جادوی باغ گیاه‌ شناسی چابهار؛ زیبایی های ماندگار

باغ‌های گیاه‌شناسی یکی از جاذبه‌های گردشگری در سراسر جهان هستند که نقش مهمی در حفظ و نگهداری تنوع زیستی-گیاهی ایفا می‌کنند. این باغ‌ها به عنوان محیط‌های علمی و آموزشی، فرصتی مناسب برای آشنایی با گونه‌ها و گیاهان بومی هر منطقه فراهم می‌آورند و به علاقه‌مندان به طبیعت و گردشگری اجازه می‌دهند از نزدیک با تنوع  کم‌نظیر گیاهان آشنا شوند و از زیبایی‌های طبیعت لذت ببرند.یکی از این باغ‌های گیاه‌شناسی که به لطف تنوع چشمگیر و منظره‌های زیبای خود، مقصدی آرامش‌بخش و جذاب برای گردشگران محسوب می‌شود، باغ گیاه‌ شناسی چابهار است.

این مکان دلربا که در شهر چابهار استان سیستان و بلوچستان قرار دارد، به عنوان یک گنجینه ارزشمند از گیاهان بومی، نادر و خاص، هرساله از گردشگران علاقه‌مند به طبیعت و پژوهشگران گیاه‌شناسی میزبانی می‌کند.

در این گزارش ضمن معرفی جذابیت‌های باغ گیاه‌ شناسی چابهار، نکات مهمی مانند تاریخچه و ویژگی‌های اقلیمی وجغرافیای باغ را بررسی می‌کنیم و در میان گونه‌های گیاهی نادر و تماشایی این مکان زیبا قدم می‌زنیم. همچنین آثار مثبت این بوستان رنگارنگ در جذب گردشگر و افزایش آگاهی عمومی درباره تنوع زیستی و حفاظت از گیاهان بومی منطقه، به اختصار بررسی خواهد شد.

رزرو بلیط هواپیما با سه کلیک خوبه!

اقلیم چابهار

چابهار در جنوب شرقی ایران قرار گرفته و مرکز استان سیستان و بلوچستان است. این شهر با جمعیتی حدوداً ۲۵۰ هزار نفری، آب‌وهوایی نیمه بیابانی دارد. اقلیم چابهار به دلیل همجواری با دریای عمان، از بادهای خنک و مرطوب تاثیر می‌گیرد. بد نیست بدانید این بادها از جنوب غربی هند می‌آیند و‌ سبب کاهش دما و ایجاد رطوبت موقتی می‌شوند. به همین سبب چابهار در فصل تابستان غالباً بسیار گرم و مرطوب است و زمستان‌هایی خشک دارد.

به‌طور کلی استان سیتان و بلوچستان از لحاظ پوشش گیاهی به دو ناحیه رویشی تقسیم می‌شود؛ ناحیه رویشی خلیج عمانی و ناحیه رویشی ایران و تورانی. در این تقسیم‌بندی، بندر چابهار جزو ناحیه ایرانی و تورانی به حساب می‌آید. از گونه‌های گیاهی شاخص این ناحیه می‌شود به گیاهان گز، بنه، اسکنبیل و درختان ارژن، انجیر و سنجد اشاره کرد. می‌توان گفت که چابهار، تنها نقطه‌ای از ایران است که می‌شود بسیاری از گیاهان گرمسیری را در شرایط کاملا طبیعی در آن پرورش داد.

تاریخچه باغ گیاه شناسی چابهار

باغ گیاه شناسی چابهار یا -آن‌طور که معروف است- «باغ ملی تیس» در دوره حکومت پهلوی دوم و در سال‌های دهه چهل خورشیدی بنیان‌گذاری شد و در دهه پنجاه خورشیدی به بهره‌برداری رسید. باغ ملی تیس، پس از وقوع انقلاب ایران در سال 57 به دانشگاه علمی و کاربردی چابهار واگذار شد و در حال حاضر هم تحت نظارت دانشگاه بین‌المللی چابهار فعالیت می‌کند.

