موزه زمان؛ گنجینه ساعت‌های تاریخی!

موزه تماشاگه زمان از عجیب‌ترین موزه‌های تهران است. موزه‌ای که باید قبل از رفتن آن را بشناسید. در این مقاله قرار است شما را با این موزه خاص آشنا کنیم. ساختمان موزه زمان متعلق به یک تاجر فرش بود که علاقه زیادی به هنر ایرانی داشت. از همین رو دستور داد کل خانه را از سقف تا دیوارها را با طرح قالی‌های ایرانی گچ‌بری و یا قاشی کنند. حالا موزه زمان هم به‌خاطر ساعت‌های تاریخی و هم برای هنر بی‌مانند استادکاران که بر سقف و دیوارها باقی مانده است جزء دیدنی‌ترین موزه‌های تهران است. 

رزرو بلیط هواپیما تهران با سه کلیک!

تاریخچه عمارت زمان

ساختمان موزه زمان 80 سال سن دارد اما آن‌چنان زیبا و دیدنی است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. نمای بیرونی عمارت با دیوارهای آبی و گچ‌بری‌های ظریف هنر معماران را به رخ می‌کشد. باغ حدود 5000 متر مربع مساحت دارد و عمارت 700 متری آن حالا به موزه تبدیل شده است. این باغ و عمارت آن صاحبان زیادی داشته است. اولین صاحب این عمارت معیرالممالک داماد ناصرالدین‌شاه بود. در آن زمان باغ و عمارت بخشی از باغ فردوس بود. 

بعد از مرگ معیرالممالک باغ و عمارت آن به پسر او رسید. در این دوره درختان باغ قطع شد تا در کوره تهران به کار گرفته شود بنابراین از زیبایی باغ کاسته شد. عمارت به دست وارثان معیرالممالک بود تا عبدالله‌خان منصور آن را خرید. در نهایت این باغ و عمارت آن به حدی تخریب شده بود که آخرین صاحب یعنی حسین خداد آن را مرمت کرد و یک طبقه به عمارت افزود. 

در این بازسازی بر هنر گچ‌بری الهام گرفته از طرح قالی اصفهان توجه ویژه‌ای شد چراکه حسین خداداد تاجر فرش بود و به طرح فرش ایرانی علاقه زیادی داشت. گچ‌بری‌ کل عمارت 12 سال طول کشید به طوری که دقت و ظرافت گچ‌بری‌ها هنوز زبانزد است. البته گفتنی است که آقای رخداد تنها یک سال در عمارت زندگی کرد و پیش از انقلاب به آمریکا مهاجرت کرد. در پایان در سال 1378 این عمارت به موزه زمان یا تماشاگه زمان تغییر کرد. 

بخش‌های مختلف موزه زمان

موزه زمان در دو بخش داخل عمارت و محوطه دایر شده است. در این بخش هر آن چیزی که باید قبل از رفتن به موزه تماشاگه زمان بدانید را بررسی می‌کنیم. 

حیاط موزه 

در حیاط موزه زمان چندین اثر تاریخی نگهداری می‌شود که همه ساعت است. از اولین و ساده‌ترین نوع ساعت تا آن‌هایی که تا همین صدسال پیش از آن‌ها استفاده می‌شد. 

ساعت آبی و ساعت آفتابی

ساعت آبی یک ظرف درجه‌بندی شده است که آن را از آب پر می‌کردند. سپس آب از سوراخی از ته ظرف به‌صورت قطره‌ای خارج می‌شد. از مقدار آب باقی مانده می‌شد حدس زد که چند ساعت از شبانه‌روز باقی ‌مانده است. اما ساعت آفتابی یکی از آشناترین ساعت‌های این مجموعه است. این ساعت بسیار قدیمی و بسیار ساده است. سایه چوب ظریفی که بر اثر تغییر زاویه خورشید به وجود می‌آید و زمان را مشخص می‌کند نحوه کارکرد ای ساعت را توضیح می‌دهد.

ساعت روغنی نقش چراغ روشنایی را هم ایفا می‌کرد

ساعت روغنی از دیگر ساعت‌های موزه زمان است که در مخزن آن به جای آب از روغن استفاده می‌شود. جالب است بدانید که این ساعت در طی شب نیز نقش چراغ را داشت. ساعت آبی مکانیکی اما از سایر ساعت‌ها جوان‌تر است. در ساخت این ساعت از دو مخزن آب و یک چرخ‌دنده استفاده می‌شد. در مخزن پایینی یک تکه چوب پنبه قرار داشت که با بالا آمدن سطح آب در مخزن به سمت بالا شناور می‌شد و چرخ دنده و در نهایت عقربه را تکان می‌داد. 

