خانه تاریخی امام جمعه، نفیس‌ترین عمارت تهران

شهر تهران خانه‌های تاریخی و قدیمی بسیاری دارد که بعضی از آنها را به عنوان جاذبه‌ی گردشگری می‌شناسند و هر ساله گردشگران زیادی برای دیدن این خانه‌ها صف می‌کشند. یکی از معروف‌ترین عمارت‌های قدیمی تهران خانه تاریخی امام جمعه است که در قلب تهران و در خیابان ناصرخسرو قرار دارد. این خانه‌ی معروف چنان ویژگی‌های معماری و تاریخی چشمگیری دارد که به آن لقب «نفیس‌ترین خانه تهران» را داده‌اند. محله‌ای که این عمارت در آن قرار دارد در گذشته به محله عودلاجان معروف بود و فاصله‌ی کمی با بازار و تکیه دولت دارد. این خانه تاریخی در حال حاضر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و با اینکه در گذر سال‌ها با آسیب‌هایی مواجه شده است اما همچنان پابرجاست و زیبایی‌های آن چشم را خیره می‌کند. در  ادامه با ما همراه شوید تا سری به خانه تاریخی امام جمعه بزنیم و به گوشه و کنار آن سرک بکشیم.

رزرو بلیط هواپیما تهران با سه کلیک خوبه!

تاریخچه خانه تاریخی امام جمعه

قدمت خانه تاریخی امام جمعه به سال 1221 برمی‌گردد. این عمارت به میرزا آقاخان نوری ملقب به اعتماد‌الدوله، دومین صدراعظم ناصرالدین شاه، تعلق داشت. وی سال‌های زیادی در این خانه ساکن بود و در سال 1243 درگذشت. پس از مرگ او این خانه به یکی از وراث او به نام میرزا کاظم خان رسید که 40 سال در این خانه زندگی کرد. خانه تاریخی امام جمعه در سال 1285 به امام جمعه‌ی خوی به نام حاجی یحیی رسید. وی نماینده‌ی مردم آذربایجان در مجلس شورای ملی بود. حاجی یحیی تا مجلس سوم نماینده‌‌ی آذربایجان بود. پس از او خانه تاریخی امام جمعه در اختیار وزارت فرهنگ و هنر تهران قرار گرفت.

بین سال‌های 1348 تا 1350 این عمارت قدیمی توسط سازمان حفاظت از آثار باستانی مرمت و بازسازی شد. متاسفانه این عمارت تاریخی پس از مرمت دچار حوادثی شد که بعضی قسمت‌های آن را دچار آسیب جدی کرد. از جمله این حوادث می‌توان به انفجار بمب در میدان خمینی، اصابت موشک در خلال جنگ در فاصله‌ی 25 متری عمارت و احداث پارکینگ طبقاتی در مجاورت آن اشاره کرد. خانه تاریخی امام جمعه در حال حاضر به موزه تبدیل شده و تحت حفاظت و نگهداری سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تهران قرار دارد. 

معماری خانه تاریخی امام جمعه

خانه تاریخی امام جمعه با زیربنایی نزدیک به 900 متر یکی از عمارت‌های اعیان‌نشین در تهران بوده است. چیزی که در این عمارت توجه را به خود جلب می‌کند معماری چشمگیر و اصیل آن است. عمارت امام جمعه در گذشته دو بخش اندرونی و بیرونی داشت. بخش اندرونی که مخصوص سکونت اهالی منزل و خدمه بود سال‌ها پیش تخریب و تبدیل به مدرسه شد و در حال حاضر تنها بخش بیرونی این عمارت جان سالم به در برده و قابل بازدید است.

از بخش بیرونی برای پذیرایی مهمانان استفاده می‌کردند. این بخش دو طبقه دارد و طبقه‌ی همکف آن به اندازه‌ی یک متر پایین‌تر از سطح حیاط قرار دارد. در طبقه همکف حوضخانه‌ی بسیار زیبایی ساخته شده است. در مرکز این حوضخانه یک حوض زیبا قرار دارد و اتاق‌هایی اطراف این حوض به چشم می‌خورد. کف این حوضخانه را با کاشی‌هایی به رنگ آبی تزیین کرده‌اند. طبقه‌ی اول یک سالن بزرگ دارد که به آن تالار زمستان‌نشین می‌گویند و دو اتاق خصوصی در دو طرف آن قرار دارد.