بد نیست بدانید که در سال‌های گذشته برای حفظ اصالت این مرکز ارزشمند، اقدامات مختلفی انجام گرفت که تا حد زیادی هم موفقیت‌آمیز بود:

– به‌روزرسانی و تعمیر نماهای داخلی و خارجی باغ با استفاده از تکنیک‌های مدرن و مصالح مختلف.

– بازسازی و بهسازی بناها با استفاده از مصالح سنتی و اجرای روش‌های ایزولاسیون روی سقف‌ها.

– نصب پنجره‌ها و درهای جدید با استفاده از مواد اولیه متنوع و با کیفیت، با رعایت اصول حفاظتی و مرمتی.

– احیا و بهبود فضاهای مختلف باغ از جمله رستوران‌های سنتی و مناطق تفریحی.

ویژگی‌ها و جاذبه‌های باغ گیاه شناسی چابهار

باغ گیاه شناسی چابهار یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های گیاه‌شناسی کشور است که گیاهان مختلفی در آن پرورش داده می‌شوند. این مکان با مساحتی بیش از ۶ هکتار، از جایگاه علمی و آموزشی مهمی برخوردار است. 

در این باغ، گونه‌های گیاهی بومی شهرستان چابهار و همچنین گیاهان دیگری از قسمت‌های مختلف ایران و سایر کشورها به‌صورت نمونه‌های زنده مشاهده می‌شوند. این گیاهان شامل گونه‌های گلخانه‌ای و باغچه‌ای هستند که نگهداری آن‌ها نیازمند دقت و تخصص است. 

در مجموع، حدود ۴۰۰۰ گونه از گیاهان بومی و غیربومی در این باغ وجود دارند که برخی از آنها به دلیل نادر، کمیاب یا در معرض خطر بودن نیازمند مراقبت ویژه‌تری هستند. همچنین کارشناسان کشاورزی همواره در این باغ حاضرند تا به نگهداری و حفاظت از گیاهان کمک کنند. در ادامه‌ی گزارش برخی از ویژگی‌ها و جاذبه‌های این مکان دیدنی را بررسی می‌کنیم:

تنوع گونه‌های گیاهی

 این باغ  تنوع گونه‌های گیاهی فراوانی دارد. از این گونه‌ها می‌توان به گل‌های زینتی، درختان میوه، گیاهان دارویی و گیاهان بومی منطقه شامل کاسنی، گل‌گاوزبان، کاکوتی، سوسن و… اشاره کرد.

حفاظت از گونه‌های نادر

 یکی از اهداف اصلی ایجاد باغ ملی تیس، حفاظت و نگهداری از گونه‌های گیاهی نادر و به‌خصوص گونه‌هایی است که در معرض خطر انقراض قرار دارند. این باغ، یک مخزن مهم از گونه‌های گیاهی محلی است که وجود آنها به تحقیقات علمی و حفظ تنوع زیستی کمک می‌کند.

آموزش و افزایش آگاهی عمومی

 باغ گیاه‌ شناسی چابهار مکان مناسبی برای آموزش و اطلاع‌رسانی پیرامون گیاهان بومی و تنوع زیستی منطقه به عموم مردم و بازدیدکنندگان است. این باغ با برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای آموزشی، به حفظ طبیعت سیستان و بلوچستان کمک‌ زیادی می‌کند.

گردش و تفریح

 باغ‌های گیاه‌شناسی علاوه بر اهمیت علمی فراوان، ارزش‌های تفریحی بالایی هم دارند. به همین سبب بازدید از باغ گیاه‌ شناسی چابهار، فرصت کم‌نظیری را برای گردش و بازدید از مسیرهای طبیعی فراهم می‌کند تا برای چند ساعت از فضای شلوغ و آلوده شهری فاصله بگیریم.

اکوتوریسم

 باغ گیاه‌ شناسی چابهار نمونه‌ای از اکوتوریسم یا گردشگری پایدار است. این نوع گردشگری مسئولیت‌پذیری در قبال محیط زیست را به همراه دارد و تلاش می‌کند تا تاثیرات مخرب بر محیط طبیعی و گیاهان را کاهش دهد.

