موزه سنجش تبریز؛ همه اطلاعاتی که باید از قبل بدانید!

همان‌طور که می دانید، انسان‌ها در زندگی از مقیاس‌ها و اندازه‌ها و ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند. بد نیست بدانید اولین و تنها موزه تخصصی «سنجش» در ایران، موزه سنجش تبریز است که ابزارها و ادوات سنجش و اندازه‌گیری و البته چگونگی طرز کار آنها را به نمایش گذاشته شده است. بازدید از این موزه جذاب برای هر گروه سنی مناسب است و قطعا لذت خاص خودش را دارد. در این گزارش از مجله گردشگری سه‌کلیک به معرفی این موزه متفاوت می‌پردازیم:

فرصت رزرو بلیط هواپیما از سه کلیک را از دست ندید

موزه سنجش کجاست؟

«مقصودیه» یکی از پیاده‌‌راه‌های شهر تبریز  است که در موقعیت مکانی شلوغ و پرترافیکی واقع شده است. در این پیاده‌راه تاریخی، خانه‌های قدیمی و سنتی بزرگان عرصه هنر و فرهنگ مملکت چون قدکی، بهنام، گنجه‌ای‌زاده و نیکدل قرار دارد. اگر کمی از میدان ساعت به طرف ورودیه مقصودیه برویم، اولین کوچه سمت راست، موزه سنجش تبریز قرار دارد.

برای رسیدن به این مکان ابتدا باید به خیابان امام خمینی و میدان ساعت بروید که برای این منظور می‌توان از مترو، بی‌آر‌تی و تاکسی‌های شهری استفاده کرد. روبروی بازار تربیت، تابلوی پیاده راه مقصودیه قابل مشاهده است، موزه سنجش تبریز  درپشت ساختمان شهرداری و در بن‌بست سلماسی، خانه سلماسی (موزه سنجش تبریز) قرار دارد. 

زمان بازدید از این موزه در شش ماهه اول سال  از ساعت ۸ صبح تا ساعت ۸ شب و در شش ماهه دوم سال از ساعت 9 صبح تا ۳ ساعت عصر است. همه روزها به جز روزهای جمعه و ایام تاسوعا و عاشورا، ۲۸ صفر و ۲۱ رمضان و ۱۴ خرداد می‌شود از موزه سنجشش تبریز بازدید کرد. فراموش نکنید که تماشای موزه رایگان نیست و قبل از ورود باید بلیط تهیه شود.

موزه سنجش تبریز یا همان خانه سلماسی

به‌طور صریح و قاطع می‌توان گفت که موزه سنجش تبریز تنها موزه تخصصی سنجش در ایران محسوب شده و ادوات و ابزار سنجش و اندازه‌گیری در آن نگهداری می‌شود.

موزه سنجش تبریز در انتهای کوچه‌‌ای خلوت و آرام قرار دارد؛ ساختمانی با نمای آجری و یک در آهنی کوچک که حسابی جلب توجه می‌کند! درجریان باشید که برای عبور از این در آهنی باید یک طرفی وارد شوید و اندازه آن به عبور راحت و مستقیم شما قد نمی‌دهد. وقتی از در باریک رد شدید، ابتدا وارد یک دالان می‌شوید و سپس حیاطی به شکل مربع مقابل چشمان‌تان سبز خواهد شد که دور تا دور آن «عمارت سلماسی» خودنمایی می‌کند. اینجا قبلاً محل زندگی خانواده آقای سلماسی از تجار مشهور و ثروتمند تبریز بود. حالا باید از طرف راست پله‌ها بالا بروید. ورودی اول مختص خانه زمستانی است و اینجا تمام تالارها به یکدیگر مرتبط می‌شوند. مهم‌ترین نکته‌ پیرامون تالارها معماری خاص و ویژه آن‌هاست که بسیار زیبا طراحی شده‌اند و مناسب فصل‌های مختلف سال هستند؛ خانواده سلماسی در هر فصل سال، ساکن یکی از این خانه‌ها بودند.

تالارهای تاریخی  

همان‌طور که گفتیم، اولین تالار موزه سنجش تبریز ، تالار زمستانی است. در این مکان اشیای قدیمی قرار گرفته‌اند و زینت‌بخش محیط تالار هستند. این‌جا ارسی‌های رنگارنگ بسیار زیبایی به‌چشم می‌خورند که نقش آفتاب‌گیر را دارند.

