
کاشی‌کاری‌ها
این مسجد با کاشی‌کاری، نقاشی، گچبری و آینه‌کاری تزئین شده که در بین آثار تاریخی سنندج بی‌مانند است. کاشی‌کاری از مهمترین تزئینات مسجد جامع کردستان محسوب می‌شود. در این مسجد از انواع کاشی‌های معرق، هفت‌رنگ و آجر لعابدار استفاده شده است. نقوش کاشی‌کاری شامل آیات قرآنی، احادیث، اشعار، گل و بوته، اسلیمی وترنج و نیم‌ترنج است. خطوط ثلث و نستعلیق را هم که با رنگ سفید به روی کاشی‌ها نوشته شده می‌توان ازجمله عناصر تزئینی مهم بنا دانست. بیشتر آجرهای لعابدار مسجد با سه رنگ مشکی، آبی تیره و فیروزه‌ای دیده می‌شوند. تقریبا در نمای هیچ بنا و سازه دیگری به‌اندازه مسجد دار الاحسان سنندج این‌قدر از تزیینات کاشی و آجر دیده نمی‌شود.
تزئینات
علاوه‌بر کاشی‌کاری در برخی از بخش‌های مسجد، از نقاشی روی گچ برای تزئینات استفاده شده است. این نقاشی‌ها نقوش گل و بوته، پرندگان و فرشتگان را شامل می‌شود. از دیگر تزئینات مسجد جامع سنندج گچبری است. گچبری‌ها در محراب، منبر و سر در ایوان‌ها به کار رفته است. در بخش‌هایی از مسجد، از آینه‌کاری برای تزئینات استفاده شده است. آینه‌کاری‌ها در محراب، منبر و لچکی‌ها دیده می‌شود. در معماری این مسجد ترکیب صحیح فضاها، رعایت تناسب بین حجم‌ها و قرینه‌سازی از ابعاد شایان توجه است.
در این مسجد تقریبا همه تزئینات قرینه است. معابر و خیابان‌هایی که در چهار دور مسجد جامع سنندج ایجاد شدهاند، دسترسی به مسجد را از همه طرف سهل و آسان می‌‌کنند. نوع ساخت و معماری مسجد دار الاحسان سنندج، کاربری چندجانبه‌ای را به مسجد داده، مسجد جامع سنندج علاوه‌بر اینکه محل عبادت مسلمانان است، کاربری‌های مثل محلی برای برگزاری نماز جمعه و جماعت، کلاس‌های درس حوزه علمیه، کتابخانه و مرکز فرهنگی هم دارد. معابر و خیابان‌هایی که در چهار دور مسجد جامع سنندج ایجاد شدهاند، دسترسی به مسجد را از همه طرف سهل و آسان می‌‌کنند.
مسجد جامع کردستان کجاست؟
مسجد جامع کردستان در مرکز و بافت قدیمی شهر و در ضلع شمالی خیابان امام خمینی قرار دارد. با استفاده از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی می‌توانید به این مسجد بروید. پایانه اتوبوس‌رانی ناصر خسرو در فاصله کمتر از یک کیلومتری مسجد قرار دارد. در فواصل حدود یک کیلومتری مسجد دار الاحسان سنندج پارکینگ‌های عمومی قرار دارند که می‌توانید برای پارک خودروی شخصی‌تان از امکانات آن استفاده کنید. علاوه‌بر ساعت‌های برگزاری نماز، درهای این مسجد همیشه باز و بازدید از آن رایگان است.
جاهای دیدنی نزدیک به مسجد جامع کردستان
ازآنجایی‌که جاهای دیدنی سنندج تعداد بسیاری دارد و مسجد جامع کردستان هم در مرکز شهر قرار گرفته است شما هم‌زمان با بازدید از اینجا می‌توانید به جاهای دیدنی نزدیک این مسجد هم بروید. در ادامه چند جای دیدنی نزدیک به مسجد دارالاحسان را به شما معرفی کرده‌ایم.
حمام شیشه سنندج
در شهر سنندج حمام زیبا و خاصی وجود دارد که حمام شیشه‌ای نامیده می‌شود. حمام شیشه سنندج در بین دیگر حمام‌‌های تاریخی، معماری خاص و ویژه‌ای دارد. شاید شما هم در برخورد با نام این بنا در ابتدا فکر کنید این حمام از شیشه ساخته شده است؛ ولی اینطور نیست. در واقع جنس این حمام از شیشه نیست؛ ولی به‌دلیل وجود شیشه‌های رنگی در سقف رختکن و گرمخانه به این نام معروف شده است. حمام شیشه سنندج، تنها حمام شیشه‌ای ایران به شمار می‌آید. نظرات درباره تاریخچه این بنا متفاوت است؛ ولی بیشتر کارشناسان بر این نظرند که این حمام تاریخی و دیدنی در زمان صفویه بنا شده. حمام شیشه‌ای یکی از جاهای نزدیک به مسجد دار الاحسان سنندج است که می توانید از آن دیدن کنید.
