کلیسای نوتردام؛ شاهکار مذهبی و معماری پاریس

در 15 آوریل 2019، کلیسای نوتردام پاریس آتش گرفت. این آتش‌سوزی منجر به فرو ریختن بخش بزرگی از کلیسا، از جمله مناره و یکی از اتاق‌ها شد. شعله‌های آتش چندین ساعت در حال زبانه کشیدن بود و یک روز غم‌انگیز را برای فرانسوی‌ها رقم زد. این آتش سوزی فاجعه‌بار درست بعد از ساعت 6 بعد از ظهر رخ داد. درحالی‌که هنوز علت دقیق آتش‌سوزی مشخص نیست، کارشناسان اداره آتش‌نشانی احتمال می‌دهند که این یک حادثه بوده است. جالب است بدانید که این کلیسا پیش از این واقعه نیز در حال بازسازی بود و با داربست‌های عظیم مناره و پشت آن، در حال ساخت بود. آتش‌نشانان پاریسی همیشه احتمال آتش‌سوزی را در این‌جا می‌دادند؛ به‌طوری‌که به صورت هفتگی تمرینات آموزشی را انجام می‌دادند تا در صورت وقوع چنین رخدادی آماده باشند.

 با اولین نشانه شعله‌های آتش، حدود 400 آتش‌نشان در محل اعزام شدند و توانستند بسیاری از آثار ارزشمند داخل آن را نجات دهند. بااین‌حال کلیسای جامع نوتردام نمرده ‌است و هنوز پابرجاست و تنها دو روز پس از این رویداد غم‌انگیز، بیش از 868 دلار برای بازسازی آن جمع‌آوری شد.

تور پاریس را رزرو کرده اید؟

در جریان آتش‌سوزی چه بر سر کلیسای نوتردام پاریس آمد؟

متأسفانه خسارت‌های زیادی به بنا وارد شد. آتش به طرز وحشتناکی در حال شعله کشیدن بود. در ساعت 7:50 بعد از ظهر، مناره معروف کلیسا سقوط کرد و تسلیم شعله‌های آتش شد. مردم در حال تماشای بهترین و معروف‌ترین جاذبه شهر خود مات‌ومبهوت مانده و اشک می‌ریختند. اما خوشبختانه، با وجود آسیب به پشت‌بام و مناره، بیش‌تر بخش‌های کلیسا، از جمله پنجره‌های شیشه‌ای رنگی قرن سیزدهم و هم‌چنین برج‌های سنگی سالم باقی مانده‌اند.

قبل از اینکه 15 حقیقت جالب در مورد کلیسای نوتردام پاریس را فهرست کنیم، مهم است که کمی با پیشینه این کلیسا آشنا شوید. بنابراین در ادامه شما را بیش‌تر با این بنا آشنا می‌کنیم و به شما می‌گوییم که چرا محبوب‌ترین کلیسای جامع در جهان است.

پیشینه کلیسای نوتردام پاریس

کلیسای نوتردام در انتهای شرقی Ile de la Cité قرار دارد. این کلیسا در واقع بر روی ویرانه‌های دو کلیسای دیگر ساخته شده‌ است. این کلیسا علاوه بر این‌که معروف‌ترین کلیسای جامع گوتیک در قرون وسطی به شمار می‌آید، به دلیل اندازه و سبک معماری آن بسیار قابل توجه است. کلیسای نوتردام پاریس بیش از 850 سال پیش، در قلب پاریس آغاز‌به‌کار کرد. ساخت‌و‌ساز در سال 1163، در زمان سلطنت شاه لوئیس هفتم آغاز شد و در سال 1345 به پایان رسید. در دهه 1790 در طول انقلاب فرانسه، این بنا آسیب دید و مورد بی‌توجهی قرار گرفت. این اتفاق حتی الهام‌بخش رمان «گوژپشت نوتردام» ویکتور هوگو شد که از آسیب دیدن ساختمان خبر می‌داد.

