جاذبه های گردشگری چابهار؛ از درخت مکرزن تا گورستان جن!

چابهار از شهرهای معروف استان سیستان و بلوچستان است که در قسمت جنوب‌شرقی این استان قرار دارد. این شهر از قدیم‌الایام مقصد محبوب گردشگران بوده و به دلیل میزبانی از جاذبه‌های فراوان و آب‌وهوای همیشه بهاری و معتدل ‌‌اش، به چابهار (چهاربهار) معروف شده‌است. در این گزارش قصد داریم تا با معرفی جاذبه های گردشگری چابهار و مکان‌هایی که حتما باید از آنها بازدید کنید، به برنامه‌ریزی هرچه بهتر مسافرت شما کمک کنیم. در ادامه‌ی مطلب کنارمان باشید:

رزرو بلیط هواپیما با سه کلیک خوبه!

آرامگاه سید غلام رسول

نشانی: چابهار | بلوار شهید ریگی | بعد از میدان شیلات

این مکان از جاذبه ‌های گردشگری چابهار به حساب می‌آید که پیرامون آن حرف و سخن‌های متعددی شکل گرفته‌است. بعضی‌ها صاحب آرامگاه را فردی مشهور و شیعه و برخی هم او را لوطی مسلک شریفی می‌دانند که در تمام زندگی به شاد کردن مردم مشغول بوده است. اما هرچه هست، این مقبره برای سالیان متمادی مکانی برای گردهم‌آیی مریدان سید بوده که با برگزاری آیین‌های مختلفی، نام او را گرامی داشته‌اند. 

آرامگاه سید محمد که با نام سید غلام رسول هم مشهور است، در ابتدا یکی از اماکن زیارتی مردم منطقه و مسلمانان هندی بود که از ۴۵۶ هجری قمری قدمت دارد. شما در هنگام ورود به شهر، با این مقبره روبرو خواهید شد که امروزه به دلیل معماری‌ فوق‌العاده و جذابش، به یکی از جاذبه‌ های گردشگری چابهار تبدیل شده‌است.

بهتر است بدانید که به دلیل تاثیرپذیری بالای بنای آرامگاه از معماری هندی، به وضوج می‌توان شاخصه‌های معماری هند را در آن مشاهده کرد. احتمالاً مسلمانان هندی به‌علت ارادت به صاحب این آرامگاه، چنین تغییراتی را بعداً روی آن اعمال کرده‌اند. 

آرامگاه سید غلام رسول در دی‌ماه سال 1356 با شماره ثبت ۱۵۵۹ به ثبت ملی رسیده و در دهه‌های گذشته به‌دست سازمان میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان بازسازی شده است.

نکات بازدید از آرامگاه

– هرچند که این مکان تاریخی از محبوب‌ترین جاذبه‌ های گردشگری چابهار محسوب می‌شود، اما همیشه هم باز نیست! پس به‌خاطر داشته‌باشید که قبل از بازدید، حتماً از باز بودن آرامگاه مطمعن شوید.

– شما همیشه می‌توانید با تمبرهای هندی درختان محوطه از خودتان پذیرایی کنید! اما حتماً برای این‌ کار از سرپرست آرامگاه اجازه بگیرید.

– هر نقطه از ایران پهناور ما، خصوصاً نواحی بومی، فرهنگ و باورهای اقوام خودش را دارد. هنگام بازدید از جاذبه‌های گردشگری چابهار ، فرهنگ و باورهای مردم محلی را محترم بشمارید.

گورستان جن تیس

نشانی: چابهار | روستای تیس | سیصد متری غرب روستا

روستای تیس نزدیک ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. این روستا در کتب تاریخی که فتوحات اسکندر مقدونى را روایت می‌کنند، به «تیز» مشهور است که احتمالاً در گذر ایام به «تیس» بدل گشته‌است. همچنین مورخین و جغرافی‌‌شناسان اسلامى از این روستا با نام‌‌های «بندر تزیا» یا «تسی» یاد کرده‌اند و آن را مرکزی برای دادوستد شکر و گندم می‌شناسند. امروزه روستای تیس مرکز جاذبه ‌های گردشگری چابهار است که هرساله بازدیدکنندگان زیادی را به سمت خود می‌کشاند. 

