رصدخانه همدان؛ اگر از عاشقان آسمان، ستاره و ماه هستید!

قطعا دیدن ستارگان و دیگر اجرام آسمانی برای همه ما شگفت‌انگیز و لذت‌بخش است. آیا شما هم دوست‌دارید این حس رویاگونه را تجربه‌کنید؟ آیا دوست دارید بهترین خاطره را از سفر به‌ همدان برای خودتان رقم‌بزنید؟ جدای اینکه ستاره‌شناسان از منظر علمی به بررسی این پدیده‌های آسمانی می‌پردازند، دیدن‌شان شکوه و عظمت جهان هستی را به ما نشان می‌دهد. آنجا است که متوجه‌می‌شویم این جهان بسیار فراتر از آن‌چیزی است که ما به چشم می‌بینیم. به‌این منظور ما در این مقاله به یکی از رصدخانه‌های موجود در ایران که رصدخانه همدان است، می‌پردازیم. اگر می‌خواهید رصدخانه ابن صلاح همدان را بهتر و بیشتر بشناسید، در این مقاله با ما همراه باشید. 

رزرو تور ارزان فقط با سه کلیک خوبه

 چند ویژگی‌ رصدخانه 

قبل از پرداختن به ویژگی رصدخانه همدان، بهتر است نخست توضیحی کلی درباره چیستی رصدخانه‌ها بدهیم. رصدخانه مکانی بسیارمهم برای کشف پدیده‌های آسمانی به‌شمار می‌آید. آنچه که در رصدخانه انجام می‌گیرد، مشاهده، بررسی و اندازه‌‌گیری پدیده‌ها و اجرام آسمانی است. در ایام قدیم، رصدخانه‌ها با ابزارهای ساده ستاره‌شناسی مانند سُدس کار‌می‌کرد؛ اما امروزه رصدخانه مجهز به ابزارهای پیشرفته‌ای مثل تلسکوپ‌های بزرگ نوری و رادیویی بوده که در اتاق‌های گردنده نصب شده‌است. رصدخانه مکانی است که شامل ابزارهای ستاره‌شناسی مثل تلسکوپ می‌شود. درواقع ماهیت رصدخانه با این ابزارها شکل می‌گیرد. درصد زیادی از رصدخانه‌های موجود از نوع نوری به‌حساب می‌آید. این رصدخانه‌ها به بازه طیفی مجهز است تا به‌وسیله آن اجرام آسمانی با چشم انسان قابل رویت باشد. برخی از این رصدخانه‌ها نیز برای تشخیص گسیلنده‌های کیهانی امواج رادیویی احداث شده‌ و برخی دیگر رصدخانه‌های ماهواره‌ای زمین است که برای بررسی اجرام آسمانی تلسکوپ‌های ویژه‌ای دارد. رصدخانه نجومی اولیه سازه‌هایی بودند که موقعیت ماه و خورشید را برای اهداف زمانی اندازه‎‌گیری می‌کردند.

حال که از چیستی رصدخانه‌ سخن گفتیم، بد نیست از تاریخ پیدایش آن نیز سخن بگوییم.

تاریخچه رصدخانه 

اولین رصدخانه که از ابزارهایی برای کشف پدیده‌های آسمانی استفاده‌کرد، مربوط به 150سال پیش از میلاد است که توسط هیپارخوس، بزرگترین ستاره‌شناس پیش از تاریخ، ساخته‌شد. اما بانیان رصدخانه مدرن دانشمندان جهان اسلام بودند. این رصدخانه‌های مدرن از اوایل قرن 9 و 10 در دمشق و بغداد ساخته‌شد. اما درخشان‌ترین این رصدخانه مربوط به سال 1260شمسی می‌شود که در مراغه ساخته‌شد. در میان رصدخانه‌های اسلامی، مهم‌‌ترین آن رصدخانه‌ای است که شاهزاده تیموری الوغ‌بیک سال 1420 در سمرقند ساخت. او توانست با همکاری دستیارانش فهرست ستاره‌ها را تهیه‌کند. 

اولین رصدخانه مدرن اروپا نیز توسط پادشاه فردریک دوم دانمارک در سال 1576 ساخته‌شد. خوشبختانه رصدخانه با ارائه داده‌های مهم سهم به‌سزایی در پیشرفت رشته‌هایی مثل نجوم، اقلیم‌شناسی، هواشناسی، آتشفشان‌شناسی و ژئوفیزیک داشته‌است و هنوز هم دارد. دیگر وقت آن است که به‌سراغ رصدخانه شهر همدان برویم.

