آرامگاه مولانا در قونیه | راهنمای کامل بازدید، آدرس، ساعات و هتل‌ها

جلال‌الدین محمد بلخی، که بیشتر مردم او را با نام مولانا می‌شناسند، فقط یک شاعر یا یک فیلسوف نبود؛ او انسانی بود که صدای درونی بشر را به کلمات تبدیل کرد. صدایی که با جمله‌ی معروف «بشنو از نی چون حکایت می‌کند…» آغاز شد و هنوز هم بعد از قرن‌ها، در گوش و دل ما طنین دارد. مولانا در بلخ به دنیا آمد، اما زندگی و اندیشه‌هایش در قونیه شکوفا شد. شهری که در آن نوشت، آموخت، عاشقانه زیست و به واسطه‌ حضور درویشان و چرخش سماع، مفهومی تازه به معنویت و عشق بخشید. حتی امروز هم، انگار حضورش در فضای این شهر زنده است. آرامگاه مولانا در قونیه فقط یک جاذبه گردشگری نیست. اینجا جایی‌ست که همه چیز معنا دارد: از سکوت حیاط و بوی چوب درهای قدیمی، تا کاشی‌های فیروزه‌ای و نوای آرام موسیقی عرفانی. شاید همین حال‌وهواست که هر سال، عاشقان فرهنگ و ادب را به رزرو بلیط هواپیما و سفر به قونیه ترغیب می‌کند تا فقط چند لحظه در این فضا قدم بزنند و از نزدیک لمسش کنند.

آرامگاه مولانا کجاست و چگونه به آن برسیم؟

آرامگاه مولانا در قلب فرهنگی شهر قونیه، یکی از کهن‌ترین و معنوی‌ترین نقاط ترکیه قرار گرفته است. این آرامگاه بر تپه‌ای به ارتفاع ۱۰۱۶ متر در منطقه کاراتای، محله عزیزیه و در خیابان معروف مولانا واقع شده؛ درست کنار مسجد سلیمیه. گنبد فیروزه‌ای‌رنگ آرامگاه که از دور دست‌ها نیز قابل دیدن است، یکی از شناخته‌شده‌ترین نمادهای معماری صوفیانه در ترکیه به‌شمار می‌رود.

چگونه به آرامگاه مولانا برویم؟

اگر با هواپیما قصد سفر دارید، راحت‌ترین راه این است که پروازتان را به مقصد فرودگاه قونیه (Konya Airport) تنظیم کنید. فاصله این فرودگاه تا آرامگاه حدود ۱۸ کیلومتر است و با تاکسی یا وسایل حمل‌ونقل عمومی، حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان می‌برد. برای کسانی که از شهرهای دیگر ترکیه مانند استانبول یا ازمیر سفر می‌کنند، تهیه بلیط هواپیما داخلی ترکیه به قونیه هم گزینه‌ای رایج و سریع است.

برای علاقه‌مندان به سفر زمینی یا ریلی، ایستگاه قطار قونیه در مرکز شهر قرار دارد و فاصله آن تا آرامگاه تنها حدود ۲ کیلومتر است. از ایستگاه می‌توان با تاکسی، تراموا یا حتی پیاده طی مسیر کرد.

اگر از پایتخت ترکیه، آنکارا، راهی قونیه هستید، فاصله‌ای در حدود ۲۲۵ کیلومتر پیش رو دارید که با قطار سریع‌السیر، حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت طول می‌کشد. این گزینه به‌خصوص برای مسافرانی که از طریق رزرو تور بهقونیه سفر می‌کنند، بسیار محبوب است.

بهترین زمان بازدید از آرامگاه مولانا

بازدید از آرامگاه مولانا می‌تواند یکی از خاطره‌انگیزترین بخش‌های سفر شما به ترکیه باشد. اما برای داشتن یک تجربه بهتر، خوب است که زمان مناسب را بر اساس هدف خود انتخاب کنید. در ادامه، دو زمان مهم برای سفر به قونیه را بررسی کرده‌ایم.