در این روستای باستانی، یک گورستان عجیب و مرموز وجود دارد که در میان بلوچ‌ها به «جن سنط» یا گورستان جن معروف است. اگر به جهان وهم‌آلود ماورالطبیعه علاقه‌مندید، بازدید از سنگ‌قبرهای بزرگ و عجیب قبرستان را از دست ندهید، البته در روشنایی روز!

بد نیست بدانید بومیان منطقه معتقدند که این گورها به جن‌ها تعلق دارند و عزیزان‌شان را در حصار سنگ‌ها به خاک سپرده‌اند! با فرارسیدن تاریکی شب، جن‌ها بر مزار مردگان خود می‌آیند و برایشان عزاداری می‌کنند. درنتیجه اگر کسی شبها به گورستان بیاید، توسط جن‌ها نفرین شده و پس از چند روز به مرگی سخت گرفتار می‌شود. 

امروزه قبرستان ساکنین روستا در کنار همین گورستان قرار دارد. هرچند بومیان منطقه درگذشتگان خود را همینجا دفن می‌کنند؛ همیشه حواس‌شان جمع است که شب‌ها از گورستان جن‌ها گذر نکنند!

نکات خواندنی قبرستان جن تیس

– شمار اندکی از ساکنین محلی اعتقاد دارند که غروب‌ها صدای گریه‌ و ناله از این گورستان شنیده‌اند.

– سنگ قبرهای عظیم‌الجثه و عجیب این گورستان سبب شده تا برخی باور کنند اینجا آدمیزاد دفن نیست!

– از آنجا که قبرهای این گورستان در کنار هم و بر روی سطح ناصاف و صخره‌ای قرار دارند، این پرسش برای بعضی ایجاد شده که چگونه انسان آن روزگار با ابزارهای ابتدایی توانسته آنها را حفر کند؟!

– طبق نظر کارشناسان، موقعیت مکانی قبرستان در دامنه کوه‌ و ترس شدید مردم از تاریکی آنجا، سبب این نامگذاری شده است.

ساحل صخره ای چابهار

نشانی: جاده چابهار به رمین | امتداد خیابان کارگر | مجموعه تفریحی ساحل صخره‌ای

ساحل صخره‌ای چابهار، از دیدنی‌ترین و دل‌انگیرترین جاذبه ‌های گردشگری چابهار است که بازدیدکنندگان و مسافران بی‌شماری برای تماشای آن سر و دست می‌شکنند! 

از دلایل محبوبیت اینجا، صخره‌های خزه‌‌بسته‌ی پُرتعدادی هستند که مانند فرش سبز رنگی روی ساحل دیده می‌شوند! همین موضوع سبب شده تا خیلی‌ها، به‌عنوان «ساحل خزه» از این مکان یاد کنند.

لازم است اشاره کنیم که تقریباً در تمام ایام سال، موج‌ها با ساحل صخره‌ای چابهار درگیرند و خود را به آنها می‌کوبند! با این حال، وقتی زمان وزش بادهای موسمی اقیانوس فرا می‌رسد، موج‌ها سرعت و قدرت بیشتری می‌گیرند و گاهی تا ۱۵ متر بالا می‌روند! پس اگر به‌دنبال تماشای موج‌‌فشان‌های خروشان و برخورد زیبای موج و صخره هستید، اواسط تابستان را برای بازدید از این مکان انتخاب کنید.

نکات بازدید از ساحل صخره ای چابهار

– توصیه می‌کنیم هنگام غروب آفتاب، روی شنهای ساحل قدم بزنید و از تماشای لاک‌پشت‌ها و پرندگان به وجد بیایید. 

– هرگز در این مکان آبتنی نکنید! حضور صخره‌های خطرناک سبب شده تا این ساحل برای شنا امن نباشد. 

– در کنار ساحل از غذاهای دریایی منطقه تست کنید. خوشبختانه در همه‌جای اینجا، فروشندگان دوره‌گرد ماهی کباب می‌فروشند. همچنین رستوران‌های دریایی درجه‌ اولی در اطراف ساحل دایر هستند که غذاهای دریایی لذیذی سرو می‌کنند. 