پل آبیدر
پل آبیدر در پارک جنگلی آبیدر قرار دارد که به زبان محلی ئاویه‌ر نامیده می‌شود. این پارک جنگلی در غرب شهر سنندج و در میان کوه‌های آبیدر در رشته‌کوه زاگرس واقع شده است. کوه و پارک جنگلی آبیدر نمادی از شهر سنندج محسوب می‌شود. پل معلق آبیدر به طول ۳۲۰ متر و عرض۱٫۲ متر و از پایین دره آبیدر ۸۸ متر ارتفاع دارد. ابتدای این پل در پارک مشاهیر و انتهای آن در پارک امیریه قرار گرفته.
شما در کوه‌های آبیدر علاوه‌بر پارک جنگلی و پل معلق از جاذبه‌های گردشگری مختلفی نظیر پارک امیریه، پارک امانیه، پارک کودک، پارک مشاهیر، سینمای روباز، چشمه کانی شفا، باغ کانی ماماتکه، کوچک قرآن، قدمگاه خضر زنده (خیرزنه)، تفرجگاه هفت آسیاب، پارک بان شلانه، جنگل گویزه کویر و مجسمه یادبود هم دیدن کنید. آلاچیق‌هایی در این باغ‌ها و در کنار این چشمه‌ها برای استراحت گردشگران در نظرگرفته شده. اگر می‌خواهید چشم‌انداز زیبایی از شهر سنندج را تماشا کنید حتما برای رفتن به پل معلق آبیدر برنامه‌ریزی کنید. بعد از بازدید از مسجد جامع سنندج می‌توانید برای رفتن به مجموعه آبیدر برنامه‌ریزی کنید.
موزه سنندج
اگر به تاریخ علاقه‌مندید از موزه سنندج که در عمارت سالار سعید قرارگرفته دیدن کنید. موزه ای زیبا و غنی که یکی از مهمترین موزه‌های ایران است. این موزه در سال 1354 در بخش بیرونی عمارت سالار سعید افتتاح شد. موزه سنندج، چهار بخش پیش از تاریخ، تاریخی، دوران اسلامی و بخش نمایش موقت دارد. قبلا یک بخش مردم‌شناسی هم داشته که این بخش بعد از افتتاح خانه کرد به آنجا منتقل شده است. این موزه در شما در این موزه آثار تاریخی به‌جامانده از دوره ماقبل اسلام تا دوران قاجار را خواهید دید. این موزه ارزشمند از جاهای نزدیک به مسجد جامع کردستان است.
خانه حبیبی
یکی دیگر از جاهای نزدیک به مسجد دار الاحسان سنندج، خانه حبیبی نام دارد. خانه‌ای تاریخی و زیبا که در دوره قاجار به دستور ملالطف‌الله شیخ الاسلام، یکی از علمای برجسته اهل سنت، ساخته شده است. بعد از فوت ملالطف‌الله، نوادگانش ساختمان را به دو قسمت تقسیم و به دو نفر فروختند بعد از آن نام مالکان جدید بر هر قسمت از خانه گذاشته شد. قسمتی از خانه را که خانواده حبیبی خریده بودند، خانه حبیبی می‌نامند. خانه‌ای با حیاطی بزرگ و پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگی؛ این خانه تا سال‌ها مصرف شخصی داشت؛ ولی بعد از سال 1370 به اداره میراث فرهنگی واگذار شد. اکنون هم کاربری اداری دارد.
پل تاریخی قشلاق
یکی دیگر از جاهای دیدنی کردستان پل تاریخی قشلاق است به این پل، سی‌وسه پل کردستان می‌گویند. پل قشلاق که در سال ۱۰15 هجری شمسی به سفارش شاه صفی ساخته شده است. این پل با اینکه سال‌ها در معرض باد و باران و آب قرار گرفته؛ ولی همچنان سالم و پابرجا باقی‌مانده است. پل قشلاق در شرق شهر سنندج و روی رودخانه قشلاق قرار دارد. بعد از بازدید از مسجد جامع کردستان می‌توانید از این پل دیدن کنید.
کلام آخر سه کلیک درباره مسجد جامع کردستان
سفر به سنندج یکی از سفرهای جذاب و خاطره‌انگیزتان خواهد بود. در کنار بازدید از جاهای دیدنی دیگر از مسجد جامع کردستان که بسیار ارزشمند و زیباست دیدن کنید. اگر از این مسجد بازدید کردید تجربه‌تان را با ما به اشتراک بگذارید.
فرصت رزرو بلیط هواپیما از سه کلیک را از دست ندید
نظرات کاربران