تاریخچه رصدخانه همدان

یکی از جاهای دیدنی شهر همدان، رصدخانه آن است که به رصدخانه ابن صلاح همدانی معروف است. این بنا در شمال شرق شهر و بر بالای تپه حاج‌عنایت قراردارد. در سال 1382 شهرداری همدان این مرکز را راه‌اندازی کرد و معاونت فرهنگی شهرداری مدیریت آن را برعهده‌گرفت. باتوجه به اینکه نام این مرکز ابن‌صلاح همدانی است، بهتر است کمی از علت این نام‎‌گذاری هم بگوییم.

علت نام‌گذاری رصدخانه به ابن‌صلاح

ابوالفتوح احمدبن محمدبن سری نجم‌الدین همدانی مشهور به ابن‌صلاح، داشمند مشهور اهل همدان بود که در نیمه اول قرن ششم متولد شد. او در آغاز جوانی برای کسب علم به‌سوی بغداد رفت. در آنجا زیر نظر ابوالحکم مغربی که شاعر، ریاضی‌دان، طبیب و رئیس بیمارستان نظامی بود، شاگردی کرد. ابن صلاح توانست با فراگیری علوم مختلف آثار تألیفی ارزشمندی از خود به‌جا بگذارد که از آن میان می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره‌کرد:

-مجموعه مبسوطه در زمینه پزشکی

-رساله قیاس در منطق

-رساله نجومی درباب تسطیح کروی

سرانجام او در سال 548هجری دیده از جهان فروبست و در گورستان صوفیان واقع در دمشق به‌ خاک سپرده‌شد. از این‌رو این رصدخانه را به رصدخانه ابن صلاح همدان نام‌گذاری کردند.

امکانات رصدخانه شهر همدان

در حال حاضر این رصدخانه به دوگنبد آسمان‌نما با تجهیزات الکترونیکی پیشرفته مجهز است. قطر درونی این گنبد 5/4 و قطر بیرونی آن 6متر است. در این مرکز دو تلسکوپ 6 و 8اینچی وجود دارد که یکی از آن‌ها ثابت و دیگری چرخشی است. شما می‌توانید با لنزهای هر دو تلسکوپ ستاره‌ها را ببینید و هم‌زمان دو تجربه خارق‌العاده را به‌دست‌آورید. همچنین این مرکز دارای دستگاه‌های sky sensor ( جست‌وجوگر آسمان)، ccd (دوربین عکس‌برداری از اجرام آسمانی) امکانات سمعی و بصری، سالن کنفرانس 100نفره، کارگاه و تاریکخانه است. این مرکز 684متر زیربنا دارد که با درنظر گرفتن مساحت محوطه به 800متر می‌رسد. سینه‌کشی‌های این تپه کاملا خیابان‌کشی و جدول‌بندی شده‌است. فضای ظاهری این رصدخانه بسیار موردتوجه گردشگران قرار گرفته‌است؛ چراکه باید برای رفتن به داخل رصدخانه ابتدا از فضای سبز زیبا و چندهکتاری بوستان حاج‌عنایت عبور ‌کنند. شما می‌توانید در رصدخانه شهر همدان به عکس‌برداری، شب‌گردی و پیاده‌روی بپردازید.

بهترین زمان بازدید از رصدخانه

از آن‌جایی که همدان در دامنه کوه سبلان قراردارد و دارای آب‌وهوایی سردسیر است، بهترین زمان برای بازدید از رصدخانه همدان و دیگر اماکن تاریخی این شهر، فصل‌های بهار و تابستان است. 

جاذبه‌های اطراف رصدخانه همدان

اینکه بدانید اطراف رصدخانه همدان چه جاذبه‌های گردشگری دیگری دارد، قطعا به‌نفعتان خواهدبود؛ چراکه شما با صرف وقت کمتری از چند مکان تفریحی و گردشگری بازدید می‌کنید. در ادامه ما به چندتا از این اماکن اشاره می‌کنیم. به شما پیشنهاد می‌دهیم پس از بازدید از رصدخانه شهر همدان، حتما از این اماکن گردشگری هم بازدیدکنید.