 تالار دوم به فصل پاییز اختصاص دارد که با ساعت‌های بسیار زیبا و قدیمی و پنجره‌هایی با شبکه‌های چوبی جذاب از بازدیدکنندگان خانه دلبری می‌کند. حالا باید از پله‌های سنگی و چرخشی وارد زیرزمینی شوید که مخصوص زندگی در فصل تابستان است. در تالار فصل تابستان هنوز هم خنکی خوشایندی احساس می‌شود که جان‌تان را تازه می‌کند.

از در تالار عبور کنید و از طبقه پایین خارج شوید. مقابل پله‌های ورودی تالار اول دقیقا روبروی شما، ساعتی آفتابی قرارگرفته که با تابش نور آفتاب تنظیم می‌شود. جالب است بدانید که این ساعت در فصل تابستان دقیق عمل می‌کند اما زمستان‌ها باید یک ساعت و ۲۴ دقیقه از آن کم شود. حواس‌تان باشد در کنار ساعت آفتابی یک فسیل سنگی چهارمیلیون ساله وجود دارد که حتما از آن بازدید کنید.

در قسمت غربی حیاط، دقیقا روبروی تالار  فصل زمستان، تالار دو طبقه فصل بهار  نمایان است که هوای دلچسب بهاری در آن بیشتر از بخش‌های دیگر خانه احساس می‌شود.

قدمت موزه 

موزه سنجش تبریز جزو خانه‌های قدیمی و ارزشمند شهر  تبریز است که قدمت آن به اواسط دوره قاجار برمی‌گردد. در واقع این خانه در سال ۱۲۵۳ هجری شمسی ساخته‌شد و به‌عنوان منزل شخصی آقای سلماسی مورد استفاده قرار گرفت. بالاخره سال ۱۳۷۴ میراث فرهنگی این خانه را از خانواده سلماسی خرید و پس از بازسازی و  انجام مرمت‌های لازم در سال ۱۳۸۱ به‌عنوان موزه سنجش تبریز به بهره‌برداری رسید.  

پرسه در موزه سنجش تبریز

در تالارهای قسمت همکف ساختمان از ابزارآلات زمان‌سنج مانند (کره‌ نجومی برنجی و اسطرلاب‌های مسطح دوره قاجار) نگهداری می‌شود. در آن دوران از این لوازم برای حل مساله‌های نجومی مثل (محاسبات تقویم، تخمین فاصله میان زمین با خورشید و سیارات دیگر، کسوف و خسوف در سال، تشخیص روزهای بارانی و آفتابی یک هفته و  یک ماه، تعیین اوقات شرعی و …) استفاده می‌کردند. همچنین در این بخش از موزه سنجش تبریز می‌توانید از انواع قطب‌نما، بادنما و قبله‌نما به‌همراه دو نمونه از تقویم‌های نجومی هم بازدید کنید.

در تالار دوم موزه سنجش تبریز یک تلسکوپ وجود دارد که قدیم‌الایام از آن برای رصد اجرام آسمانی استفاده می‌کردند؛ این تلسکوپ ساخت کشور فرانسه است و دانشمندان علم نجوم برای رصد ستاره‌ها و سیاره‌ها از آن بهره می‌جستند. در خانه پاییزی موزه سنجش تبریز سه تالار به نمایش ساعت‌های مختلف اختصاص دارد؛ این ساعت‌های مفرغی تولید کشورهای سوییس، آلمان و فرانسه هستند و با روکشی از طلا، چوب، سنگ یا سرامیک تزئین شده‌اند. انواع مختلف ساعت‌های رومیزی، جیبی، دیواری و ایستاده در این مکان نمایش داده می‌شوند که اکثراً از ۱۰۰ تا ۴۰۰ سال قدمت دارند.

