حقایق جالب باکو؛ از قوم تات و شهر قدیمی تا برج اسرار آمیز باکو

شهر قدیمی باکو یکی از معدود شهرهای قرون وسطایی باقی مانده در آذربایجان است. در جنوب جمهوری  آذربایجان، پایتخت این کشور قرار گرفته است که قدمت آن به قرون 7 تا  12  باز می گردد. سازه‌های سنگی قدیمی ، خیابان‌ها و کوچه‌های باریک، حمام‌ها، بازارها، و حیاط‌های کوچک که توسط دیوارهای بلند محصور شده اند، همه و همه در این شهر قرار گرفته اند. برج دختر و کاخ شیروانشاه نیز از مهم ترین نمادهای باکو هستند که تاریخی ترین حقایق جالب باکو در آنجا منتظر شما هستند. این شهر به دو بخش ایچری شهر ( به معنی داخل شهر) و بایر شهر (به معنی شهر بیرونی) تقسیم می شود، که هر دو مکان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند و در تمام ایام سال پذیرای گردشگران هستند.

قدم زدن در خیابان‌های این شهر قدیمی مانند سفر کردن در زمان گذشته است، یعنی گام برداشتن در میان تمدن‌هایی که  این شهر را به شکل امروزیش تبدیل کرده است. در این مطلب قصد داریم 10 مورد از حقایق جالب باکو را برای شما بازگو کنیم، پس در ادامه با ما همراه باشید تا با این شهر و دانستنی هایش بیشتر آشنا شوید.

۱) تاریخچه ی تاسیس شهر قدیمی

شکی نیست که شهر قدیمی باکو یک جواهر قرون وسطایی است که هر ذره از دیوارهایش نشان از باستانی بودنش دارد و قدمت آن به قرن دوازدهم  باز می گردد، برخی از مورخان نیز ادعا می کنند که اولین ساخت و سازهای این شهر متعلق به اوایل قرن هفتم است. با این حال تاریخ دقیق آن هنوز مشخص نشده.

۲) قرون وسطی در باکو

شهر قدیمی باکو در امتداد ساحل دریای خزر قرار دارد. برخی از آثار تاریخی ساخته شده در دوره قرون وسطی که از حقایق جالب باکو نیز هستند در این شهر عبارتند از : دیوارهای قلعه برج دختر، کاروانسرای مولتانی و کاخ شیروانشاه .

 در حالی که قدمت کاخ شیروانشاه به قرن پانزدهم و شانزدهم باز می‌گردد، تخمین زده شده که برج دختر در قرن دوازدهم ساخته شده. مولتانی مسافرخانه ای است که ابتدا برای اقامت بازرگانان شهرمولتان ساخته شد، این سه بناها هنوز پابرجا هستند و بازدیدکنندگان بسیاری را به خود جذب می‌کنند.

۳) قوم تات را می شناسید؟

از دیگر حقایق جالب باکو می‌توان به این مورد اشاره کرد که زمانی که باکو در سال 1806 توسط امپراتوری روسیه اشغال شد، حدود 7000 نفر جمعیت داشت که اکثراً قوم تات بودند و حدودا 500 خانوار داشتند، در آن زمان شهر قدیمی (ایچری شهر) تنها محله ی  باکو بود.

با بازگشایی بندر برای تجارت، باکو شروع به گسترشی فراتر از دیوارهای دور شهرش کرد. محله های جدید با گذشت زمان پدیدار شدند و اینچنین اصطلاحات (شهر درونی) و (شهر بیرونی) به وجود آمدند.

در گذشته ایچری شهر محله اصلی باکو محسوب می‌شد که عمدتاً توسط افرادی که بومیان باکو به حساب می آمدند، اداره می‌شد. مساجد، بازارها، کارگاه های صنعتگران و پادگان های نظامی که در زمان اشغال رومیان ساخته شده بودند از بناهای عمده ی شهر بودند.

بر اساس خاطرات حسین گولو سرابسکی (Huseyngulu Sarabski)، خواننده اپرای آذربایجانی، ساکنان ایچری شهر خود را برتر می دانستند. آنها کسانی را که در محله بیرونی زندگی می کردند به عنوان مردم پابرهنه(به نشانه از قشر ضعیف) می‌شناختند.

۴) اولین مدرسه باکو در قرن ۱۲ ام تاسیس شد

باکویی‌ها نیز از کلمه ی مدرسه برای آموزشگاه‌ها استفاده می کنند. ازدیگر حقایق جالب باکو این است که قدمت اولین مدرسه شناخته شده در شهر قدیمی باکو به قرن دوازدهم میلادی باز می گردد.

چهارصد سال بعد، سید یحیی باکویی، محقق نامدار آذربایجانی که در قرن پانزدهم زندگی می‌کرد، (دارالفنون) را تأسیس کرد که معادل دانشگاه امروزی محسوب می‌شد.دارالفنون در کاخ شیروانشاه قرار داشت.

یکی دیگر از حقایق جالب باکو این است که علاقه به تحصیلات در باکو با سقوط حکومت شیروانشاه به تدریج کاهش یافت و تنها سه مدرسه تا قرن بیستم در شهر قدیمی باقی ماندند، اکنون این مدارس تعطیل شده و مدارس مدرن جایگزینشان شدند.