دسامبر برای مراسم‌های خاص

اگر علاقه‌مند هستید در مراسم سالگرد درگذشت مولانا، معروف به شب عُرس، شرکت کنید، ماه دسامبر (حدود ۷ تا ۱۷ دسامبر / ۱۶ تا ۲۶ آذر) بهترین زمان برای سفر است. در این بازه زمانی، شهر قونیه میزبان یک جشنواره فرهنگی ده‌روزه است که برنامه‌های مختلفی از جمله سماع درویشان، اجراهای موسیقی عرفانی و سخنرانی‌های فرهنگی در آن برگزار می‌شود.

البته توجه داشته باشید که در این ایام، قونیه بسیار شلوغ می‌شود. برای همین، اگر قصد دارید در این فستیوال شرکت کنید، بهتر است بلیط هواپیما، هتل و تور را از چند هفته قبل رزرو کنید تا با مشکلی روبه‌رو نشوید.

فصل بهار برای تجربه‌ای آرام

اگر ترجیح می‌دهید از آرامگاه مولانا در شرایطی آرام‌تر و خلوت‌تر بازدید کنید، فصل بهار انتخاب مناسبی خواهد بود. به‌ویژه ماه‌های فروردین و اردیبهشت (آوریل و مه) که هم آب‌وهوا معتدل و دل‌پذیر است و هم ازدحام گردشگران کمتر است.

ساعت بازدید، هزینه ورودی و قوانین فرهنگی

اگر قصد دارید از آرامگاه مولانا در قونیه بازدید کنید، بهتر است قبل از رفتن، با اطلاعات ضروری مانند ساعت بازدید، هزینه‌ها و قوانین مهم این مکان فرهنگی آشنا شوید. این موارد هم به برنامه‌ریزی بهتر شما کمک می‌کنند و هم باعث می‌شوند تجربه‌ای آرام و محترمانه داشته باشید.

ساعت بازدید آرامگاه مولانا

موزه و آرامگاه مولانا هر روز از ساعت ۹ صبح پذیرای بازدیدکنندگان است. ساعت پایان بازدید در طول سال تغییر می‌کند:

• بهار و تابستان (فروردین تا شهریور): تا ساعت ۱۹
• پاییز و زمستان (مهر تا اسفند): تا ساعت ۱۷

توصیه می‌شود در ساعات ابتدایی روز به محل بروید تا هم از شلوغی فاصله بگیرید و هم بتوانید در آرامش بیشتری از بخش‌های مختلف مجموعه بازدید کنید.

هزینه بازدید چقدر است؟

ورود به آرامگاه مولانا رایگان است، اما اگر علاقه‌مند باشید با جزئیات و اطلاعات دقیق‌تری از موزه دیدن کنید، می‌توانید از راهنمای صوتی استفاده کنید. هزینه این راهنما هر ساله تغییر می‌کند و خوشبختانه شامل زبان فارسی هم می‌شود. در صورتی که بخواهید در یکی از برنامه‌های اجرای رقص سماع شرکت کنید، باید هزینه جداگانه‌ای پرداخت کنید. این برنامه‌ها معمولاً در ایام جشنواره شب عُرس برگزار می‌شوند.

قوانین فرهنگی و نکات مهم

بازدید از آرامگاه یک تجربه فرهنگی و معنوی است، به همین دلیل رعایت چند نکته ساده اما مهم ضروری‌ست:

• ورود به داخل حرم بدون کفش انجام می‌شود.
• پوشش مناسب، هم برای آقایان و هم برای خانم‌ها الزامی است. لطفاً از لباس‌های خیلی کوتاه، تنگ یا نامتعارف استفاده نکنید تا با فضای معنوی مجموعه هماهنگ باشید.
• عکاسی آزاد است، اما استفاده از فلش دوربین ممنوع است.
• بهتر است در طول بازدید، با آرامش و احترام به دیگران رفتار کنید و از سر و صدای زیاد یا رفتار نامناسب پرهیز کنید.