ابزارهای سنجش وزن در تالارهای زیرزمین موزه نگهداری می‌شوند. این ابزار شامل انواع ترازو مانند ترازوهای رومیزی، ترازوهای ظریف زرگری، ترازوهای چدنی و ترازوهای مخصوص خواربارفروشی‌ هستند که تمام‌شان در کشور روسیه ساخته شده‌اند. علاوه‌بر این‌ها در موزه سنجش تبریز از ترازو‌های طبی مخصوص داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها، ترازوی مربوط به نوزادان، ترازوهای فولادی در اندازه‌های متفاوت، باسکول‌های متنوع، ترازوی ویژه فرآورده‌های نفتی و پمپ‌بنزین دستی و ترازوی عقربه‌ای مختص کارخانه ماشین‌سازی هم نگهداری می‌شود.

بد نیست بدانید که مشاغل سنتی تبریز مثل بزازی، بقالی و علافی در یک بخش از ساختمان موزه به‌شکل مجسمه بازنمایی شده‌اند. در اولین نگاه احساس خواهید کرد صاحبان این مشاغل واقعا در حال کار هستند اما با نزدیک شدن به آن‌ها متوجه می‌شوید که مجسمه‌ای بیش نیستند!

ایستگاه هواشناسی در موزه سنجش تبریز

در بخش دوم موزه سنجش تبریز می‌توانید از ادوات و ابزارهای تخصصی هواشناسی و زمین‌شناسی مانند انواع دماسنج‌، خط‌کش، گونیا و باران‌سنج بازدید کنید. از دیگر لوازمی که در این مکان دیده می‌شوند، می‌توان به ابزارهای مورد استفاده در تفنگ‌های سرپر، دورسنج موتور اتومبیل، انواع قطب‌نما، مترهای تاشو، دوربین عکاسی و اولین نسل ماشین‌حساب هندلی اشاره‌کرد.

جذابه‌های اطراف موزه سنجش تبریز

در محدوده موزه سنجش تبریز خانه‌های تاریخی و موزه‌های زیادی قرار دارند که  فاصله آنها از یکدیگر چندصد متر بیشتر نیست. در میان این خانه‌های دیدنی می‌توان از خانه حیدرزاده تبریز، خانه نیکدل، موزه آذربایجان و حمام نوبر نام برد.

 هتل‌های نزدیک موزه سنجش تبریز

شهر تبریز سالانه از مسافران زیادی میزبانی می‌کند و به‌همین سبب هتل‌های خوبی در آن ساخته شده‌است. در ادامه‌ی مطلب مواردی را که در نزدیکی موزه سنجش قرار دارند معرفی می‌کنیم: 

هتل آپارتمان بهبود 900 متر با موزه سنجش تبریز فاصله دارد.

هتل سهند در فاصله ۱ کیلومتری موزه واقع شده‌است.

هتل ارک در ۲.۱ کیلومتری موزه سنجش از میهمانان پذیرایی می‌کند.

فاصله هتل سینا تا موزه سنجش تبریز ۲.۸ کیلومتر است.

هتل اهراب ۳ کیلومتر تا موزه سنجش تبریز فاصله دارد.

رستوران‌های اطراف موزه سنجش تبریز

اگر می‌خواهید از انواع غذاهای ایرانی مخصوصا غداهای خوشمزه تبریز مثل کوفته‌تبریزی میل کنید، بهتر است به رستوران‌های خوب همان حوالی بروید و از کیفیت و طعم اصیل آن‌ها لذت ببرید. از رستوران‌های نزدیک به موزه سنجش تبریز می‌توان به این موارد اشاره کرد. 

چلوکبابی کسری که در فاصله ۸۵۰ متری موزه سنجش تبریز قرار دارد.

رستوران مزرعه محمدی که ۷۰۰ متر فاصله با موزه سنجش تبریز دارد.

رستوران مدرن تبریز که با موزه ۱.۶ کیلومتر فاصله دارد.

دیزی سنگی اوستا کریم که ۱.۹ کیلومتر با موزه سنجش تبریز فاصله دارد.

کلام آخر

موزه سنجش تبریز یا آن‌طور که قدیم‌ها معروف بوده (خانه سلماسی) یکی از مشهورترین جاذبه‌های شهر تبریز است که هرساله گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند. این موزه‌ی جذاب از دوره‌ی قاجاریان یادگار مانده و از آثار تاریخی متنوعی میزبانی می‌کند. اگر به آثار تاریخی و قدیمی علاقه‌دارید، توصیه می‌کنیم حتماً از این مکان بازدید کنید.