در نهایت، بازدید از باغ ملی تیس فرصتی خوب برای عکاسی طبیعت و ثبت زیبایی‌های گوناگون گیاهان و مناظر طبیعی فراهم می‌کند. از این جهت این باغ، برای علاقه‌مندان به عکاسی نیز جذاب است و مورد توجه آنها قرار می‌گیرد.

بهترین زمان بازدید از باغ ملی تیس 

بهترین زمان بازدید از باغ گیاه ‌شناسی چابهار تا حد زیادی به شرایط آب‌و‌هوایی منطقه وابسته است. هرچند اکثر گل‌ها و گیاهان این باغ در فصول مختلف سال رشد می‌کنند و شکوفه می‌زنند، اما فرصت‌های بکر و جذابی برای بازدید از این مکان وجود دارند که معرفی آنها خالی از لطف نیست:

بهار (فصل گل‌ها):

فصل بهار غالباً بهترین فصل سال برای بازدید از باغ‌های گیاه‌شناسی است. در این فصل دل‌انگیز، بسیاری از گیاهان شکوفه‌ می‌دهند و گل می‌کنند. باغ گیاه شناسی چابهار در اولین فصل سال، تجسم بهشت بر روی زمین است! مملو از گل‌های زیبا، رنگارنگ و درختانی که رخت شکوفه بر تن کرده‌اند.

تابستان (فصل پوشیدن برگ‌ها):

 در تابستان، گیاهان بومی منطقه زنده و سرسبز هستند و برگ‌ها و شاخه‌ها کاملا از برگ پوشیده‌اند. این فصل همچنین بهترین زمان برای دیدن برخی از گیاهان بومی و گل‌های مختلف است.

پاییز (فصل تغییر رنگ‌ها):

 پاییز هم زمان مناسبی برای بازدید از باغ‌های گیاه‌شناسی است. در این فصل، برگ‌های بسیاری از درختان تغییر رنگ می‌دهند و منظره‌های بسیار زیبا و جذابی می‌سازند.

در هر حال، از آنجا که هر فصل سال جذابیت‌ها و زیبایی‌های خاص خودش را دارد، باغ گیاه شناسی چابهار همیشه زیباست! اصلاً مگر می‌شود دورهمی این همه گل و برگ و شکوفه، قشنگ نباشد؟ پس شما همواره می‌توانید -در هر زمان- از تجربه‌ی زیبا و متنوع این باغ لذت ببرید. به خاطر داشته باشید که پیش از برنامه‌ریزی برای سفر، اطلاعات آب و هوایی منطقه را از منابع محلی جویا شوید تا بازدید جذابتری داشته باشید.

نشانی و زمان بازدید 

باغ گیاه شناسی چابهار، در ۵کیلومتری چابهار در روستای تاریخی تیس قرار دارد.

درهای باغ ملی تیس هر روز، از شنبه تا پنجشنبه از ساعت ۷ صبح تا ۱۴ بعدازظهر به روی گردشگران باز است.

سخن پایانی

باغ گیاه ‌شناسی چابهار با زیبایی‌های ذاتی و تنوع گیاهی کم‌نظیر، یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری استان سیستان و بلوچستان است. این مکان علاوه بر ارائه تجربه‌ی آموزشی و آشنایی با گونه‌های گیاهی بومی و نادر منطقه، یک جاذبه‌ی طبیعی است که با مناظر دلربای خود، هر ساله گردشگران بسیاری را جذب می‌کند.

دوباره تاکید می‌کنیم که بهترین زمان بازدید از باغ ملی تیس، به ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. آیا دل‌تان برای زیبایی‌های شکوفه‌های بهاری غنج می‌رود؟ آیا با تماشای گونه‌های گیاهان در پاییز، بی‌تاب می‌شوید؟ خاطرتان باشد که باغ گیاه ‌شناسی چابهار در تمام طول سال، دیدنی و تماشایی است.