– غذاهای منطقه چابهار تا حد زیادی به خوراک‌های هندی شبیه‌اند و طعم تند و پُر ادویه‌ای دارند. توصیه می‌کنیم هنگام بازدید از ساحل صخره‌ای، حتما ساندویچ کوسه را امتحان کنید.

کوه های مریخی چابهار

نشانی: 50 کیلومتری چابهار | جاده چابهار به گواتر

کوه‌های مریخی چابهار یکی از زیباترین مناظر طبیعی ایران هستند که مشابه آن‌ها را در کمتر مکانی می‌شود پیدا کرد؛ البته مگر در سیاره‌ای مانند مریخ! جالب است بدانید این کوه‌های بی مانند، جزئی از جاذبه‌ های گردشگری چابهار هستند که به‌سبب ظاهر منحصربه‌فردشان متمایز شده‌اند. 

اگر ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر از چابهار فاصله بگیرید، به کوه‌های مریخی می‌رسید که کیلومترها در کنار یکدیگر امتداد یافته‌اند. در میان این کوه‌ها دریاچه‌ای تماشایی و صورتی‌رنگ وجود دارد که به لیپار معروف است. 

بد نیست بدانید کوه‌های مریخی  درواقع ادامه‌ی‌ رشته کوه‌های زاگرس هستند که تا کشور پاکستان پیشروی کرده‌اند. این کوه‌های تماشایی از پنج متر تا بیشتر از صد متر ارتفاع دارند. 

مسجد جامع تیس

نشانی: چابهار | روستای تیس

همان‌طور که اشاره شد، روستای تیس در دوران باستان از بنادر بسیار حائز اهمیت ایران در دریای مکران بود و کالاهای تجاری برای رسیدن به خاورمیانه و قفقاز، ابتدا باید از آسیای شرقی و هند به بندر تیس می‌رسیدند. امروزه اگر تیس رونق گذشته‌ی پُرافتخار خود را ندارد؛ اما هنوز هم از مهم‌ترین جاذبه‌ های گردشگری چابهار را در خود جای داده است. یکی از مهمترین و مشهورترین این جاذبه‌ها، مسجد جامع تیس نام دارد.

مسجد جامع تیس یادگار دوران صدر اسلام است و جزو اولین مساجد ایران به‌شمار می‌رود. این مسجد زیبا و تاریخی که از معروف‌ترین جاذبه‌ های گردشگری چابهار شناخته می‌شود، هنوز هم از نمازگزارن میزبانی می‌کند.

یکی از عناصر کلیدی و مهم معماری ایرانی-اسلامی در ساختن مساجد، مناره است که مسجد تیس مانند بیشتر مساجد اهل سنت، فقط یک مناره دارد. از همین رو این مسجد قدیمی در بین بومیان منطقه به مسجد تک مناره نیز معروف است. لازم است اشاره کنیم که معماری بیرونی و نمای داخلی مسجد تیس، معماری و ظاهر مساجد پاکستان و هند را به اذهان متبادر می‌کند. 

مناره و گنبدهای فوق‌العاده زیبای مسجد جامع تیس، با استفاده از رنگ‌های سبز و قرمز رنگ‌ شده‌اند. به‌علاوه ورودی‌های ساختمان مسجد به‌وسیله‌ی شیشه‌‌های رنگی تزئین شده و ظاهری چشم‌نواز به مسجد بخشیده‌اند.

دکه بازار چابهار

نشانی: چابهار | بلوار امام خمینی | خیابان فردوسی

دکه بازار چابهار که به «بازار فجر» و «بازار سنتی» هم معروف است، از دیدنی‌ترین جاذبه‌ های گردشگری چابهار به حساب می‌آید. این بازار درواقع خیابان شلوغی سرشار از دکه‌ها و فروشندگان دوره‌گرد است. 

