کاخ گلستان تهران؛ شاهدی تماشایی از دوره قاجار

پیتر دلاواله در سفرش به تهران این شهر را چنارستانی توصیف کرده که قصر سلطنتی را احاطه نموده است. داستان کاخ گلستان از دوره صفویه آغاز می‌شود اما خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد تا وقتی که آقا محمدخان قاجار تهران را به عنوان پایتخت شاهنشاهی‌اش انتخاب کرد. در این مقاله از مجله سه کلیک همراه ما باشید تا بیشتر و بهتر با کاخ گلستان تهران، این کاخ پرآوازه، آشنا شویم. 

رزرو بلیط هواپیما تهران فقط با سه کلیک

ماجراهای ناصرالدین شاه و کاخ گلستان

احتمالا به تازگی سریال جریان را دیده باشید که درباره دوران سلطنت ناصرالدین شاه بر ایران است. بخش‌های زیادی از فیلم‌برداری این سریال در کاخ گلستان انجام شده است. درباره تغییرات کاخ گلستان در عهد ناصری می‌توان به تغییرات ظاهری و در بعضی موارد اساسی اشاره کرد. این تغییرات به دستور شخص شاه و تحت تاثیر روابط بین‌المللی با کشورهای اروپا بود. مدعی این تغییرات نقوش و نگاره‌های دیده شده در کاخ است که از فرهنگ و معماری غرب وارد کاخ گلستان شده است. 

تاجگذاری رضا و محمدرضا پهلوی در کاخ گلستان

مراسم تاج‌گذاری رضا پهلوی و محمدرضا پهلوی به ترتیب در سال‌های 1305 و 1346 در کاخ گلستان تهران و در تالار سلام یا اتاق موزه برگزار شد. 

ایوان تخت مرمر؛ قدیمی‌ترین بنای کاخ گلستان

قدمت این بخش از کاخ گلستان به دوره کریم خان زند برمی‌گردد. در دوره قاجار ایوان تخت مرمر محل برگزاری مراسم سلام بود. تخت مرمر نیز به دستور فتحعلی شاه قاجار از مرغوب‌ترین سنگ مرمر معادن یزد در اصفهان حجاری شده و به شکل سکویی دیواره‌ دار بلند در وسط ایوان قرار گرفت. علت این تصمیم فتحعلی شاه قاجار به داستان تخت سلیمان بازمی‌گردد. دور تا دور تخت مرمر با قصیده‌های ملک الشعراء در مدح فتحعلی شاه و وصف تخت مرمر به قلم نستعلیق استاد مهدی تهرانی ملک الکتاب سلطانی تزیین شده است.

اتاق موزه یا تالار سلام؟

اتاق موزه در کاخ گلستان تهران از ابتدا به قصد افتتاح موزه ساخته شد اما بعدا برای اجرای مراسم سلام استفاده شد و کاربری قبلی‌اش را از دست داد و تالار سلام نام گرفت. شاید جالب باشد که بدانید نخستین موزه سلطنتی ایران به دستور ناصرالدین شاه وقتی که از سفر اروپا بازگشت ساخته شد.

بنجامین اولین سفیر آمریکا در ایران درباره اتاق موزه یا تالار سلام چنین گفته است: 

عالی‌ترین قسمت عمارات سلطنتی ناصرالدین شاه همان تالار سلام است که از نظر ابعاد و جلال و شکوه خود یکی از عالی‌ترین تالارهای دنیاست. سقف و دیوارهای آن بوسیله گچ‌بری تزئین گردیده است نظیر همان گچ‌بری‌هائی که در کاخ الحمراء نیز دیده می‌شود. کف تالار به وسیله کاشی‌هایی که با نقوش زیبا به صورت موزاییک درآمده مفروش شده است. در وسط تالار میز بسیار بزرگی قرار دارد که تمام قسمت‌های آن بوسیله ورقه‌های زرین پوشیده شده و در دو طرف تالار صندلی‌های دسته‌دار که آن‌ها نیز از ورقه‌های طلا پوشیده شده‌اند چیده شده است.

تالار آینه؛ مشهورترین تالار کاخ گلستان تهران

در ضلع غربی اتاق موزه یا تالار سلام تالاری به چشم می‌خورد که تالار آینه نام دارد. فقط آینه‌کاری این تالار حدود 5 سال به طول انجامید که نشان دهنده جزئیات فراوان این تالار است. علت اصلی شهرت تالار آینه به نقاشی تالار آینه اثر کمال الملک برمی‌گردد. همچنین سکانس‌هایی از سریال جیران نیز در این تالار فیلمبرداری شده است. 

