خانه موزه مقدم تهران

خانه موزه مقدم تهران یکی از خاص‌ترین خانه‌موزه‌های ایران است؛ جایی که تاریخ، معماری و هنر در یک فضای زنده کنار هم قرار گرفته‌اند. این عمارت قاجاری که زمانی محل زندگی دکتر محسن مقدم بوده، امروز به موزه‌ای تبدیل شده که هر گوشه‌اش داستانی از فرهنگ و تاریخ ایران را روایت می‌کند. اگر به دنبال یک مقصد متفاوت و آرام در دل شلوغی تهران هستید، بازدید از این خانه‌موزه انتخابی ارزشمند است.

خانه موزه مقدم تهران کجاست؟

خانه موزه مقدم تهران در خیابان امام خمینی، بعد از خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک ۲۵۱ قرار دارد. این محدوده در مرکز شهر و داخل طرح ترافیک واقع شده است.

دسترسی به خانه موزه مقدم تهران

با توجه به شلوغی منطقه و کمبود جای پارک، استفاده از حمل‌و‌نقل در تهران بهترین انتخاب است:

• مترو:
  • ایستگاه حسن‌آباد؛ حدود ۵۰۰ متر پیاده‌روی تا ورودی خانه موزه
  • ایستگاه دانشگاه امام علی؛ در فاصله‌ای نزدیک و حدود ۵۰۰ متر در سمت غرب موزه
• اتوبوس:
  • استفاده از خطوط راه‌آهن – پارک‌وی یا راه‌آهن – تجریش
  • در ایستگاه البرز پیاده شوید و تا خانه موزه مقدم حدود 5 دقیقه پیاده روی خواهد بود.

اگر از شهرهای دیگر به تهران سفر می‌کنید، تهیه بلیط هواپیما تهران می‌تواند شروع این برنامه باشد.

اطلاعات بازدید از خانه موزه مقدم

عنوان	توضیحات
روزهای بازدید	همه‌روزه به‌جز دوشنبه‌ها و تعطیلات رسمی
ساعت فعالیت	۹ صبح تا ۵ عصر
قیمت بلیت (ایرانیان)	۵۰٬۰۰۰ تومان
قیمت بلیت (گردشگران خارجی)	۴۰۰٬۰۰۰ تومان
بهترین فصل بازدید	بهار و اوایل پاییز
ساعت پیشنهادی بازدید	صبح زود (۹ تا ۱۱)

چرا از خانه موزه مقدم تهران بازدید کنیم؟

شاید در نگاه اول، خانه موزه مقدم فقط یک خانه قدیمی دیگر در دل جاهای دیدنی تهران به‌نظر برسد؛ اما وقتی وارد آن می‌شوید، می‌فهمید که با یک تجربه متفاوت روبه‌رو هستید. در ادامه، چند دلیل مهم برای بازدید از این خانه خاص را مرور می‌کنیم:

• 1.خانه موزه مقدم تهران تجربه‌ای متفاوت از موزه‌گردی در پایتخت ارائه می‌دهد که در آن معماری، اشیای تاریخی و روایت فرهنگی در یک فضای زنده کنار هم قرار گرفته‌اند.
• 2.ترکیب معماری قاجاری با کاشی‌کاری‌ها و عناصر هنری دوره‌های مختلف، این خانه را به نمونه‌ای کم‌نظیر در میان خانه‌موزه‌های تهران تبدیل کرده است.
• 3.مجموعه اشیای تاریخی خانه مقدم حاصل سال‌ها پژوهش و دغدغه برای حفظ میراث فرهنگی ایران است و بسیاری از آن‌ها در موزه‌های دیگر دیده نمی‌شوند.
• 4.فضای آرام و دل‌نشین خانه، با وجود قرار گرفتن در یکی از شلوغ‌ترین نقاط تهران، فرصتی برای فاصله گرفتن از هیاهوی شهر فراهم می‌کند.
• 5.بازدید از خانه موزه مقدم برای گردشگران، علاقه‌مندان به هنر و معماری و حتی عکاسی، تجربه‌ای الهام‌بخش و ارزشمند به شمار می‌رود.

اگر به بازدید از خانه‌های تاریخی تهران علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به عمارت عین‌الدوله را هم بخوانید.