ساعت طنابی یا ساعت شمعی، کدام؟ 

ساعت طنابی اما یکی از خلاقانه‌ترین ساعت‌های مجموعه موزه زمان است. این ساعت ساده با یک طناب و چند گره و سوخت اشتعال‌زا ساخته می‌شد. فواصل بین گره‌ها مساوی بود و با سوختن هر گره زمان باقی‌مانده از شبانه‌روز مشخص می‌شد. از ساعت شمعی می‌توان به عنوان ساعت یک‌بارمصرف یاد کرد چراکه با سوختن شمع درجه‌بندی شده می‌توانستند حدس بزنند چند ساعت از شبانه‌روز گذشته است. 

ساعت شنی محبوب 

ساعت شنی اما یکی از پرطرفدارترین ساعت‌های قدیمی است که هنوز هم از آن استفاده می‌شود. ساعت شنی نیازی به معرفی ندارد فقط باید بدانید که ساعت شنی موجود در موزه زمان بسیار بزرگ‌تر از نمونه‌های امروزی است. 

در طبقه اول موزه چه خبر است؟

در طبقه اول موزه زمان با چند سالن پُر از ساعت روبرو خواهید شد. آثار طبقه اول شامل انواع ساعت مکانیکی و کوکی، ساعت‌ شاهینی، آونگی، رومیزی، دیواری و ایستاده است. در سالن اول انواع ساعت دیواری مربوط به قرن 17 تا 20 میلادی به چشم می‌خورد. ساعت‌هایی با تزیینات متفاوت و زیبایی خاص. در سالن بعدی ساعت‌های رومیزی بزرگی را خواهید دید که بر روی کنسول‌های چوبی زیبا قرار گرفته است. این ساعت‌ها نیز به دوره تاریخی قرن 17 تا 20 میلادی مربوط است. یادتان باشد که بعضی از ساعت‌های طبقه اول جز اموال شخصی افراد سرشناس بوده که توسط خودشان یا وراث به موزه اهدا شده است. دو ساعت خاص در طبقه اول دیده می‌شود؛ یکی ساعت با روکش آب‌طلا که باید هر ماه کوک شود و دیگری ساعتی با پایه مجسمه که هومر شاعر یونانی را به نمایش گذاشته است. 

اتاق اصفهانی‌ها؛ این اتاق را شاگرد کمال‌الملک زینت داد

اتاق اصفهانی‌ها بخش دیگر طبقه اول موزه زمان است که برخلاف سایر سالن‌ها هیچ ساعتی در آن دیده نمی‌شود. این اتاق آن‌قدر زیبا است که باید زمانی جداگانه از کل موزه برای تماشای آن در نظر گرفت. یادتان باشد که در ساخت سقف اتاق اصفهانی‌ها از مس و طلا استفاده شده است. به عبارتی 99 درصد مس و 1 درصد طلا در سقف اتاق اصفهانی‌ها وجود دارد. طرح گچ‌بری و نقاشی سقف این اتاق از الگوی قالی اصفهان الهام گرفته شده است و گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های این اتاق هنر دست بهترین معماران آن دوره از جمله عیسی خان‌بهادری شاگرد کمال‌الملک است.

طبقه دوم

وقتی از پلکان عمارت بالا می‌روید به طبقه دوم می‌رسید. در ابتدای ورودتان به طبقه دوم با یک ویترین مواجه می‌شوید که در آن ابزار تعمیر ساعت مانند چاقوی ساعت‌سازی، آچار ساعت‌سازی، عقربه‌کش، سوزن روغن‌زنی، سمبه و سمبه‌دان، ابزار باز کردن قاب پشت ساعت، چفت، سوهان، چکش و طلق‌کش نگهداری می‌شود. در یکی از سالن‌های این طبقه آثار هوشنگ فروتن را می‌توانید ببینید. او این آثار را با دورریختنی‌های ساعت مثل چرخ‌دنده‌ها ساخته است. آثار خلق شده به شکل درخت و یک مرد درشکه‌چی به چشم می‌خورد. 