 برخی از رویدادهای تاریخی بسیار جالب در کلیسای نوتردام پاریس رخ داده‌ است:

• یکی، هنری ششم در سال 1431 در داخل کلیسا به عنوان پادشاه فرانسه و ناپلئون نیز در سال 1804 به عنوان امپراطور تاج‌گذاری شد.
•  دومی، فرو ریختن مناره‌ کلیسا بود. این اتفاق وحشتنا‌ک‌تر از چیزی که تصور می‌کنید بود؛ چرا که در این مناره، دندان‌ها، استخوان‌ها و موهای قدیس‌های حامی پاریس _سنت دنیس و سنت ژنویو_ برای محافظت از کلیسا قرار داده شده بود. مناره که سقوط کرد، محتویات وحشتناک و پوسیده آن نیز نقش بر زمین شد و وحشت همه را برانگیخت.

در ادامه پانزده مورد از حقایقی که درباره کلیسای نوتردام _شاهکار مذهبی و معماری پاریس_ صدق می‌کند آورده‌ایم.

15 حقیقت درباره کلیسای نوتردام پاریس که تابه‌حال نمی‌دانستید!

کلیسای نوتردام پاریس پربازدیدتر از برج ایفل!

فرانسه پربازدیدترین کشور جهان است. شاید تعجب کنید، اما بر خلاف تصورتان پربازدیدترین بنای تاریخی آن برج ایفل نیست! اگر دیزنی‌لند پاریس اولین مقصد گردشگری فرانسه به شمار بیاید، کلیسای نوتردام پربازدیدترین بنای تاریخی در محدوده شهر پاریس است. سالانه بیش از 13 میلیون بازدید کننده از دروازه بزرگ این بنا عبور می‌کنند. این بدان معناست که کلیسا روزانه پذیرای حدود 35 هزار بازدیدکننده است؛ این درحالی‌ است که در فرانسه 99 درصد شهرها جمعیت کمتری از این عدد دارند. اگر از شلوغی جمعیت دوری می‌کنید، توصیه می‌کنیم در ساعت‌های اولیه صبح به آن‌جا بروید. دروازه‌ها ساعت 7:45 صبح گشوده می‌شوند، اما بیشتر بازدیدکنندگان کمی دیرتر می‌رسند؛ بنابراین از ساعت‌های اولیه روز که عاری از ازدحام جمعیت است از این بنای باشکوه دیدن کنید.

2. بر روی بقایای یک کلیسا مستقر شده!

کلیسای نوتردام در جزیره ی شهر Ile de la Cité در مرکز پاریس قرار دارد. تصور Ile de la Cité بدون کلیسای نوتردام بسیار سخت است. این شاهکار گوتیک که از قرن دوازدهم اینجا ایستاده، گویی از قرن‌ها قبل این‌جا بوده ‌است. بااین‌حال، Île de la Cité خیلی قبل‌تر از کلیسا این‌جا بوده‌ است. 

از زمان پیدایش، Île de la Cité به دو بخش تقسیم شد: نیمه غربی آن به امور شهر اختصاص داشت و خانه‌ای برای کاخ بود که حاکمان می‌توانستند در طول بازدیدهای خود در Lutetia اقامت گزینند. نیمه شرقی آن به عبادت اختصاص داشت و میزبان چندین محراب بود. این تقسیم جزیره‌ای که نیمی از آن به عدالت و حکومت اختصاص داشت و دیگری به دین، در طول زمان زنده ماند. در طول قرون وسطی، کاخ رومی با کاخ سلطنتی -که بعدها به کاخ دادگستری و دربان تبدیل شد- جایگزین شد و محراب‌ها با کلیساهای کاتولیک متوالی جایگزین شدند. این بنا بعدها بر روی بقایای این کلیساها ساخته شد.

کلیسای نوتردام پاریس؛ یک مرجع اندازه‌گیری!

اگر قبلا در صف مقابل کلیسای نوتردام ایستاده‌اید، به احتمال زیاد به نمای کلیسا یا ساحل رودخانه Seineچشم دوخته‌اید. اما آیا تابه‌حال به زمین نگاه کرده‌اید؟ نگاه نکرده‌اید، درست است؟ شما یکی از جزئیات مهم این بنا را ازدست داده‌اید: نقطه صفر پاریس! در واقع، در میدان روبه‌روی کلیسا، یک صفحه کوچک حکاکی شده با قطب نما، و معروف به point zéro des routes de France _کیلومتر صفر فرانسه_ نشان می‌دهد که مرکز دقیق شهر یا کشور کجاست. و تمامی مکان‌های دیگر با فاصله‌ای که از این نقطه دارند اندازه‌گیری می‌شوند.