جزئیات بیشتر

تزیینات داخلی ، گچ‌بری‌ها، آینه‌کاری‌ها و نقاشی‌ها در این تالار و اتاق‌ها به سبک اروپایی هستند. در صورتی که درهای اتاق‌های خصوصی که گوشواره نام دارند باز شوند این قسمت از طبقه‌ی اول تبدیل به یک سالن بزرگ می‌شود. در این طبقه تالار دیگری هم وجود دارد که به آن تالار تابستان‌نشین می‌گویند. این تالارها ارسی‌های کشویی زیبایی دارند که به سمت ایوان باز می‌شوند. این ارسی‌ها 9 لنگه هستند با کنده‌کاری‌ها و شیشه‌های رنگی زیبا تزیین شده‌اند و به هنگام تابش آفتاب فضایی بسیار رویایی و زیبا به داخل تالار می‌دهند. تزیینات خانه تاریخی امام جمعه بیشتر از جنس سنگ و به سبک هنر سنگ‌کاری هستند و همین باعث استحکام و مقاومت این عمارت زیبا شده است. برای مثال در حیاط خانه امام جمعه از نقوش برجسته با طرح برگ‌پنجه‌ای بر روی سنگ استفاده کرده‌اند.

از دیگر تزیینات چشمگیر خانه تاریخی امام جمعه می‌توان به گچ‌بری‌های زنجیره‌وار بر روی بخش‌هایی از دیوارها اشاره کرد. این شیوه از گچ‌بری مطابق با هنر ایران باستان و ترکیبی از طرح‌ گل و برگ و اشکال هندسی است. سقف عمارت امام جمعه به شکل شیروانی و با الهام از سبک معماری آرامگاه کوروش ساخته شده است. این سبک از معماری سقف و پیشانی در دیوانخانه‌ی کریم‌خان نیز به چشم می‌خورد. تزیینات این قسمت را نیز از حجاری‌های نقش‌های تزیینی مقبره‌ی کوروش و تزیینات معماری دوره‌ی هخامنشیان الهام گرفته‌اند. حیاط خانه تاریخی امام جمعه نیز مانند بسیاری دیگر از خانه‌های تاریخی ایرانی و سنتی هویت خود را حفظ کرده و در وسط آن یک حوض و اطراف آن باغچه‌هایی به چشم می‌خورد.

جاذبه‌های دیدنی نزدیک به خانه امام جمعه

اگر تصمیم دارید از خانه تاریخی امام جمعه بازدید کنید بد نیست سری هم به جاذبه‌های دیدنی دیگری که در نزدیکی این عمارت قرار دارند بزنید. از جمله جاذبه‌های نزدیک به این عمارت می‌توان به سرای روشن و کاخ گلستان اشاره کرد. سرای روشن تهران در خیابان ناصرخسرو قرار دارد و با کمی پیاده روی از خانه امام جمعه می‌توانید از این بنای زیبا دیدن کنید. کاخ گلستان نیز در محدوده‌ی ناصرخسرو و بازار بزرگ قرار دارد. این مجموعه فاصله‌ی چندانی با خانه تاریخی امام جمعه ندارد و در یک روز می‌توانید از هردو مجموعه‌ی تاریخی دیدن کنید. 

دسترسی به خانه امام جمعه تهران

خانه امام جمعه تهران در میدان امام خمینی، خیابان ناصرخسرو در کوچه‌ای به همین نام قرار دارد. این عمارت دقیقا روبه‌روی وزارت اقتصاد و دارایی واقع شده است و به راحتی می‌توانید آن را پیدا کنید. به دلیل قرار گرفتن این خانه در محدوده‌ی طرح ترافیک و شلوغی این منطقه پیشنهاد می‌کنیم از بردن اتومبیل شخصی خود اجتناب کنید. از لوازم حمل و نقل عمومی هم می‌توانید برای رفتن به خانه تاریخی امام جمعه استفاده کنید. کافیست در ایستگاه متروی میدان امام خمینی یا پانزده خرداد که در خط یک متروی تهران قرار دارند پیاده شوید. تنها با چند دقیقه پیاده‌روی از این دو ایستگاه به عمارت امام جمعه می‌رسید. 

کلام پایانی

خانه تاریخی امام جمعه یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های تهران است و قدمت آن به بیش از 150 سال می‌رسد. این عمارت زیبا از جاذبه‌های گردشگری تهران به شمار می‌رود و با اینکه بخشی‌هایی از آن طی این سال‌ها تخریب شده امام همچنان شکوه و زیبایی معماری ایرانی را به زیبایی به تصویر می‌کشد. در حال حاضر امکان بازدید از آن با هماهنگی قبلی وجود دارد. در این مطلب کوتاه سعی کردیم شما را با بخشی از ویژگی‌های این عمارت تاریخی آشنا کنیم و بخشی از زیبایی‌های آن را به تصویر بکشیم. امیدواریم با استفاده از این معرفی کوتاه بازدید خوبی از این خانه تاریخی داشته باشید.