در سالن بعدی می‌توانیم به ساعت‌های مچی افراد مشهوری چون دکتر شکوه نوابی‌نژاد، دکتر محمود حسابی، پرویز کردوانی، سعید سلطانی، داوود رشیدی، احترام سادات برومند، مصطفی رحماندوست، هوشنگ مرادی کرمانی و امین‌الله رشیدی اشاره کنیم که در موزه زمان نگهداری می‌شود. این ساعت‌ها از نوع مچی است و توسط خودشان یا وراث به موزه اهدا شده است. همچنین در کنار تماشای سلیقه این افراد می‌توانید زندگی‌نامه آن‌ها را نیز مطالعه کنید.

در سالن دیگری از طبقه دوم ویترین‌هایی را خواهید دید که چندین سند از تقویم‌های جلالی در آن‌ها نگهداری می‌شود. تقویم عبری سال ۵۷۰۸ عبرانی (۱۳۲۶ شمسی)، تقویم زرتشتی سال ۳۷۱۲ زرتشتی (۱۳۵۳ شمسی)، تقویم ارامنه سال ۱۹۵۰ میلادی (۱۳۲۹ شمسی) و تقویم قومی کردی سال ۱۳۶۶ شمسی از دیگر تقویم‌های مهم موجود در این سالن از موزه زمان است.

امکانات موزه

مجموعه موزه تماشاگه زمان برای رفاه حال بازدیدکنندگان و ساختن لحظاتی شیرین در کنار تماشای موزه امکانات زیر را تهیه دیده است:

• کافه رستوران 
• سرویس بهداشتی
• نمازخانه
• گالری موزه زمان

کافه رستوران موزه زمان

در محوطه موزه زمان به یک کافه رستوران دسترسی دارید که برای خلوت کردن یا نوشیدن یک قهوه در کنار دوستان جای مناسبی است. این کافه با چیدمان مدرن خود یکی از کافه‌های محبوب تهران به حساب می‌آید. صبحانه کافه ریبار سلف سرویس است و سیگار هم در فضای آزاد مشکلی ندارد. این کافه رستوران هر روز از ساعت 9 تا 24 میزبان شما خواهد بود. 

ساعت کاری موزه تماشاگه زمان

ساعت کاری موزه زمان شنبه تا پنجشنبه از ساعت 9 تا 17:30 است. 

آدرس و نحوه دسترسی

این موزه در تهران، خیابان ولی‌عصر، ابتدای خیابان سرلشگر فلاحی، زعفرانیه، نبش چهارراه پرزین بغدادی، پلاک ۱۲ واقع شده است. برای دسترسی با مترو باید از خط 1 متر استفاده کنید و سپس در ایستگاه تجریش پیاده شوید. تاکسی بگیرید تا به خیابان زعفرانیه بروید. موزه زمان را در خیابان زعفرانیه پیدا خواهید کرد. همچنین برای دسترسی به موزه زمان با اتوبوس، سوار اتوبوس‌های تجریش راه آهن شوید. بعد در ایستگاه باغ فردوس پیاده شوید. پس از چند دقیقه پیاده‌روی به موزه زمان خواهید رسید.

جاهای دیدنی تهران نزدیک موزه زمان

اگر دلتان می‌خواهد بعد از تماشای موزه زمان چند موزه دیگر را ببینید یا به جاهای دیدنی تهران که در نزدیکی موزه تماشاگه زمان قرار دارد بروید این فهرست راهنمای شما خواهد بود.

• باغ موزه هنر ایرانی
• امام‌زاده صالح

• کاخ موزه گلستان
• کاخ موزه ملت
• مجموعه تاریخی سعادت‌آباد
• کاخ موزه نیاوران
• موزه موسیقی
• موزه جواهرات ملی ایران
• موزه مقدم

هتل‌های نزدیک به موزه

چنانچه در هتل‌های زیر اقامت دارید یا این هتل‌ها را برای اقامت در تهران رزرو کرده‌اید بدانید که به موزه زمان بسیار نزدیک هستید. پس با صرف زمانی کوتاه به تماشای موزه زمان بروید.

• هتل ویستریا
• هتل الماس زعفرانیه
• هتل بلوط
• هتل پارسیان استقلال
• هتل دیاموند
• هتل فرشته پاسارگاد

وقت طلاست

شاید با خودتان بگویید موزه زمان حوصله سر بر است. اما اشتباه نکنید. این موزه شما را وادار می‌کند به ارزش زمان بیاندیشید. شاید تنها چیز مهمی‌ که در اختیار دارید همین زمان محدود باشد. پس دست‌دست نکنید و با رفتن به موزه تماشاگه زمان به خودتان یادآوری کنید که وقت طلاست.