شما با گشت‌و‌گذار در اینجا می‌توانید انواع مختلف صنایع‌ دستی زیبای سیستان و بلوچستان را تهیه کنید و با خود سوغات ببرید! از میان آن‌ها می‌توان به زری‌دوزی، انواع حصیرهای بومی، حنا، زیورآلات محلی، پارچه‌های رنگی و معروف بلوچی و همین‌طور داروهای گیاهی اشاره کرد.

درخت مکرزن چابهار

نشانی: چابهار | بخش جنوبی روستای رمین | مجاور گورستان

یکی دیگر از مشهورترین جاذبه های گردشگری چابهار ، درخت مکرزن نام دارد که با عناوین دیگری چون «درخت انجیر معابد»، «درخت لور» و «درخت انجیر هندی» نیز معروف شده است. ریشه‌ی اصلی این گیاه به هند شرقی برمی‌گردد. 

این درخت با برگ‌های عجیب و بسیار پهنی که دارد، توانسته در میان فهرست درختان عجیب جهان قرار بگیرد. جالب است بدانید که شاخه‌های درخت مکرزن، از آسمان دوباره به طرف زمین برمی‌گردند و در خاک فرو می‌روند! درواقع این شاخه‌ها از محل جدید از نو جوانه می‌زنند و تشکیل ساقه می‌دهند؛ این رشد شگفت‌انگیز سبب شده تا شهرت جهانی درخت انجیر معابد روز به روز بیشتر شود و بازدیدکنندگان زیادی برای تماشایش به چابهار سفر کنند.

اگر شما هم قصد دارید از جاذبه های گردشگری چابهار و درخت مکرزن دیدن کنید، در جریان باشید که در پاییز و زمستان، این درخت به بار می نشیند و میوه می‌دهد. به علاوه آب‌وهوای شرجی چابهار در فصول سرد تعدیل شده و به‌همین دلایل، بهترین زمان بازدید از این جاذبه‌ی منحصربه‌فرد، پاییز و زمستان است.

اسکله کنارک

نشانی: چابهار | ۵۵ کیلومتری غربی

اسکله کنارک از غرب چابهار ۵۵ کیلومتر فاصله دارد و محل پهلوگیری لنج‌ها و قایق‌های ماهی‌گیری محسوب می‌شود. اسکله کنارک با درازای ۵ کیلومتری، سومین اسکله بزرگ ماهیگیری در ایران و همچنین اولین اسکله بزرگ صیادی در استان سیستان و بلوچستان به شمار می‌آید. این مکان اهمیت زیادی در اقتصاد منطقه دارد.

از این اسکله می‌توان به سواحل رویایی بندر کنارک و البته پرندگان دریایی آن چشم دوخت. همچنین دورنمای ماهی‌گیران و قایق‌های مخصوص‌شان که آرام آرام در افق ناپدید می‌شوند از زیباترین تصاویر اسکله کنارک است. 

 شما همواره قادرید در کنار بازدید از این اسکله زیبا که یکی از جاذبه های گردشگری چابهار محسوب می‌شود، لنج‌های رنگارنگ، طبیعت بکر ساحل و غروب و طلوع خورشید را تماشا کنید. البته حواستان باشد که امکانات رفاهی خاصی در محل وجود ندارد و شما باید مواد آشامیدنی و غذای مورد نیاز خود را به همراه داشته باشید.

قلعه پرتغالی‌ها

چابهار | روستای تیس

قلعه پرتغالی‌ها که به قلعه‌ی تیس هم شهرت دارد، با سابقه‌ای حدوداً دو هزار ساله، در دهانه‌ی خلیج چابهار و بر تپه‌ای مشرف بر جاده چابهار-تیس ساخته‌ شده‌است. این مکان از مشهورترین جاذبه های گردشگری چابهار به شمار می‌رود. قلعه پرتغالی‌ها در ۵ کیلومتری شمال غربی چابهار قرار دارد و رود لاوی از میان آن عبور می‌کند. از ظواهر این‌طور برمی‌آید که قلعه‌ی تیس در بین کوه‌های شهباز، لاوی و بیلبند به دام افتاده است! 