تالار ظروف؛ مجموعه‌ای از ظروف اهدایی

این تالار در راستای علاقه ناصرالدین شاه به ساخت موزه و نگهداری از اشیا ارزشمند ساخته شد. در این تالار ظروفی چون سرویس چینی مربوط به جنگ‌های ناپلئون بناپارت، سرویس اهدایی نیکلای اول امپراتور روسیه، سرویس جواهر نشان اهدایی ملکه ویکتوریا، سرویس ساخته شده از سنگ گران‌بها مالاشیت اهدایی الکساندر سوم و سرویس چینی اهدایی ویلهلم به ولیعهد وقت دولت ایران نگهداری می‌شود.

تالار حوضخانه؛ موزه نقاشی‌های زیبا

یکی از بخش‌های دوست داشتنی کاخ گلستان تهران تالار حوضخانه است. در این تالار شاهد تابلوهای نقاشی بزرگی خواهید بود که شاهزادگان و شاهان دنیا را به تصویر کشیده‌ است. زیر هر نقاشی یک بارکد وجود دارد که با اسکن آن اطلاعات تابلو بر صفحه موبایلتان ظاهر می‌شود. تالار حوض خانه با لوسترهای طلایی، تابلوهای نفیس و معماری ایرانی اروپایی یکی از زیباترین بخش‌های کاخ گلستان است. 

تالار برلیان جایگزین تالار بلور

قبل از احداث تالار برلیان در عهد ناصرالدین شاه کاخی در محل وجود داشت که آن را کاخ بلور می‌خواندند. اما ناصرالدین شاه دستور داد تا تالار فرسوده بلور را تخریب کنند و به جایش تالار برلیان را بسازند. 

موزه مردم شناسی در کاخ ابیض

در گوشه دیگری از محوطه کاخ گلستان تهران یک کاخ زیبا بنا شده است که حالا محل موزه مردم شناسی است. این کاخ با هدف نگهداری از هدایای سلطان عبدالحمید پادشاه عثمانی بنا شد. تاسیس موزه مردم شناسی به سال‌های آغازین دوران پهلوی باز می‌گردد. فرمان تاسیس این موزه در سال 1314 شمسی توسط رضا شاه پهلوی صادر گردید. پس از صدور این فرمان، کارشناسانی جهت جمع‌آوری اشیاء و لوازم زندگی مردم شهرها، روستاها و اقوام مختلف، به اقصی نقاط کشور اعزام شدند. موزه مردم شناسی یکی از قدیمی‌ترین و غنی‌ترین موزه‌های مردم شناسی در سطح کشور است.

مسیرهای دسترسی به کاخ گلستان تهران

مسیر اول: ضلع جنوبی میدان امام خمینی خیابان ناصر خسرو، روبروی کوچه مروی، ورودی سردر باب عالی.

مسیر دوم: میدان پانزده خرداد، ورودی میدان پانزده خرداد.

دسترسی به کاخ گلستان با مترو و اتوبوس

برای دسترسی به کاخ گلستان می‌توانید از ایستگاه‌های متروی میدان 15 خرداد و میدان امام خمینی استفاده کنید. 

برای دسترسی با اتوبوس نیز پایانه‌های اتوبوس‌رانی میدان امام خمینی و قورخانه قابل استفاده است.

قیمت بلیط ورودی کاخ گلستان تهران

قیمت بلیط ورودی کاخ گلستان برای بازدید کننده ایرانی 5000 تومان است. 

قیمت بلیط ورودی موزه‌ها و عمارت‌ها برای بازدید کننده ایرانی 4000 تومان است.

همچنین مبلغ ورودی برای بازدید از بخش اصلی کاخ یعنی موزه نگارخانه، موزه مخصوص و کاخ اختصاصی برای گردشگر ایرانی 25000 تومان است. 

در ضمن بازدید از خلوت کریمخانی، تالار ظروف و تالار برلیان رایگان است.

قیمت بلیط ورودی برای بازدید از کل بخش‌های کاخ گلستان برای بازدید کننده ایرانی در مجموع 46000 تومان است.

پایان سفر به کاخ گلستان تهران

در نزدیکی کاخ گلستان تهران چند رستوران خوب قرار دارد. پس اگر بازدید کاخ موزه به درازا کشید ناهار را در یکی از رستوران‌های مولایی، رستوران سنتی شمس العماره، رستوران چلوکبابی شرف الاسلامی و یا چلوکبابی شمشیری نوش جان کنید.