تاریخچه‌ و معرفی خانه موزه مقدم تهران

خانه موزه مقدم تهران فقط یک خانه قدیمی مربوط به دوره قاجار نیست؛ ارزش واقعی این عمارت در تبدیل‌شدن آن به یک موزه زنده از تاریخ، هنر و معماری ایران است. برخلاف بسیاری از خانه‌های تاریخی که صرفاً مرمت شده‌اند، این خانه با نگاه آگاهانه و هنرمندانه به فضایی برای نمایش اشیای تاریخی، کاشی‌ها، قطعات معماری و عناصر فرهنگی از دوره‌های مختلف ایران تبدیل شده است. ترکیب معماری قاجاری با اشیای اصیل و چیدمانی الهام‌گرفته از سنت ایرانی، باعث شده خانه موزه مقدم امروز به یکی از خاص‌ترین خانه‌موزه‌های تهران و حتی ایران تبدیل شود؛ جایی که بازدیدکننده نه‌فقط تاریخ را می‌بیند، بلکه آن را تجربه می‌کند.

زندگی محسن مقدم

محسن مقدم، پژوهشگر، هنرمند و استاد دانشگاه، پس از تحصیل در اروپا در رشته‌های نقاشی، تاریخ هنر و باستان‌شناسی، در سال ۱۳۱۵ به ایران بازگشت و به همراه همسرش سلما کویومجیان در این خانه ساکن شد. او در کنار فعالیت‌های علمی و تدریس در دانشگاه تهران، سال‌ها به گردآوری و حفاظت از اشیای تاریخی ایران پرداخت و آن‌ها را با دقت و سلیقه‌ای خاص در فضای خانه جای داد. همین نگاه فرهنگی و مسئولانه باعث شد این خانه در سال ۱۳۵۱ به دانشگاه تهران اهدا شود و پس از درگذشت این زوج، به‌عنوان یک موزه ارزشمند در اختیار عموم قرار بگیرد.

معماری خانه موزه مقدم تهران

بخش بیرونی

بخش بیرونی خانه موزه مقدم تهران بعد از یک راهروی ورودی شروع می‌شود. این بخش قسمت‌های بسیاری دارد که در سه ضلع جنوبی، غربی و شمالی قرار دارند. این قسمت‌ها عبارتند از:

ساختمان تابستانی خانه موزه مقدم

در ضلع جنوبی خانه و در سمت راست ساختمان قرار دارد که به نام ساختمان بیرونی یا تابستانی شناخته می‌شود. این ساختمان از دو بخش اتاق پیشخوان و اتاق پذیرایی تشکیل شده است. اتاق پذیرایی که به نام اتاق گاهنگاری نیز شناخته می‌شود در گذشته محل کار دکتر مقدم و همچنین محل پذیرایی از مهمانان بوده است. در حال حاضر در این بخش از خانه موزه مقدم تهران می‌توانید اشیای عتیقه و تاریخی مثل ظروف سفالی، ابزار سنگی، ظروف و اشیای مفرغی و فلزی را ببینید که همه توسط ایشان جمع‌آوری شده‌اند. تزیینات داخلی این اتاق کاملا ساده است و سبک و سیاق گچ‌بری‌های سقف به دوره‌ی پهلوی برمی‌گردد. اتاق پیشخوان نیز در جوار اتاق پذیرایی قرار دارد که با دو در به پذیرایی و فضای بیرونی ساختمان راه دارد. این اتاق در حال حاضر برای معرفی دکتر مقدم و فعالیت‌های علمی وی در گذشته استفاده می‌شود.

حوضخانه

حوضخانه یکی از قدیمی‌ترین قسمت‌های خانه موزه مقدم تهران است که در همان سال‌های ابتدایی در دوره‌ی مظفری ساخته شده‌ است. حوضخانه در زیر اتاق پذیرایی قرار دارد و توسط شخص دکتر مقدم طراحی و تزیین شده است. وی برای تزیین حوضخانه از کاشی‌کاری‌ها و ظروف سفالی استفاده کرده که همه متعلق به سده‌های چهارم تا سیزدهم هجری قمری هستند. این کاشی‌کاری‌ها و ظروف سفالی سیر تحول صنعت سفال و کاشی را به زیبایی به تصویر می‌کشند.