4. هر زنگوله داستانی دارد!

مانند اغلب کلیساها، زنگوله‌های این بنا نیز نام‌هایی دارند. آن‌ها را ماری، امانوئل، گابریل، آن ژنویو، دنیس، مارسل، اتین، بنوآ-ژوزف، موریس و ژان ماری می‌نامند. اما آن‌چه جالب‌تر است، زندگی پرفرازو‌نشیب این زنگ‌هاست. زنگ‌هایی که اکنون می‌شنویم، دیگر آن‌هایی نیستند که پس از اتمام ساخت کلیسای جامع نوتردام در ششصد سال پیش نصب شده بودند. در واقع پس از انقلاب فرانسه در سال 1791، بیشتر زنگوله‌ها از بنا پایین آورده شدند و برای ساختن گلوله‌های توپ ذوب شدند. زنگ‌های جدید فقط در اواسط قرن نوزدهم نصب شدند و به صدای زنگ قابل تشخیصی کمک کردند که به مدت 150 سال در آسمان پایتخت فرانسه به صدا درآمد. در سال 2013، به مناسبت هشتصدوپنجاهمین سالگرد بنا، زنگ‌ها در یک مراسم بسیار رسانه‌ای جایگزین شدند و دوباره به صدا درآمدند.

5. chimeraهای کلیسای جامع نوتردام قرون وسطایی نیستند!

یک عنصر معمولی از هنر گوتیک، chimeraها و gargoyleها هستند که به‌خوبی بر روی دیوارهای بنا مشخصند. گارگویل‌ها عناصری کاربردی برای زهکشی آب باران به شمار می‌آیند. آن‌ها از ساختمان در برابر آب محافظت می‌کنند و تمامی آب از دهانشان به پایین سرازیر می‌شود. اما chimeraها صرفا جهت تزئین به کار می‌روند. chimeraهای معروف به شما گردشگران اجازه می‌دهند تا عکس‌های پرسپکتیو خوبی را با آن‌ها بگیرید؛ گویی به دوربین‌تان زل زده‌اند! مردم اغلب فکر می‌کنند که این chimeraها نماینده سبک قرون وسطایی کلیسا هستند، درحالی‌که این‌طور نیست! اول از همه، تقریبا کل گارگویل‌های کلیسای نوتردام پاریس از قرون وسطی جایگزین شده‌اند:

 در واقع، گارگویل‌ها به‌ویژه، به دلیل عملکردشان، برای دوام طولانی طراحی نشده‌اند. اکثر آن‌ها باید هر 100 تا 150 سال تعویض شوند. بیشتر chimeraها نیز جایگزین شده‌اند. معروف‌ترین آن‌ها، در Galerie des Chimères بر روی برج‌ها، به‌سادگی طی بازسازی‌هایی که Viollet-le-Duc در اواسط قرن نوزدهم انجام داد، اضافه شده‌اند.

6. کلیسا در قرن نوزدهم به انباری تبدیل شد!

پس از انقلاب فرانسه، این کلیسا آسیب زیادی دید. برخی از مجسمه‌ها تخریب و زنگوله‌ها بیشتر ذوب شده بودند. این رخدادها در قرن نوزدهم، با وضعیت بسیار تنزل‌آمیزی روبه‌رو و تقریبا به فراموشی سپرده شد و کلیسا به جای مکانی مذهبی، به ‌عنوان انباری استفاده می‌شد. بااین‌وجود، در سال 1804، ناپلئون به عنوان امپراطور فرانسوی‌ها تاج‌گذاری شد و دوباره کلیسا را به شکل روز اول خود بازگرداند.

در سال 1831، شاهکار ویکتور هوگو _گوژپشت نوتردام_ که در اواسط قرن پانزدهم پاریس با کلیسای نوتردام به عنوان محل وقوع داستان، شهرت بی‌سابقه‌ای را برای این کلیسا به ارمغان آورد، فریادهای مردمی را برای حفظ این بنا برانگیخت. این رمان منجر به بازسازی‌های عظیمی شد که توسط Viollet-le-Duc در اواسط قرن نوزدهم انجام گرفت و بدین صورت این جواهر هنر گوتیک نجات یافت.

7. کلیسای نوتردام پاریس؛ خانه یک جنگل!