۵) تنوع عناصر معماری شهر!

سبک معماری در ساخت و سازهای قرون وسطایی باکو، سنتی و محلی بود. با این حال، هنگامی که روس‌ها در اوایل قرن 19 وارد این شهر شدند، آنجا را مانند بسیاری از ساختمان‌های اروپایی قرن 19 و اوایل قرن 20 ساختند. از حقایق جالب باکو این است که روس‌ها از سبک‌های باروک و گوتیک در ساخت بناها استفاده کردند که برخی از این ساختمان ها هنوز به شکل اصلی خود پای بر جا مانده اند.

۶) شهر قدیمی و آثار تاریخی مهم

برج دختر و کاخ شیروانشاه از محبوب ترین آثار تاریخی باکو به شمار می‌روند، برج دختر ساخت قرن دوازدهم از بناهای دیدنی آذربایجان و یکی از حقایق جالب باکو است که از دل تاریخ سربیرون آورده و در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد و ارتفاع آن تقریباً 29 متر است.کاخ شیروانشاه نیز در شهر درونی قرار دارد و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این ساختمان از املاک سلطنتی خاندان شیروانشاه در قرن پانزدهم بود، از دیگر حقایق جالب باکو که باید بدانید این است که این کاخ از سوی یونسکو به عنوان یکی از مرواریدهای معماری آذربایجان معرفی شده است.

۷) برج دختر از اسرار آمیزترین بنای تاریخی در باکو

هدف از طراحی این برج در هاله ای از ابهام قرار دارد. این مکان را مظهر دین زرتشتی و نماد معماری پیش از اسلام در ایران و آذربایجان نامیده اند.چندین افسانه زرتشتی در مورد این برج وجود دارند، از جمله داستان دختر با مو آتشین. این داستان مشهور حکایت می کند که در زمان های قدیم، مردم باکو توسط دشمن محاصره شده بودند و برای همین در قلعه پنهان می شدند، اما حاضر به تسلیم نبودند.کشیشان در برج آتشکده ی قلعه، رو به آتش مقدس دعا می‌کردند. و در نهایت دختری با موهای آتشین برای دفاع از آنها فرستاده شد. مردم پس از شکست دادن دشمن، به افتخار دختر مو آتشین، قلعه را “برج دختر” نامیدند تا برج دختر امروز در فهرست حقایق جالب باکوجای خوش کند.

همین حالا بلیط هواپیما آنلاین را به مقصد اسرار آمیز باکو رزرو کنید!

۸) زیر گذر باستانی که در سال ۲۰۰۸ کشف شد

در سال 2008، کارگران در حین بازسازی پارک وحید، یک تونل باستانی را در شهر قدیمی کشف کردند. تونل بطور کامل ساخته شده بود و دیوارها، سقف و کف آن با سنگ سفید پوشیده شده بودند. از حقایق جالب باکو این است که تعدادی سکه از دوره شوروی نیز در این تونل پیدا شد، احتمال می رود این تونل یکی از چندین گذرگاهی باشد که به قلعه باستانی سبائیل، قلعه ای بر روی دریای خزر است منتهی می شد. به گفته محقق ویتالی آنتونوف، این زیرگذر برای نجات فرماندار در موارد شورش های دسته جمعی ساخته شد، زیرا در آن زمان باکو مرکز قفقاز بود که جنبشی انقلابی در آنجا در حال رخ می‌داد.

۹) شهر قدیمی باکو در فهرست میراث جهانی یونسکو

شهر قدیمی (ایچری شهر) اولین مکان در آذربایجان بود که در سال 2000 توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شد.

در سال 2003، با اشاره به خسارات ناشی از زلزله نوامبر 2000 و حفاظت ضعیف ، این مکان در فهرست ساختمان‌های میراث فرهنگی جهانی قرار گرفت اما به دلیل خطر ویرانی و با وجود تلاش فراوان آذربایجان برای حفظ آن، کمیته میراث جهانی، شهر قدیمی را در سال 2009 از فهرست حذف کرد.

۱۰) چندین نمایشنامه معروف در ایچری شهر فیلمبرداری شده اند

یکی از مهم ترین حقایق جالب باکو این است که برخی از فیلم‌های معروف آذربایجان مانند «مرد دوزیست» (1961)، «تهران-43» (1981) و «بازوی الماس» (1968) در شهر قدیمی فیلم‌برداری شده‌اند.

خیابان‌های قدیمی این شهر قرون وسطایی، مساجد سر به فلک کشیده، دیوارها و کاخ شیروانشاه همگی در صحنه های فیلمبرداری شده مشخص هستند. قدم زدن در این مکان این حس را در شما به وجود می‌آورد که در شهری از جنس تاریخ قرار دارید.

شهر قدیمی باکو همچنین در مستندهایی توسط چندین کارگردان نمایش داده شده است که تاریخ و چگونگی توسعه ی امروز شهر را نشان می دهد. از این مستندها میتوان به فیلم «شهر قدیم» (1964) ساخته ی علیبابا الاکبروف (Alibaba Alakberov) و «پیاده روی در شهر قدیمی» (2003) ساخته ی جاوید اماموردیف (Javid Imamverdiye) اشاره کرد.