کتابخانه

کتابخانه درست روبروی اتاق پذیرایی قرار دارد. این اتاق در سال 1337 به بنا اضافه شده و دکتر مقدم از آن به عنوان کارگاه استفاده می‌کردند. امروزه این اتاق به کتابخانه‌ی خانه موزه مقدم تبدیل شده و کتاب‌های ایشان و کتاب‌هایی در زمینه‌ی باستان‌شناسی و هنر در آن یافت می‌شود. این کتابخانه جنبه‌ی عمومی دارد و همه می‌‌توانند از کتاب‌ها استفاده کنند.

ساختمان برج در خانه موزه مقدم تهران

ضلع غربی خانه موزه مقدم تهران را می‌توان جذاب‌ترین بخش آن در نظر گرفت. ساختمان برج یا ساختمان اربابی در این قسمت قرار دارد. این ساختمان را یکی از شاگردان دکتر مقدم به نام دکتر ابوالقاسمی در سال 1345 به عمارت اصلی اضافه کرد. این ساختمان با الهام از قلعه‌های قرون وسطی در اروپا ساخته شده است. اتاق کدخدا، حمام کوچک قجری، اتاق تدخین، اتاق درویش و اتاق صدف نیز در این ساختمان قرار دارند. اتاق درویش در طبقه‌ی پایین ساختمان قرار دارد و در حال حاضر مجموعه‌ای از لوازم دراویش، عکس‌هایی تاریخی و قدیمی از دراویش تهران و یک نقاشی به سبک قهوه‌خانه‌ای از بارگاه حضرت سلیمان در آن نگهداری می‌شود. در اتاق تدخین مجموعه‌ای از اشیایی مثل قلیون و پیپ به نمایش گذاشته شده است. در اتاق صدف مجموعه‌ای نفیس و زیبا از منحصربه‌فردترین صدف‌ها را می‌توانید ببینید. تمام این صدف‌ها توسط دکتر مقدم جمع‌آوری شده‌اند.

ایوان قاجار

یکی دیگر از بخش‌های دیدنی خانه موزه مقدم تهران ایوان قاجار است. این ایوان در کنار ساختمان برج قرار دارد و توسط چند ستون و طاقی که بر روی آنها قرار گرفته ساخته شده‌ است. این ایوان را با کاشی‌هایی متعلق به دوره‌ی زندیه و قاجاریه تزیین کرده‌اند. در وسط این ایوان یک حوض مرمری کوچک قرار دارد که از حمام فتحعلی شاه به خانه مقدم آورده شده است.

دیوار تجدد

دیوار تجدد دو حیاط اندرونی و بیرون خانه موزه مقدم را به هم متصل می‌کند. این دیوار را مهندس هوشنگ سیحون طراحی و اجرا کرده است. این دیوار در واقع از چند ستون مارپیچ و چند طاق بر روی این ستون‌ها ساخته شده است. این ستون‌ها به رنگ فیروزه‌ای هستند و با کاشی تزیین شده‌اند. این دیوار در نگاه اول عمارت چهل ستون اصفهان را در ذهن تداعی می‌کند. ستون‌های دیوار تجدد در واقع از کاخ خواهر ناصرالدین شاه باقی مانده‌اند و دکتر مقدم در زمان تخریب کاخ این ستون‌ها را به خانه مقدم آورد.

باغ ژاپنیِ خانه مقدم

یکی دیگر از بخش‌های دیدنی خانه موزه مقدم تهران باغ ژاپنی آن است. دکتر مقدم و همسرش در حیاط بیرونی این باغچه‌ی کوچک را با الهام از باغ‌های ژاپنی طراحی کردند. فضای این باغچه با پله‌های سنگی، یک برکه‌ی کوچک کم‌عمق و گل‌های نیلوفر تزیین شده است.

استخر

استخر خانه موزه مقدم تهران که در حیاط بیرونی قرار دارد در سال 1335 و پس از سفر دکتر مقدم به اسپانیا ساخته شد. وی برای ساخت این استخر از استخر و آب‌نماهای باغ الحمرای اسپانیا الهام گرفته است.