کلیسای نوتردام پاریس 127 متر طول، 48 متر عرض و شبستان اصلی 43 متر ارتفاع زیر سقف دارد. شاید برای‌تان تعجب‌برانگیز باشد که ساختار سقف کاملا از چوب ساخته شده است و قدمت آن به قرن دوازدهم باز می‌گردد. سقف چوبی با بیش از 1300 درخت ساخته شده که هر تیر معادل یک درخت است. ساختار سقف به دلیل ابعاد عظیم آن معمولا «جنگل» نامیده می‌شود!

8. در گذشته محل سر بریدن بود! 

در طول انقلاب، مردم آ‌ن‌قدر از سلطنت منزجر شده بودند که بسیاری از نمادهای سلطنتی را در خیابان‌های پاریس براندازی و نابود کردند. از جمله این کارها، بریدن سر مجسمه‌ها بود. مردم، سر 28 مجسمه را از نمای اصلی کلیسا پایین آوردند و گردن زدند. آنان می‌اندیشیدند که این‌ها مجسمه پادشاهان فرانسه هستند، درحالی‌که اشتباه پنداشته بودند؛ آنان نمادی از پادشاهان یهودی بودند. در حال حاضر 21 تن از این مجسمه‌ها پیدا شده‌اند که در Musée du Moyen-Age de Cluny _سمت چپ موزه قرون وسطی Cluny_ قابل مشاهده‌اند.

9. نسبت طلایی در کلیسا!

در معماری، نسبت طلایی در هر شکلی که توسط یک مربع و یک مستطیل تشکیل شده باشد قابل مشاهده است که ابعاد ترکیبی آنها تقریباً با نسبت 1 به 1.61 مطابقت دارد. این نسبت به عنوان بُعد کمال در هنر شناخته می‌شود. در معماری، برخی از بناهای تحسین شده و مورد توجه از این نسبت پیروی می‌کنند، معبد پارتنون آتن و تاج‌محل در آگرای هند. نمای غربی کلیسا به‌وضوح بر اساس این نسبت ترکیب شده است. ارتفاع کلیسای نوتردام پاریس تقسیم بر عرض آن تقریبا برابر با 1.61 است، ارتفاع کل تقریبا 1.61 برابر ارتفاع دو طبقه اول است، عرض کل (بخش مرکزی + دو برج) تقریبا 1.61 عرض یک برج به اضافه ارتفاع مرکزی است. بسیاری از جزئیات تزئینی دیگر نیز از نسبت طلایی پیروی می‌کنند.

10. کلیسای جامع؛ محل تاج مقدس مسیح!

در نهایت، این کلیسا خانه گنجینه گران‌بهایی است که از جمله آن‌ها تاج مقدس مسیح، تکه‌ای از صلیب و یک میخ است. می‌توانید جمعه اول هر ماه در مراسم عبادت اختصاصی شرکت کنید و از این موارد مقدس دیدن کنید.

11. نوتردام؛ ایستاده بر ویرانه‌های یک شهر بت‌پرست!

کلیسای نوتردام بر روی ویرانه‌های یک شهر بت‌پرست ساخته شده است. در جایی که شهر Gallo-Roman Lutetia ساخته شده بود، پایه‌های بنا چند بار قبل از شروع ساخت کلیسای جامع معروف تغییر کرد. این بنا به عنوان یک معبد  ساخته شد و سپس به یک کلیسای رومی تبدیل شد. در نهایت، ساختار قدیمی از بین رفت و پایه و تعدادی از مجسمه‌های آن در ساخت کلیسای نوتردام مورد استفاده مجدد قرار گرفت.

12. کلیسای نوتردام پاریس؛ الهام‌بخش موسیقی فرانسه!

ادیت پیاف _خواننده فرانسوی_ نیز به همان اندازه‌ ویکتور هوگو از کلیسای نوتردام پاریس الهام گرفت. آهنگ او که Notre- Dame de Paris نام داشت، یکی از ترانه‌های معروف و طولانی بود که او در طول زندگی خود نوشت و اجرا کرد. این قطعه موسیقی در مورد زیبایی کلیسا، سختی‌هایی که به هنگام ساخت آن کشیده شد، تاریخ‌چه طولانی و آینده آن به عنوان نماد پاریس صحبت می‌کند. هم‌چنین، از بسیاری جهات به نظر می‌رسد که پیاف درباره کلیسا به عنوان استعاره‌ای برای خود استفاده می‌کند؛ بدین معنی که هر دو گذشته‌ای پرپیچ‌وخم را گذرانده‌ و آینده‌ای زیبا پیش‌رو دارند.