بخش‌های مختلف آرامگاه مولانا

آرامگاه مولانا در قونیه تنها یک نقطه زیارتی نیست؛ این مجموعه‌ی تاریخی و فرهنگی شامل حیاط، اتاق آرامگاه، بخش‌های مختلف موزه، سلول درویشان، مطبخ، سماع‌خانه و نمایشگاه قرآن است. به همین دلیل، بازدید از این مکان می‌تواند چند ساعت از زمان شما را به‌خوبی و با تجربه‌ای متفاوت پر کند.

حیاط و ورودی‌ها

آرامگاه مولانا ورودی‌های مختلفی دارد، اما پیشنهاد می‌کنیم برای داشتن دید بهتر از مجموعه، از درب اصلی موزه مولانا وارد شوید. با ورود، گنبد سبزرنگ (گنبد خضرا) و حیاط سنگ‌فرش‌شده جلوه‌ای خاص دارند.
در این حیاط می‌توانید قبرهای صوفیان و درویشان را ببینید. سنگ‌قبرهایی عمودی که کلاه مخصوص درویشان روی آن‌ها قرار گرفته است. به‌طور کلی، ۶۵ قبر در این مجموعه قرار دارد. یکی از نکات جالب در حیاط، چشمه‌ی تزکیه است؛ حوضچه‌ای که بازدیدکنندگان از آب آن برای شست‌وشو یا تبرک استفاده می‌کنند.

اتاق آرامگاه؛ قلب معنوی مجموعه

مهم‌ترین بخش آرامگاه مولانا، اتاق اصلی مقبره است. در اینجا قبر مولانا، پسرش، پدرش، همسر و برخی از مریدانش قرار دارند. اتاق با خوش‌نویسی‌های قرآنی، منبت‌کاری‌های دوره سلجوقی و پارچه‌های نفیس تزیین شده است. روی قبر مولانا، پارچه‌ای مشکی با طلاکوب قرار دارد که هدیه‌ای از سوی سلطان عبدالحمید دوم، پادشاه عثمانی، بوده است.
جالب است بدانید هرچه کلاه روی قبر بلندتر باشد، نشانه‌ مقام بالاتر آن فرد است.

سلول درویشان

در بخشی از حیاط، می‌توانید به سلول‌های درویشان سر بزنید؛ فضاهایی کوچک که در گذشته محل عبادت و ریاضت صوفیان بوده‌اند. امروزه این سلول‌ها تبدیل به بخش‌های مختلف مانند کتابخانه، فروشگاه سوغاتی و بخش اداری مجموعه شده‌اند.

مطبخ و آداب صوفیان

در گذشته، این بخش نقش آشپزخانه‌ی اصلی مجموعه را داشته است. امروز از آن برای آموزش مفاهیم صوفیانه و نمایش نمادین مراسم سماع استفاده می‌شود. مجسمه‌هایی با لباس‌های سنتی، نمایش‌دهنده‌ی آداب و زندگی روزمره‌ی درویشان هستند.

اتاق تلاوت

یکی از بخش‌های آرام و معنوی مجموعه، اتاق تلاوت است؛ جایی که صدای قرآن با لحنی دلنشین پخش می‌شود.
در این فضا می‌توانید نسخه‌های قدیمی قرآن و کتاب‌های مذهبی را ببینید که از نظر تاریخی و هنری بسیار ارزشمند هستند.

سماع‌خانه؛ اجرای رقص درویشان

در قرن ۱۶ میلادی، سماع‌خانه به دستور سلطان سلیمان عثمانی ساخته شد. این سالن محل اجرای رقص سماع است و با معماری عثمانی و تزئینات سلجوقی آراسته شده است. لباس‌ها، کلاه‌ها و وسایل موسیقی مربوط به مولانا، شمس تبریزی و فرزندش سلطان ولد هم در این سالن نگهداری می‌شوند.

