درباره مسجد گوهرشاد؛ یادگاری عاشقانه از دختر غیاث الدین ترخانی!

یکی از جاذبه‌های اصیل، بارزش و معنوی که در گوشه و کنار کشور عزیزمان می‌درخشند؛ مساجد هستند. مساجدی که بعضاً با معماری و قدمت تاریخی که دارند، همه را حیرت زده می‌کنند. پس، بیایید تا شما را با یکی از مساجد تاریخی با معماری ایرانی- اسلامی آشنا کنیم؛ مسجدی که اگر به مشهد سفر کرده باشید، حتما از آن دیدن کرده‌اید یعنی مسجد گوهرشاد مشهد!

مسجد گوهرشاد کجاست؟

سفر با تور مشهد و زیارت حرم امام هشتم (ع) برای ما ایرانی‌ها بسیار مهم و با ارزش است. در جوار حرم مطهر اما رضا، مسجد گوهرشاد قرار گرفته است. در واقع، این مسجد در جنوب حرم است و از همه طرف به رواق‌های حرم دسترسی دارد.

چرا این مسجد ساخته شد؟

علت ساخت این مسجد به گذشته برمی‌گردد، زمانی که دختر غیاث‌الدین ترخانی از امیران تیموری در سن 16 سالگی به عقد جانشین تیمور درآمد. تا اینجا همه چیز مشخص است، اما ساخت مسجد داستان‌های مختلفی دارد.

عده‌ای می‌گویند گوهرشاد زنی مذهبی بوده که دستور ساخت این مسجد را داده است تا پس از مرگ در جوار حرم در این مسجد دفن شود. عده‌ای دیگر نیز داستان عاشقانه‌ای را بیان می‌کنند. گویا جوانی کارگری در زمان ساخت مسجد، عاشق گوهرشاد می‌شود و ابراز علاقه می‌کند. گوهرشاد نیز از او می‌خواهد تا یک ماه اعتکاف کند و از خانه بیرون نیاید. اما، جوان ناکام بعد از چهل روز آسمانی شد.

از این دست داستان‌ها زیاد است که واقعی بودن هر کدام مشخص نیست. اما، سرنوشت گوهرشاد مرگ یا به قتل رسیدن در زمان قیام میرزا ابوالقاسم بود و در نهایت در هرات به خاک سپرده شد.  

کمی درباره مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد دارای چهار ایوان و وسعتی به اندازه 10 هزار مترمربع دارد؛ پس می‌توان لقب بزرگترین مسجد در مجموعه حرم امام رضا (ع) را به آن داد. ساخت آن به سال 794 شمسی برمی‌گردد و لقب قدیمی‌ترین را هم به خود اختصاص می‌دهد. همان‌طور که گفته شد؛ این مسجد به دستور گوهرشاد ساخته شد و نام آن را می‌توانید در دو محل از مسجد یعنی در ورودی ایوان مقصوره و دارلسیاره مشاهده کنید.

معماری نام آشنا!

این مسجد زیبا را معماری به نام قوام الدین شیراز بر عهده داشته که از برجسته‌ترین معماران دوره تیموری به شما می‌آمده. همانند هر مسجد دیگر؛ شیوه معماری مسجد گوهرشاد نیز با یک گنبد و چهار ایوان ایرانی بنا نهاده شده است. به لحاظ معماری اسلامی نیز، تزئینات هنری، کاشی‌کاری‌ها، گچکاری و خطوط همگی از این نوع سبک استفاده شده است. با این حال، چیزی که در این مسجد برجسته است، آیات و احادیث قرآنی می‌باشد که به زیباترین شکل در جای جای مسجد گوهرشاد به چشم می‌خورد.

در مسجد گوهرشاد چه می‌بینید؟

گنبد و مناره: گنبد آبی رنگ و مناره‌های بلند مسجد گوهرشاد، اولین چیزی است که نگاه شما را به خود جلب می‌کند. این گنبد با آجرهای لعابی آبی رنگ و ارتفاع 41 متری خود چشم و دل هر بیننده‌ای را با خود می‌برد. ارتفاع مناره‌ها نیز 43 متر است و با رنگ طلایی مزین شده است.

ایوان مقصوره: بزرگترین ایوان مسجد، ایوان مقصوره است که گنبد مسجد را بر روی آن ساخته‌اند. در ساخت آن نیز از سنگ مرمر و کتیبه‌های تاریخی استفاده شده که اهمیت و زیبایی آن را دو چندان کرده است. از دیگر ویژگی‌های این ایوان، محراب سنگی آن با کتیبه‌های قرآنی، منبر صاحب الزمان و کاشی‌کاری‌های معرق آن است.

ایوان ساده: در کنار ایوان مقصوده، ایوان ساده با زیبایی‌های فوق‌العاده‌ای از هنر اسلامی قرار گرفته است. چیزی که در این ایوان دیدنی است؛ هنر زیبای خوشنویسی ایرانی می‌باشد. به غیر از این، کتیبه‌ای قدیمی مربوط به دوره شاه عباس صفوی از آثار ارزشمند این ایوان و مسجد گوهرشاد است.  

ایوان غربی: در قسمت غربی مسجد، ایوان غربی قرار گرفته که متصل به بازار بوده است. نکته جالب درباره آن، عبور کانال آبی بوده که منبع آب مسجد را تامین می‌کرده است.

ایوان شرقی: ایوان شرقی یا ایوان حاج حسن به رواق امام خمینی متصل است و با کاشی‌های خط کوفی‌اش توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

آیا بازدید از این مسجد رایگان است؟

شما می‌توانید همه روزه و در هر ساعتی به دیدن این مسجد بروید. برای بازدید هم نیازی به پرداخت ورودی نبوده و در حدود یک ساعت می‌توانید جای جای مسجد گوهرشاد را ببینید.

جاهای دیدنی اطراف مسجد گوهرشاد

باغ نادری مشهد: 3.8 کیلومتر، 10 دقیقه

باغ گیاه شناسی مشهد: 5 کیلومتر، 15 دقیقه فاصله

پارک کوه سنگی: 7 کیلومتر، 20 دقیقه

هتل های نزدیک مسجد گوهرشاد

هتل توس: 1کیلومتر، 5 دقیقه

هتل مدینه: 1 کیلومتر، 5 دقیقه

هتل نور: 1.4 کیلومتر، 6 دقیقه

هتل ایران: 1.6 کیلومتر، 7 دقیقه

رستوران های اطراف مسجد گوهرشاد

رستوران الزهرا: 900 متر، 3 دقیقه

رستوران سنتی پرپیمون: 900 متر، 4 دقیقه

رستوران قصر عتیق: 1 کیلومتر، 6 دقیقه

رستوران رویال مرسده: 1.9 کیلومتر، 7 دقیقه

رستوران لاله: 2 کیلومتر، 8 دقیقه

کلام آخر

رزرو بلیط هواپیما مشهد از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری برای ایرانی‌ها است. سفر به مشهد مقدس و زیارت حرم اما هشتم بیشتر از هر مقصد دیگری خاطره‌انگیز و لذت‌بخش است. فراموش نکنید که در هنگام زیارت از فرصت استفاده کنید و به تماشای مسجد زیبای گوهرشاد بروید. مسجدی تاریخی و با ارزش.