13. یک خروس روی مناره کلیسا نشسته است!

جدا از گارگویل‌ها، تاریخ ادبی و تصویرهای محبوب، یکی از منحصربه‌فردترین ویژگی‌های کلیسای نوتردام، خروسی است که بر فراز بلندترین مناره آن نشسته است. در نگاه اول، این پرنده احتمالا نامناسب به نظر می‌رسد، اما در واقع نوعی میله برق‌گیر است که برای محافظت از نمازگزاران داخل کلیسای نوتردام پاریس در برابر آسیب نصب شده است.

14. مناره و سقف کلیسا در اثر آتش‌سوزی نابود شد!

مناره اصلی کلیسای نوتردام در قرن سیزدهم تکمیل شد. این مناره در سال 1786 برداشته شد و در اواخر قرن نوزدهم در بلوط پوشیده از سرب بازسازی شد. این عنصر گوتیک باشکوه کلیسا که 91.44 متر ارتفاع داشت، در طی آتش‌سوزی که در آوریل 2019 رخ داد، همراه با بخش‌های بزرگی از سقف از بین رفت.

15. کلیسا با قدمتی 856 ساله!

کلیسای نوتردام پاریس در قرون وسطی در حدود سال 1160 ساخته شد. این کلیسا حدود 856 سال قدمت دارد و آزمون زمان را پس داده است؛ زیرا پس از جنگ جان سالم به در برده است. این بنا با گل‌دسته‌های بلند و سقف‌های طاق‌دار در این دوران به اثر هنری اصلی در معماری گوتیک تبدیل شده است.

کلیسای نوتردام پاریس چه برنامه‌هایی برای بازسازی در آینده دارد؟

از دسامبر 2020، بیش از 868 دلار برای بازسازی بنا جمع آوری شده است، که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، انتظار دارد این بنا تا سال 2024 تکمیل شود. اگرچه فرانسه اطمینان دارد که کلیسای نوتردام پاریس به موقع برای بازی‌های المپیک 2024 _فرانسه میزبان بازی‌های المپیک 2024 خواهد بود_ تکمیل می‌شود، بسیاری از معماران تخمین می‌زنند که ساخت‌و‌ساز بیش از 40 سال زمان می‌برد!

در حال حاضر امکان بازدید از نمای بیرونی بنا ممکن است؟

بله، با وجود بسته بودن فضای داخلی کلیسای نوتردام پاریس برای بازسازی، هنوز هم می‌توان بخشی از عظمت این بنا را از بیرون مشاهده کرد. هم‌چنین می‌توانید به یک تور پیاده‌روی بپیوندید و از راهنمایان محلی بخواهید تا همه‌چیز را درباره تاریخ‌چه کلیسا و نکات داخلی این بنا به شما بگویند تا از سفر خود در پاریس لذت ببرید و دست خالی از این سفر برنگردید؛ چرا که کلیسای نوتردام، از مهم‌ترین جای دیدنی پاریس به شمار می‌آید.

کلیسای نوتردام پاریس در کجا قرار دارد؟

این مکان دیدنی در Île de la Cité در منطقه 4 پاریس واقع شده است. 

6Parvis Notre-Dame –Pl. Jean-Paul II 75004 Paris, France

نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو به این بنا کدامند؟

نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو به کلیسای نوتردام پاریس عبارتند از:

-Michel Notre Dame خط قطار RER C

-Michel Notre Dame خط قطار RER B

Cité – خط 4

در آخر

کلیسای نوتردام پاریس، گوتیکی‌ترین بنای پاریس به شمار می‌رود. این جاذبه دیدنی پاریس ابهت و شکوه بی‌نظیری دارد و بر آسمان فرانسه گسترده شده است. در طول این مقاله شما را با این بنا، پیشینه و سیر اتفاقاتی که در آن رخ داده آشنا کردیم. امیدواریم که در سفر به فرانسه از این جاذبه دیدنی بازدید کنید.

بلیط هواپیما پاریس را رزرو کرده اید؟