محل برگزاری مراسم عرفانی

بخشی از فضای مجموعه به اجرای مراسم مذهبی و عرفانی مانند رقص سماع اختصاص دارد. این اجراها گاهی در سماع‌خانه و گاهی در فضای باز مجموعه انجام می‌شوند.

نمایشگاه قرآن

در این نمایشگاه می‌توانید نسخه‌های قدیمی قرآن، کتاب‌های مذهبی، وسایل شخصی مولانا، سجاده ابریشمی و حتی دو نسخه قدیمی از دیوان حافظ را ببینید. یکی از ارزشمندترین آثار، نسخه خطی کتاب مثنوی معنوی است که در همین‌جا نگهداری می‌شود.

موزه مولانا در کنار آرامگاه

این موزه در کنار آرامگاه مولانا قرار دارد و آثار ارزشمندی از زندگی، اندیشه، و فرهنگ صوفیانه در آن نگهداری می‌شود.

در این موزه می‌توانید از نزدیک قبور مریدان، درویشان و اعضای خانواده‌ی مولانا را ببینید. فضای موزه با نور، سکوت و معماری سنتی، حال‌وهوای بسیار آرام و خاصی دارد. بسیاری از بازدیدکنندگان، لحظاتی را روی نیمکت‌های داخل مجموعه می‌نشینند تا فقط تماشا کنند و در فضای عرفانی آن غرق شوند.

از جمله آثار مهمی که در موزه دیده می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نسخه‌های خطی قرآن و کتاب‌های مذهبی بسیار قدیمی
• کتاب‌های مولوی و دو نسخه‌ی نایاب از دیوان حافظ
• منبت‌کاری‌ها و کتیبه‌های تاریخی که به دوره سلجوقیان رومی برمی‌گردند
• لباس‌ها و کلاه‌های مولانا و پیروانش
• آلات موسیقی سنتی مورد استفاده در مراسم سماع
• قالیچه‌ها و پارچه‌های نفیس با نوشته‌هایی از اشعار مولوی

یکی از بخش‌های به‌یادماندنی این مجموعه، دیدن رقص سماع است که اگر در زمان برگزاری مراسم در آنجا باشید، می‌توانید آن را در همان محوطه یا سماع‌خانه ببینید. این رقص که با موسیقی خاص صوفیانه همراه است، بسیاری از بازدیدکنندگان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

جاهای دیدنی نزدیک به آرامگاه مولانا

قونیه شهر کوچکی است اما دیدنی‌های متنوعی دارد که بازدید از آن‌ها در کنار آرامگاه مولانا می‌تواند سفر شما را پربارتر و جذاب‌تر کند. در ادامه چند مکان دیدنی نزدیک به موزه مولانا را معرفی می‌کنیم:

مقبره شمس تبریزی

شمس، مراد و دوست نزدیک مولانا بود و آشنایی با او زندگی مولوی را دگرگون کرد. مقبره‌ای که به نام شمس در قونیه شناخته می‌شود در پارک شمس و کنار مسجد شمس تبریزی قرار دارد.
فاصله تا آرامگاه مولانا: با خودرو ۸ دقیقه – پیاده حدود ۱۵ دقیقه

مسجد علاءالدین

یکی از مهم‌ترین مساجد تاریخی قونیه است که قدمت آن به قرن ۱۳ میلادی بازمی‌گردد. این مسجد بر تپه علاءالدین قرار دارد و محل دفن چندین پادشاه سلجوقی نیز هست.
فاصله تا آرامگاه مولانا: با خودرو ۱۰ دقیقه – پیاده حدود ۲۰ دقیقه

موزه آتاتورک قونیه

برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ترکیه، این موزه مکان مناسبی است. ساختمان آن قدیمی‌ست و در گذشته محل اقامت مصطفی کمال آتاتورک در سفر به قونیه بوده است.
فاصله تا آرامگاه مولانا: با خودرو حدود ۱۰ دقیقه – پیاده حدود ۲۵ دقیقه