بخش اندرونی خانه موزه مقدم تهران

بخش اندرونی این عمارت به واسطه‌ی وجود دیوار تجدد از دیگر قسمت‌ جدا شده است. ساختمان اصلی اندرونی مهم‌ترین بخش خانه موزه مقدم تهران است که در بسیاری از عکس‌های این مجموعه به چشم می‌خورد. این ساختمان از بخش‌های متعددی نظیر ایوان، سالن زمستانی، اتاق نشیمن، نمایشگاه و حیاط اندرونی تشکیل شده است. در ادامه به بررسی بخش‌های مختلف ساختمان اندرونی می‌پردازیم.

ایوان اندرونی خانه مقدم

ایوان اندرونی خانه موزه مقدم تهران با دو ردیف پله‌ی مارپیچ به حیاط متصل می‌شود. نمای بیرونی این ایوان با دو سنتوری، چهار ستون و گچ‌بری‌های زیبا تزیین شده است. برای زیباسازی این ایوان از کاشی‌های دوره‌ی صفوی، آینه‌کاری‌های دوره‌ی زندیه و کاشی معرق‌های دوره‌ی قاجار و پهلوی استفاده کرده‌اند.

سالن زمستانی

اتاق قاجار در سمن چپ ورودی ساختمان اصلی اندرونی قرار دارد. این اتاق با اشیای ارزشمندی از دوره‌ی زندیه و قاجاریه تزیین شده است. طاقچه‌ای که در این اتاق مشاهده می‌کنید مربوط به دوره‌ی زندیه است که از اصفهان به خانه مقدم منتقل شده است. شومینه‌ی این اتاق نیز به قصر فیروزه تعلق دارد. در حال حاضر اشیایی مربوط به دوره‌ی پهلوی نیز در این اتاق نگهداری می‌شود. در اتاق قاجار می‌توانید طرح‌های اولیه‌ی دکتر مقدم از لوگوی دانشگاه تهران را ببینید.

اتاق نشیمن

پس از ورود به ساختمان اندرونی خانه مقدم در سمت راست اتاق نشیمن را مشاهده می‌کنید. این اتاق در واقع اقامتگاه اصلی دکتر مقدم و همسرش بود. در حال حاضر چندین شی قدیمی نظیر چند قلمدان، جعبه و چند مجسمه از جنس پاپیه ماشه در این اتاق نگهداری می‌شود. چند نقاشی از آثار دکتر مقدم نیز در این اتاق به نمایش درآمده است.

نمایشگاه خانه موزه مقدم تهران

در انتهای راهروی ورودی ساختمان اندرونیِ خانه مقدم سالنی وجود دارد که در روزهایی از سال نمایشگاه‌هایی در آن برگزار می‌شود. در سالن نمایشگاه چندین ویترین قرار دارد که چندین شی قدیمی در آنها نگهداری می‌شود.

حیاط اندرونی

دکتر مقدم و همسرش برای طراحی و ساخت حیاط اندرونی خانه مقدم از طرح فرش ایرانی الهام گرفته‌اند. در مرکز این حیاط یک حوض و آب‌نمای زیبا قرار دارد و در چهار سمت آن باغچه‌هایی سرسبز و زیبا به چشم می‌خورد. دکتر مقدم برای تزیین دیوار این حیاط از کاشی‌ها و ظروف شکسته‌ی سفالی مربوط به دوران قاجار استفاده کرده است.

برای آشنایی با یکی دیگر از خانه‌موزه‌های شاخص پایتخت، مطالعه مقاله موزه خانه سیمین و جلال می‌تواند انتخاب خوبی باشد.

کلام آخر

خانه موزه مقدم تهران یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری پایتخت به شمار می‌رود. در این عمارت زیبا می‌توانید بخش کوچکی از تاریخ این سرزمین را از نزدیک ببینید. در مطلبی که از نظر گذراندید سعی کردیم شما را با بخش‌های مختلف این عمارت آشنا کنیم و بخشی از زیبایی‌های آن را برای شما به تصویر بکشیم. امیدواریم به کمک این راهنمای کوتاه بازدید خوبی از این خانه‌ی تاریخی داشته باشید.

سوالات متداول