فرصت رزرو بلیط هواپیما از سه کلیک را از دست ندید

برج قربان؛ یکی از جاهای دیدنی نزدیک به رصدخانه همدان

این برج یکی از برج‌های تاریخی شهر همدان است که مربوط به  قرن 7 و 8 هجری می‌شود. برج قربان با معماری خاص و قدمتی که دارد، توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب کرده‌است. برج تاریخی قربان در گذشته مجموعه بزرگی بود که شامل خانقاه، مسجد، مدرسه و کتابخانه می‌شد. متأسفانه تنها بنای بازمانده از این مجموعه، همین برج تاریخی قربان است. جالب است بدانید این برج آرامگاه جمعی از امیران سلجوقی نیز است.

آدرس: محله زندها، بین خیابان طالقانی و مدنی

فاصله تا رصدخانه همدان: 2کیلومتر

روستای ورکانه

روستای ورکانه همدان در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی قراردارد. این روستا به‌دلیل اقلیم کوهستانی، طبیعت بکر و زیبایی دارد. روستای توریستی ورکانه در آثار ملی به‌ثبت رسیده‌است. قدمت تاریخی این روستا به اوایل دوره صفوی برمی‌گردد. در ساخت بناهای این روستا از عنصر سنگ استفاده شده‌است. ازاین‎‌رو تابش نور خورشید به این بناها و بازتاب نور موجب درخشش روستا می‌شود. وجود باغ‌های گردو، زردالو، انگور و سیب زیبایی خاصی به این روستا بخشیده‌است. اگر اهل روستاگردی هستید، پیشنهاد می‌کنیم پس از بازدید از رصدخانه ابن صلاح همدان به این مکان زیبا هم سری بزنید.

آدرس: 20کیلومتری جنوب‌شرقی همدان، پس از سد اکباتان 

رصدخانه همدان و رصدخانه مراغه

همانطور که پیشتر ذکر شد، رصدخانه همدان در سال 1382 احداث‌شد؛ اما رصدخانه مراغه به‌عنوان اولین رصدخانه ایران دارای سبقه تاریخی است که در سال 675قمری به‌سفارش خواجه نصیرالدین طوسی و به دستور هلاکو، نوه چنگیزخان مغول ساخته‌شد. رصدخانه مراغه در قیاس با رصدخانه همدان وسعت بسیار زیادی داشت. درواقع درکنار بنای رصدخانه دو ساختمان دیگر نیز وجودداشت؛ یکی به‌عنوان استراحت‌گاه و دیگری کتابخانه. اگر بخواهیم وجه شباهتی برای این‌دو رصدخانه برشمریم، این است که هردوی آنها بر روی تپه احداث‌شدند. 

رصدخانه استان همدان و رصدخانه دانشگاه کاشان

رصدخانه دانشگاه کاشان مانند رصدخانه همدان از نظر زمان ساخت قدمت زیادی ندارد و در سال 1379 شمسی احداث شد. از نظر متراژ زیربنا، رصدخانه همدان 684متر است ولی رصدخانه دانشگاه کاشان 150متر. با‌این وجود مساحت فضای رصدخانه دانشگاه کاشان 3برابر رصدخانه همدان است. رصدخانه دانشگاه کاشان در مقایسه با رصدخانه همدان تلسکوپ‌های بیشتر با اندازه‌های بزرگ‌تری دارد. بااین‌وجود رصدخانه دانشگاه کاشان در قیاس با رصدخانه مراغه یک گنبد دارد. 

پایان‌بندی

هدف از نوشتن این مقاله معرفی رصدخانه همدان بود. تلاش ما بر این بود تا اطلاعات لازم در این زمینه به شما داده‌شود تا با شناختی نسبی به‌سراغ این مرکز بروید. شاید روزی قصد سفر به این شهر را داشته‌باشید، پس بهتر است در میان گشت‌وگذار در جاهای دیدنی همدان به‌سراغ این رصدخانه هم بروید تا افزون بر دیدن زیبایی‌های زمینی غرق دیدن ستارگان و پدیده‌های آسمانی هم بشوید. اگر شما جزو آن دسته از افراد هستید که از این مرکز بازدیدکرده‌اید، لطفا تجربات خود را در قسمت نظرات این مقاله با ما به‌اشتراک بگذارید.

رزرو هتل 5ستاره با سه کلیک خوبه