بازار سنتی قونیه

اگر به دنبال خرید سوغاتی، صنایع دستی یا خوراکی‌های محلی هستید، بازار سنتی قونیه انتخاب خوبی است. قیمت‌ها مناسب‌اند و حال‌وهوای بازار، سنتی و زنده است.
فاصله تا آرامگاه مولانا: نزدیک به مجموعه، قابل دسترسی با پیاده‌روی کوتاه

باغ گیاه‌شناسی و باغ پروانه‌ها

این باغ بزرگ و سرسبز با گل‌ها و پروانه‌های رنگارنگ، فضای متفاوتی نسبت به بافت تاریخی شهر دارد. اگر دنبال مکانی آرام و مناسب عکاسی هستید، اینجا انتخاب خوبی است.
فاصله تا آرامگاه مولانا: حدود ۱۲ کیلومتر – با خودرو ۲۰ تا ۳۰ دقیقه

هتل‌های نزدیک آرامگاه مولانا

اگر هدف شما از سفر به قونیه، بازدید از آرامگاه مولانا است، بهتر است اقامتگاهی را انتخاب کنید که در نزدیکی این مجموعه قرار داشته باشد. با این کار، می‌توانید هر زمان که خواستید به آرامگاه سر بزنید، بدون نیاز به رفت‌وآمد طولانی. خوشبختانه اطراف آرامگاه، گزینه‌های متنوعی برای رزرو هتل وجود دارد؛ از اقامتگاه‌های سنتی گرفته تا هتل‌های بوتیک و مدرن.

در ادامه، چند هتل نزدیک به آرامگاه را همراه با فاصله آن‌ها معرفی می‌کنیم:

• هتل هیچ – ۲۱۰ متر
• هتل مثنوی – ۲۱۰ متر
• هتل درگاه – ۲۴۰ متر
• هتل کوناک – ۲۴۰ متر
• هتل بابلین بوتیک – ۲۷۰ متر

یادگاری و سوغاتی آرامگاه مولانا

بازدید از آرامگاه مولانا برای بسیاری از مسافران فقط یک دیدار نیست، بلکه یک تجربه‌ عمیق و معنوی است. طبیعی است که بخواهید چیزی از این فضا با خود به یادگار ببرید؛ چیزی که حال‌وهوای قونیه و روح مولانا را در خودش داشته باشد. در فروشگاه‌های اطراف موزه و همین‌طور در بخش سوغات خود مجموعه، می‌توانید یادگاری‌های متنوعی پیدا کنید. برخی از محبوب‌ترین سوغاتی‌ها عبارت‌اند از:

• دف و نی سنتی
• کتاب‌هایی از مولانا
• کلاه درویشان یا مجسمه‌های کوچک رقص سماع
• تابلوها و نوشته‌های خوش‌نویسی با اشعار مولانا
• سجاده، تسبیح یا عطرهای سنتی

حرف آخر

دیدار از آرامگاه مولانا چیزی فراتر از یک سفر گردشگری ساده است. اینجا جایی‌ست که تاریخ، عرفان، هنر و انسانیت در کنار هم قرار گرفته‌اند. چه به دنبال لحظه‌ای آرامش باشید، چه به دنبال لمس بخشی از فرهنگ و اندیشه‌های شرقی، قونیه و مزار مولانا شما را دست خالی برنمی‌گردانند. قدم‌زدن در صحن موزه، گوش دادن به نوای نی، دیدن قبرها، تماشای رقص سماع و نشستن در سکوت همان‌قدر برای دل است که برای چشم. شاید همین لحظه بهترین وقت باشد برای برنامه‌ریزی یک سفر متفاوت؛ سفری که نه فقط شما را جابه‌جا می‌کند، بلکه چیزی را درونتان بیدار می‌کند.

سوالات متداول