پرتغالی‌ها که خود را امپراطور دریاها می‌دانستند، در دوره‌ای کوتاه به جنوب ایران مسلط شدند. آنها این قلعه‌ها را ساختند تا در برابر شورش احتمالی ایرانیان از خود مراقبت کنند. اما ساکنین فلات ایران به سلطه‌ی کوتاه پرتغالی‌های متجاوز پایان دادند و در سال ۱۶۲۲ میلادی، بنادر خود را از آنها پس گرفتند. امروزه از دوران تلخ سلطه پرتغالی‌ها، فقط چند قلعه‌ی تاریخی به‌جا مانده که هرساله گردشگران زیادی را سمت خود می‌کشانند.

شوربختانه محافظت خوب و درستی از این اثر باستانی انجام نشده و قلعه تیس در حال فروپاشی است. اما فراموش نکنید که هنوز هم تماشای این مکان تاریخی جذابیت‌های خودش را دارد و هرگز نباید در سفر چابهار، فرصت کاوش در آن را از کف بدهید.

منطقه حفاظت شده گاندو

نشانی: استان سیستان و بلوچستان | محدوده چابهار و سرباز

منطقه حفاظت‌شده گاندو که به منطقه حفاظت‌شده «باهوکلات» هم معروف است، از جاذبه های گردشگری چابهار به‌حساب می‌آید که با وسعت ۴۵۶ هزار هکتاری، تنها زیستگاه گاندو یا تمساح بومی ایرانی است. 

در این مکان دیدنی و منحصربه‌فرد، جانوارن دیگری علاوه‌بر گاندو زندگی می‌کنند که از میان آنها می‌توان به «سیاهگوش، سنجاب بلوچی، بزمجه بنگال، روباه، عقاب شاهی و…» اشاره کرد. بهتر است بدانید که بومیان منطقه احترام زیادی برای گاندوها قائلند آنها را به برکت و ازدیاد روزی می‌شناسند.

منطقه گاندو به سبب میزبانی از جنگل‌های حرا و آبگیرهای خلیج گواتر، ارزش‌ بین‌المللی بالایی دارد. این منطقه حفاظت شده از آبگیرها و رودخانه‌های محل زندگی تمساح‌ها، زمین‌های ساحلی کرانه‌ی دریای عمان، جنگل‌های حرا،‌ کوه‌ها و دشت باهوکلات تشکیل شده است. 

نکات بازدید از منطقه حفاظت شده کاندو

– اکیداً توصیه می‌کنیم که برای تماشای تمساح‌ها، به راهنمایی افراد محلی اعتماد کنید و هرگز بدون آگاهی به آنها نزدیک نشوید.

– غالباً گاندوها برای انسان خطرناک نیستند. این جانوران گونه‌ای بسیار باهوش و خجالتی هستند و نمی‌شود به‌راحتی با آنها مواجه شد. خوب است بدانید که دلیل اصلی حمله تمساح به انسان‌، خشک‌سالی سال‌های اخیر و نابودی زیستگاه‌های آنها بوده است.

– مزرعه پرورش تمساح رایگان نیست و باید برای تماشای آنجا هزینه ورودی بپردازید. بهتر است بدانید که هیچ راهنمایی در آن محل موجود نیست و فقط باید از پشت نرده‌ها گاندوها را تماشا کنید.

کلام آخر

چابهار بندر زیبایی است که در شگفتی نظیر ندارد. چهارفصلِ اینجا همیشه بهار است و رنگ و عطر گلها از در و دیوار می‌بارد. چابهار -تنها بندر اقیانوسی ایران- به آب‌های آزاد دسترسی دارد و اسکله‌هایش از کشتی‌های اقیانوس‌پیما میزبانی می‌کنند. اما تمام اینها در مقابل جاذبه های گردشگری چابهار، خیلی هم به چشم نمی‌آیند! در این گزارش کوتاه اندکی از دیدنی‌های چابهار را بررسی کردیم و در پس‌کوچه‌های باستانی این شهر عجیب، به آرامی پرسه زدیم. اگر برنامه‌های‌تان جفت‌و‌جور شد و به سیستان و بلوچستان سفر کردید، چابهار زیبا را از خود دریغ نکنید! زندگی کوتاه‌تر از این حرف‌هاست…